Hemşirelerde Mesleki Bağlılığın Mesleki Prestijle Açıklanması

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 3, 24 - 37, 31.01.2018

Neslihan Derin Neslihan Şimşek Ilkım Hilal Yayan

Öz

Amaç: Araştırmanın amacı; hemşirelerde algılanan mesleki prestijin, mesleki bağlılığa ne derece yol açtığını belirlemek ve hemşirelerin mesleki prestij algılarının ve mesleki bağlılıklarının, demografik niteliklerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koyabilmektir. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın evreni,  Malatya merkezde faaliyet gösteren iki büyük kamu hastanesinde çalışan 1900 hemşireyi kapsamaktadır. Araştırmanın örneklemini ise 320 hemşire oluşturmaktadır. Araştırmada veriler, geliştirilen veri toplama formu aracılığıyla yüz yüze anket tekniği kullanılarak toplanmıştır. Formun birinci bölümünde araştırmaya katılanların demografik özellikleri ve kurumsal özelliklerine ilişkin sorular, ikinci bölümde “Mesleki Bağlılık Ölçeği”, üçüncü bölümde ise ‘‘Mesleki Prestij Ölçeği’’ yer almaktadır.  Verilerin değerlendirilmesinde frekanslar, aritmetik ortalama, t testi, tek yönlü varyans analizi (OneWayAnova) ve regresyon testleri kullanılmıştır. Bulgular: Regresyon modelinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu ve algılanan mesleki prestijin mesleki bağlılık üzerinde yaklaşık %10 oranında açıklayıcı etkiye sahip olduğu ortaya konmuştur. Yaşla birlikte mesleki bağlılık artarken, mesleki prestij algısının düştüğü, kadınların mesleki prestij algılarının, erkeklere göre daha yüksek olduğu, diğer hemşirelere göre yönetici olarak görev yapan hemşirelerin hem mesleki prestij algılarının hem de mesleki bağlılıklarının daha yüksek olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Sonuç: Araştırma sonuçlarına göre mesleki prestij, mesleki bağlılık üzerinde açıklayıcı etkiye sahiptir. Hemşirelerde mesleki prestij algısıve mesleki bağlılık bir takım demografik niteliklere göre farklılaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mesleki bağlılık, algı, hemşirelik

Expression of Professional Adherence by Professional Prestige in Nurses

Öz

Aim: The purpose of this research is to determine, in what level, perceived professional prestige predict professional engagement in nurses and to reveal whether nurses’ perceptions of professional prestige and professional engagement differ according to demographic characteristics or not. 
Material and Method: The research population includes 1900 nurses working in two large public hospitals that were active at the center of Malatya. The sample consists of 320 nurses as well. Data were collected by face-to-face survey technique through data collection form developed. Questions about demographic characteristics and organizational characteristics of the participants in the first part of the form, “Professional Engagement Scale” in the second part of the form and “Professional  Prestige Perception Scale” in the third part of the form were included. Frequencies, arithmetic mean, t-test, one way variance analysis and regression analysis were used for data analysis. Results: Regression model was statistically significant and perceived professional prestige had a predictive effect, with the rate of 10%, on professional engagement. It was found out that professional prestige perception decreased with age while professional engagement increased, professional prestige perception were higher in women than in men, nurses working as managers had higher professional prestige perception and professional engagement than other nurses. Conclusion: According to the study results, professional prestige had a predictive effect on  professional engagement. Nurses’ professional prestige perception and professional engement differed according to some demographic characteristics.

