Waterlow Basınç Ülseri Risk Değerlendirme Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması, Geçerlik-Güvenirlik Çalışması

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 3, 1 - 15, 23.12.2016

Pınar Avşar Ayişe Karadağ

Öz

Amaç: Bu araştırma, Waterlow Basınç Ülseri Risk Değerlendirme Ölçeği (W-BÜRDÖ)’nin Türkçeye uyarlanması, geçerlik–güvenirliğini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Metodolojik tipteki bu araştırmada ölçeğin Türkçeye uyarlanması iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada dil geçerliği, ikinci aşamada geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmıştır. W-BÜRDÖ’nün geçerlik çalışması; sağlık bilimleri fakültesi hemşirelik bölümünden (3), tıp fakültesinden (2) ve klinikte (2) çalışan hemşirelerden olmak üzere toplam 7 uzmanın görüşüne başvurularak 1-31 Ocak 2011 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. W-BÜRDÖ’nün güvenirlik çalışması; 1 Şubat-15 Mayıs 2011 tarihleri arasında, 150 hasta üzerinde, bağımsız gözlemciler arası uyum ile gerçekleştirilmiştir. Bulgular: Çalışmada, ölçeğin sınıf içi korelasyon katsayısı 0.95 bulunmuştur. Ölçeğin alt boyutları için güvenirlik düzeyleri; Beden Kitle İndeksi için %91; Riskli Bölgelerdeki Deri Tipi için %69,5; Cinsiyet-Yaş için %100; Malnütrisyon Tarama Aracı için %71-%87; Kontinans için %92; Hareket için %84; Doku Malnutrisyonu için %74; Nörolojik Bozukluk için %90; Majör Cerrahi veya Travma için %98 ve İlaç Tedavisi için %71 değerlerini almıştır. Sonuç: Ölçeğin Türkçe uyarlaması geçerli ve güvenilirdir.

Anahtar Kelimeler

Basınç ülseri, Risk Değerlendirme Ölçeği, geçerlik-güvenirlik

Turkish Adaptation and ValidityReliability Study of the Waterlow Pressure Ulcer Risk Assessment Scale

Öz

Aim: This study was conducted to adapt Waterlow Pressure Ulcer Risk Assesment Scale (W-PURAS) into Turkish and to determine its validity and reliability. Material and Methods: In this methodological research, adaptation of the scale into Turkish was performed in two stages. At the first stage, language validity has been carried out, and at the second stage, validity and reliability study has been completed. The validity of W-PURAS was performed between January 1-31, 2011 by consulting seven expert nurses from faculty of health sciences nursing department (3), faculty of medicine (2) and clinics (2). Reliability study of W-PURAS has been carried out on 150 patients with concordance among independent observers between 1 February-15 May, 2011. Results: W-PURAS’s intraclass correlation coefficient has been found as 0.95. Reliability levels for sub-dimensions of W-PURAS have been; 91% for Body-Mass Index, 69.5% for Skin Type/Visual Risk Areas, 100% for Sex-Age, 71%-%87 for Malnutrition Screening Tool, 92% for Continence, 84% for Mobility; 74% for Tissue Malnutrition; 90% for Neurological Deficit; 90% for Major Surgery or Trauma and 71% for Medication. Conclusion: Turkish version of the scale is valid and reliable.

