Trakeostomili Hastalarda Yaşam Kalitesi ve Hemşirelik Bakımı
Yıl 2019,
, 59 - 64, 25.03.2019
Çiğdem Canbolat Seyman
,
Sevilay Şenol Çelik
Öz
Larenks
kanseri tüm malign tümörlerin %1-2’sini, baş-boyun bölgesi kanserlerinin
yaklaşık %40’ını oluşturmaktadır. İleri evre larenks kanserinin en etkili
tedavisi total larenjektomidir. Total larenjektomi ameliyatı sonrası trakeostomi
açılması ile hastaların yaşamları tümüyle değişmekte ve yaşam kaliteleri ömür
boyu baş etmek zorunda kaldıkları problemlerden dolayı olumsuz etkilenmektedir.
Bu nedenle trakeostomili hastalara bakım veren hemşirelerin, hastaların ve
ailelerinin bu sorunlarla baş etme becerisini artıracak şekilde bakım vermeleri
gerekmektedir. Bu makalede trakeostomisi olan bireyde yaşam kalitesini artırmada
hemşirelik bakımının önemi tartışılacaktır.
Kaynakça
- 1. Yıldırım M. Temel otolarengoloji. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2011.
- 2. Çelik O. KBB hastalıkları ve baş, boyun cerrahisi. Asya Tıp Kitabevi; 2. Baskı 2. Cilt. İzmir: Asya Tıp Kitabevi; 2007.
- 3. Bakır S. KBB notları. Ankara: Derman Tıbbi Yayıncılık; 2015.
- 4. Koç C. Kulak burun boğaz hastalıkları ve baş boyun cerrahisi. 2. Baskı. Ankara: Güneş Kitabevleri; 2013.
- 5. Gul ND, Karadag A. An evaluation of the quality of life in patients with tracheostomy. Pak J Med Sci 2010;26:444-449.
- 6. Robertson SM, Yeo JCL, Dunnet C, Young D, MacKenzie K. Voice, swallowing and quality of life after total laryngectomy-results of the west of scotland laryngectomy audit. Head & Neck 2011;34(1):59-65.
- 7. Funk GF, Karnell LH, Christensen AJ. Long-term health-related quality of life in survivors of head and neck cancer. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 2012;138(2):123-133.
- 8. Weymuller EA Jr, Bhama PK. Quality of life in head and neck cancer patients. Expert Rev Anticancer Ther 2007;7(9):1175-1178.
9. Kaya E, Cingi C, Pınarbaşlı Ö, Gürbüz MK, Çaklı H, İncesulu A. ve ark. Larenks kanserli hastalarda sağlıkta yaşam kalitesi. Journal of Medical Updates 2014;4(1):29-36.
- 10. Taş A, Yağız R, Karasalihoğlu AR, Koten M, Adalı MK, Uzun C. Larenks kanserli hastaların cerrahi tedavi sonrası yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. Kulak Burun Bogaz Ihtis Derg 2004;12(3-4):84-90.
- 11. Dooks P, MCQuestion M, Goldstein D, Molassiotis A. Experiences of patients with laryngectomies as they reintegrate into their community. Support Care Cancer 2012; 20:489–498.
- 12. Braz DSA, Ribas MM, Dedivitis RA, Nishimoto IN, Barros APB. Quality of life and depression in patients undergoing total and partial laryngectomy. Clınıcs 2005;60(2):135-142.
- 13. Russell C, Matta B. Tracheostomy a multıprofessıonal handbook. Cambridge: Greenwich Medical Media Limited; 2004.
- 14. Montgomery WW. (Çev. Ed. Kaleli Ç.) Larinks, trakea, özofagus ve boyun cerrahisi. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2004.
- 15. Ambesh SP. Priciples and practice of percutaneous tracheostomy book. India: Jaypee Brothers Medical Publisher; 2010.
- 16. Neema PK, Manikandan S. Tracheostomy and its variants. Indian Journal of Anaesth 2005;49(4):323-327.
- 17. Goldenberg D, Golz A, Netzer A, Joachims HZ. Tracheostomy changing ındications and a review of 1130 cases. The Journal of Otolaryngology 2002;31(4):211-215.
- 18. Durbin CG. Tracheostomy: why, when, and how? Respiratory Care 2010;55(8):1056-1068.
- 19. Myers EN, Johnson JT. Tracheotomy: airway management, communication and swallowing, Second Edition. San Diego: Plural Publishing; 2008.
- 20. U.S. Department of Health And Human Services. National Cancer Institute. Cancer of the Larynx. 2010.
- 21. Update on tracheostomy care, AMN Healthcare Education Services. 2012. Erişim Tarihi: 12.10.2015.Erişim Adresi: https://lms.rn.com/getpdf.php/1839.pdf
- 22. Peyn LD, Bedert L, Delcroix M, Depuydt P, Lauwers G, Sokolov Y. et al. Tracheotomy: clinical review and guidelines. European Journal of Cardio-Thoracic Surgery 2007;32:412-421.