Anahtar Kelimeler

Professional adherence, perception, nursing

Kaynakça

• 1. Kuzgun Y. Meslek rehberliği ve danışmanlığına giriş. Ankara: Nobel Yayıncılık; 2004. s.2
• 2. Garbin AP, Bates FL. Occupational prestige and its correlates: A re-examination. Social Forces 1996;44(3):295-302.
• 3. Jones FL, McMillan J. Scoring occupational categories for social research: a review of current practice with australian examples. Work, Employment and Society 2001;15:539–63.
• 4. Zhou X. The institutional logic of occupational prestige rankings: reconceptualization and reanalysis. American Journal of Sociology 2005;111(1):90–140.
• 5. Lippmann S, Rosenthal JE. Do displaced workers lose occupational prestige?. Social Science Research 2008;37(2):642-56.
• 6. Dutton JE, Dukerich JM, Harquail CV. Organizational images and member identification. Administrative Science Quarterly 1994;39(2):239–63.
• 7. Ashforth BE, Mael F. Social identity theory and the organization. Academy of Management Review 1989;14(1):20–39.
• 8. Fuller J, Marler L, Hester K, Frey L, Relyea C. Construed external ımage and organizational identification: a test of the moderating ınfluence of need for self-esteem. Journal of Social Psychology 2006;146(6):701–16.
• 9. Crawford P, Brown B, Majomi P. Professional identity in community mental health nursing: a thematic analysis. International Journal of Nursing Studies 2008;45:1055-63.
• 10. Utku B. Ben bir hemşireyim, melek değil insanım. İstanbul: Ozan Yayıncılık; 2007.s.136
• 11. Tortumluoğlu G, Akyıl R, Karanlık A, Aldaç R, Turaneri E, Yılmaz A. Erzurum ilindeki bireylerin hemşireler ile ilgili görüş ve beklentileri. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005;8(1):10-19.
• 12. Anthony MJ, Barkell NP. Nurses’ professional concerns: Letters to the editor for 1900–2005. Journal of Professional Nursing 2008;24(2):96–104.
• 13. Dost A, Bahçecik B. Hemşirelik mesleğine yönelik imaj ölçeği geliştirilmesi. Jaren 2015;1(2):51-9.
• 14. Morrow PC, Wirth RE. Work commitment among saleried professionals. Journal of Vocational Behavior 1989;34(1):40-56.
• 15. Kim SW, Mueller CW. Organizational commitment in different occupational contexts: The case of South Korea. Work and Occupations 2011;38(1):3–36.
• 16. Frauman E, Ivy M, Cunningham P. Occupational commitment and the role of leisure and money among recreation and park professionals. The Cyber Journal of Applied Leisure and Recreation Research 2011;13(1):1-12.
• 17. Özdevecioğlu M, Aktaş A. Kariyer bağlılığı, mesleki bağlılık ve örgütsel bağlılığın yaşam tatmini üzerindeki etkisi: iş aile çatışmasının rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2007;(28):1-20.
• 18. Chiang YC, Lee HC, Chu TL, Han CY, Hsiao YC. The impact of nurses’ spiritual health on their attitudes toward spiritual care, rofessional commitment, and caring. Nurse Out look 2016;64(21):5-24.
• 19. Tak B, Özçakır A, Çiftçioğlu A, Divleli A. Mesleki bağlılığın bireylerin mesleklerine ve çalıştıkları örgüte ilişkin tutumlarını nasıl etkilediğini anlamaya yönelik alan araştırması. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 2009;11(3):89-102.
• 20. Teng CI, Dai YT, Shyu YI, Wong MK, Chu TL, Tsai YH. Professional commitment, patient safety, and patient-perceived care quality. Journal of Nursing Scholarship 2009; 41:301–9.
• 21. Meyer JP, Allen NJ, Smith CA. Commitment to organization and occupations: extension and test of a three-component conceptualization. Journal of Applied Psychology 1993;78(4):538-51.
• 22. Lee K, Carswell JJ, Allen NJ. A meta-analytic review of occupational commitment: relation with person and work-related variables. Journal of Applied Psychology 2000;(85):799-811.
• 23. Raiziene S, Endriulaitiene A. The relations among empathy, occupational commitment, and emotional exhaustion of nurses. Medicina 2007;43(5):425-31.
• 24. Sabuncuoğlu ET. Eğitim, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Ege Akademik Bakış 2007;7(2):613-28.
• 25. Kon L, Chen X, Shen S, Li G, Gao Q, Zhu N, Lou F, Li P. Professional commitment and attributional style of medical-college nursing students in China: A cross-sectional study. Nurse Educational Today 2016;40:154-60.