Anahtar Kelimeler

Pressure ülcer, Risk Assesment Scale, validity-reliability

Kaynakça

• 1. Tel H, Özden D, Güneş Çetin P. Yatağa bağımlı hastalarda basınç yarası gelişme riski ve hemşirelerin bu hastalara uyguladıkları önleyici bakım. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2006; 1(2): 35–45.
• 2. Defloor T, Grypdonck M. Pressure ulcers: validation of two risk assesment scales. Journal of Clinical Nursing 2005; 14: 373-382.
• 3. Brandeis GH, Berlowitz DR, Katz P. Are pressure ulcers preventable? A survey of experts. Adv. in Skin & Wound Care 2001; 14: 244-248.
• 4. Maida V, Ennis M,Christopher K. Clinical Parameters associated with pressure ulcer healing in patients with advanced ıllness. Journal of Pain and Symptom Management. 2014; 47(6): 1035-1042.
• 5. Dellefield ME, Magnabosco J. Pressure ulcer prevention in nursing homes: Nurse descriptions of individual and organization level factors. Geriatric Nursing 2014; 35:97-104.
• 6. Sving E, Idvall E, Gunningberg L. Factors contributing to evidence-based pressure ulcer prevention. A cross-sectional study. International Journal of Nursing Studies 2014; 51: 717–725.
• 7. Mallah Z, Nassar N, Badr L. The effectiveness of a pressure ulcer ıntervention program on the prevalence of hospital acquired pressure ulcers: Controlled before and after study. Applied Nursing Research 2015; 28: 106–113.
• 8. Waterlow J. Prevention ıs cheaper than cure. Nursing Times 1988; 22(84):69-70.
• 9. Waterlow J. Pressure sores: A risk assessment card. Nursing Times 1985; 81:49-55.
• 10. Ayello EA, Braden B. How and why to do pressure ulcer risk assessment. Advances in Skin & Wound Care 2002; 15:125-131.
• 11. Schoonhoven L, Defloor T, Grypdonck MHF. Incidence of pressure ulcers due to surgery. Journal of Clinical Nursing 2002; 11:479–487.
• 12. Avşar P. Hemşirelerin Braden ve Waterlow basınç ülseri risk değerlendirme ölçekleri’ne ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. 2012.
• 13. Papanikolaou P, Lyne P, Anthony D. Risk assesment scales for pressure ulcers: A methodological review. International Journal of Nursing Studies 2007; 44:285-296.
• 14. Aksayan S, Gözüm, S. Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber I: Ölçek uyarlama aşamaları ve dil uyarlaması. Hemşirelik Araştırma Dergisi 2002; 4(1): 9-14.
• 15. Karadağ A. Basınç ülserleri: değerlendirme, önleme ve tedavi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2003; 7(2):41-46.
• 16. Oğuz S, Olgun N. Braden Ölçeği ile Hastaların risklerinin belirlenmesi ve planlı hemşirelik bakımının bası yaralarının önlenmesindeki etkinliğinin saptanması. Hemşirelik Forumu Dergisi 1998; (3)1:131135.
• 17. Pınar R. Oğuz S. Norton ve Braden Bası Yarası Değerlendirme Ölçeklerinin yatağa bağımlı aynı hasta grubunda güvenirlik ve geçerliliklerinin sınanması. VI. Ulusal Hemşirelik Kongre Kitabı 1998; 172-175.
• 18. Ramanelli M. Science and Practice of Pressure Ulcer Management. Chapter 4 and Chapter 8. SpringerVerlag London Limited 2006.
• 19. Beğer T. Yoğun bakımda dekibüt ülserleri: Risk faktörleri ve önlenmesi. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp fakültesi. Yoğun Bakım Dergisi 2004; 4(4).244-253.
• 20. Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V. Biyoistatik. Hatiboğlu Basım.9.Baskı; 2006. s.265-267.
• 21. Şencan H. Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayınevi. 1.Baskı; 2005. s.107-113, s.166-169, s.381-390.
• 22. Waterlow Score Card.[online]. [19.10.2011]. Elektronik adresi : http://www.judy-waterlow.co.uk/thewaterlow-score-card.htm
• 23. Ayello EA, Thomas DR, Litchford MA. Nutritional aspects of wound healing home healthcare nurse. Wound Care 1999; 17(11): 719-729.
• 24. Takahashi PY, Kiemele LJ, Jones JP. Wound care for elderly patients: Advances and clinical applications for practicing physicians. Mayo Clin. Proc. 2004; 79: 260–267.
• 25. Capon A, Pavonı N, Mastromatteı A, Dı Lallo D. Pressure ulcer risk in long-term units: prevalence and associated factors. Journal of Advanced Nursing 2007; 58: 263–272.
• 26. Sayar S, Turgut S, Doğan H, Ekici A,Yurtsever S, Demirken F ve ark. Incidence of pressure ulcers in intensive care unit patients at risk according to the Waterlow scale and factors influencing the development of pressure ulcers. Journal of Clinical Nursing 2008; 18: 765–774.
• 27. Kottner J, Tannen A, Dassen T. Inter-and intrarater reliability of the Waterlow pressure sore risk scale: A systematic review. International Journal of Nursing Studies 2009; 46:369-379.
• 28. Hidalgo P, Fernandez P, Lopez I, Alvarez C. Risk assessment scales for pressure ulcer prevention: a systematic review. Journal of Advanced Nursing 2005; 94-110.
• 29. Erefe İ. Hemşirelikte Araştırma İlke, Süreç ve Yöntemler. İstanbul: Odak Ofset. 2002. s.169- 187.
• 30. Karip E, Demircioğlu G, Çepni S, Bayrakçeken S, Yılmaz A, Yücel C ve ark. Ölçme ve Değerlendirme. Pegem Akademi. 3. Baskı 2009. s.91-101.
• 31. Hoshowsky VM, Schramm CA. Intraoperative pressure sore prevention: an analysis of bedding materials. Research in Nursing & Health 1994; 17: 333-39.
• 32. Chalian AA, Kagan SH. Backside first in head and neck surgery?: Preventing pressure ulcers in extended length surgeries. Head & Neck 2001; 23:25-28.
• 33. Margolis D, Knaus J, Bilker W, Baumgarten M. Medical conditions as risk factors for pressure ulcers in an outpatient setting. Age and Ageing 2003; 32:259–264.
• 34. Gunninberg L. The EPUAP Pressure Ulcer Prevalence Survey – A comparıson between data collected ın 2002 and 2004. J. Wound Ostomy Continence Nurs. 2006; 33(258): 3.
• 35. Shahin SM, Dassen T, Halfens JG. Incidence, prevention and treatment of pressure ulcers in intensive care patients: A longitudinal study. International Journal of Nursing Studies 2009; 46:413–421.
• 36. Carlson EV, Kemp M, Shott S. Predicting the risk of pressure ulcers in criticall ill patients. American Journal of Critical Care 1999; 8(4): 262-269.
• 37. Hug E, Ünalan H, Karamehmetoğlu SS, Tüzün S, Gürgöze M, Tüzün F. Bir eğitim hastanesinde bası yarası prevelansı ve bası yarası gelişiminde etkili risk faktörleri, Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi 2001; Aralık sayısı.
• 38. Büyüköztürk Ş, Çakmak E, Akgün Ö, Karadeniz Ş, Demirel F. Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Pegem Akademi. 8.Baskı; 2011.s.109-117.
• 39. Jalali R, Rezaie M. Predicting pressure ulcer risk: comparing the predictive validity of 4 scales. Advances in Skin and Wound Care 2005; 18 (2): 92–97.
• 40. Edwards M. Reliability of the Waterlow Score: The aouthor replies. .Journal of Wound Care 1995; 4(10):475-87.
• 41. Cook M, Hale C, Watson B. Interrater reliability and the assessment of pressure-sore risk using an adapted Waterlow Scale. Clinical Effectiveness in Nursing 1999; 3(2):66–74.
• 42. Lyne P, Papanikolaou P, Lycett E. Pressure sore asssesment and prevention: the need for change. Clinical Effectiveness in Nursing 1999; 3(3):136-138.