- 23. Morris LL, Whıtmer A, McIntosh E. Tracheostomy care and complications in the ıntensive care unit. Critical Care Nurse 2013;33(5):18-30.
- 24. Cardone G, Lepe M. Tracheostomy: complications in fresh postoperative and late postoperative settings. Clinical Pediatric Emergency Medicine 2010;11(2):122-130.
- 25. Boscolo-Rizzo P, Maronato F, Marchiori C, Gava A, Da Mosto MC. Long-term quality of life after total laryngectomy and postoperative radiotherapy versus concurrent chemoradiotherapy for laryngeal preservation. The American Laryngological, Rhinological and Otological Society. Laryngoscope 2008;18:300–306.
- 26. Singer S, Danker H, Lichius OG, Oeken J, Pabst F, Schock J. et al. Quality of life before and after total laryngectomy: results of a multicenter prospective cohort study. Head & Neck 2013;36(3):359-68.
- 27. Aires FT, Dedivitis RA, Petrarolha SM, Bernardo WM, Cernea CR, Brandão LG. Early oral feeding after total laryngectomy: A systematic review. Head & Neck 2015;37(10):1532-1535.
- 28. Woodard TD, Oplatek A, Petruzzelli GJ. Life after total laryngectomy: a measure of long-term survival, function, and quality of life. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 2007;133(6):526-532.
- 29. Queija DS, Portas JG, Dedivitis RA, Lehn CN, Barros AP. Swallowing and quality of life after total laryngectomy and pharyngolaryngectomy. Braz J Otorhinolaryngol 2009;75(4):556-564.
- 30. Ramirez RL, Panganiban WD, Romualdez JA. Subjective and objective assessment of olfactory function in post-laryngectomy patients. Philippine Journal Of Otolaryngology-Head and Neck Surgery 2009;24(2):19-22.
- 31. Ong SK, Morton RP, Kolbe J, Whitlock RM, McIvor NP. Pulmonary complications following major head and neck surgery with tracheostomy: a prospective, randomized, controlled trial of prophylactic antibiotics. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 2004;130(9):1084-1087.
- 32. Bowers B, Scase C. Tracheostomy: facilitating successful discharge from hospital to home. Br J Nurs 2007;16(8):476-479.
- 33. Edisan Z. Tıp etiği açısından sağlık alanında yaşam kalitesi. Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Doktora Tezi. Adana. 2014.
- 34. Öztürk E. Radyoterapi alan baş ve boyun kanserli hastalarda yaşam kalitesi ve yaşam kalitesini etkileyen faktörler. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. İstanbul. 2011.
- 35. Toptaş S. Kanser hastalığı olan bireye bakım veren yakınlarının yaşam kalitesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara. 2013.
- 36. Kara B, Aslan FE. Investigation of the stoma individuals home first day experience. Turkish J Colorectal Dis 2017;27(4):117-125.
- 37. Yazar T. Yetişkin eğitiminde hedef kitle. DÜSBED 2012;4(7):21-30.
- 38. Russell C. Providing the nurse with a guide to tracheostomy care and management. Br J Nurs 2005;14(8):428-433.
- 39. Bektaş HA, Akdemir N. Kanserli bireylerin fonksiyonel durumlarının değerlendirilmesi. Turkiye Klinikleri J Med Sci 2006;26:488-499.
- 40. Feber T. Tracheostomy care for community nurses: basic principles. British Journal of Community Nursing 2006;11(5):186-193.
- 41. Nance-Floyd B. Tracheostomy care: an evidence-based guide to suctioning and dressing changes. American Nurse Today 2011; 6(7):14-16.
- 42. Potter PA, Perry AG. Fundamenal of nursing 7th edition. Canada: Mosby Elsevier; 2009.
- 43. Aştı TA, Karadağ A. Hemşirelik esasları hemşirelik bilim ve sanatı. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık; 2013.
- 44. Dawson D. Essential Principles: Tracheostomy care in the adult patient. Nurs Crit Care 2014;19(2):63-72.
- 45. Aygül S, Ulupınar S. Hemşirenin hasta eğitimindeki rolüne yönelik hastaların görüşleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2010;15(1):1-9.
- 46. Driscoll A. Managing Post-discharge Care at Home: An analysis of patients' and their carers' perceptions of ınformation received during their stay ın hospital. Journal of Advanced Nursing 2000;31(5):1165-1173.
- 47. Doğan R, Başaran B, Pınar HU, Arslan M. Evde bakım için trakeostomili olarak taburcu edilen hastaların sonuçlarının değerlendirilmesi. Türk Yoğun Bakım Derneği Dergisi 2011;9:99-102.
- 48. Akcan AB, Dursun O. Pediatrik trakeotomi ve ev bakımı. KBB-Forum 2010;9(3):70-77.