• 26. Blau G, Lunz M. Testing the incremental effect of professional commitment on intent to leave one’s profession beyond the effects of external, personal, and work-related variables. Journal of Vocational Behavior 1998;(52):260–9.
• 27. Numminen O, Leino-Kilpi H, Isoaho H, Meretoja R. Newly graduated nurses’ occupational commitment and its associations with professional competence and work-related factors. Journal of Clinical Nursing 2015;25:117–26
• 28. Blau GJ. The measurement and prediction of career commitment. Journal of Occupational and Organizational Psychology 1985;58:277–88.
• 29. Ertem G, Candan Dönmez YC, Oksel E. Günlük gazetelerde hemşirelik haberlerin incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2009;2(2):70-5.
• 30. Gürbüz S, Şahin F. Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2014.s.271
• 31. Tak, B, Çiftçioğlu AB. Mesleki bağlılık ile çalışanların örgütte kalma niyeti arasındaki ilişkiyi incelemeye yönelik görgül bir çalışma. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Dergisi 2008;63(4): 156-178.
• 32. Akkol Gök A, Derin N. Pazarlama bölümü öğrencilerinin meslek imajı algıları ve meslek imajını oluşturan faktörlerin belirlenmesine dair bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 2014;28(2):133-56.
• 33. Büyüköztürk Ş. Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. 14. Baskı. Ankara: Pegem Yayıncılık; 2011.s:126
• 34. Altunışık R, Coşkun R, Bayraktaroğlu S, Yıldırım E. Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı. 5. Baskı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık; 2007.s.233
• 35. Alpar CR. Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemlere giriş 1. 2. Baskı. Ankara: Nobel Yayınevi; 2003.s.382
• 36. Garcia GM, Carlos J, Calvo A. An overview of nursing in Europe: A SWOT analysis. Nursing Inquiry 2014;21(4):358–367.
• 37. Özcan I, Aba G, Ateş M. Hemşirelerin örgütsel bağlılık düzeyinin ve iş doyumunun beklenen personel devir hızı üzerine etkisi. Sağlık Ekonomisi 2016;4:465-70.
• 38. Yüksel İ. Hemşirelerin iş güçlüğünü oluşturan değişkenlerin iş doyumu, iş gerilimi ve örgütsel bağlılık üzerindeki etkisinin analizi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2003;13(1):62-72.
• 39. Derin N, Demirel ET. Hemşirelerde rol çatışması ve rol belirsizliğinin işten ayrılma niyetine etkisi, 1.Örgütsel Davranış Kongre Kitabı, 2013, 137-231.
• 40. Ruiller C, Beatrice IJM, Heijden VD. Socio-emotional support in French hospitals: Effects on French nurses’ and nurse aides’ affective commitment. Applied Nursing Research 2016;29:229–36.
• 41. Sarkoohijabalbarezi Z, Ghodousi A, Davaridolatabadi E. The relationship between professional autonomy and moral distress among nurses working in children’s units and pediatric intensive care. International Journal of Nursing Sciences 2017;4:117-21.
• 42. Caricati L, La Sala R, Marletta G, Pelosi G, Ampollini M, Fabbri A, Ricchi A, Scardino M, Artıolı G, Mancini T. Work climate, work values and professional commitment as predictors of job satisfaction in nurses. Journal of Nursing Management 2014;22:984–94.
• 43. Benligiray S, Sönmez H. Hemşirelerin mesleki bağlılıkları ile diğer bağlılık formları arasındaki ilişki: Örgüte bağlılık, işe bağlılık ve aileye bağlılık. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2011;18(1):28-40.
• 44. Flinkman M, Laine M, Leino-Kilpi H, Hasselhorn HM, Salantera S. Explaining young registered finnish nurses’ intention to leave the profession: A questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies 2008;45(5):727–39.
• 45. Cihangiroğlu N, Teke A, Özata M, Çelen Ö. Mesleki bağlılık ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin analizi. Gülhane Tıp Dergisi 2015;57(4):367-72.
• 46. Aguirre BE, Wolinsky FD, Niederauer J, Keith V, Fann LJ. Occupational prestige in the health care delivery system. Journal of Health and Social Behavior 1989;30(3):315-29.
• 47. Ashkenazı L, Livshiz-Riven I, Romem P, Grınsteın-Cohen O. Male nurses ın Israel: Barriers, motivation, and how they are perceived by nursing students. Journal of Professional Nursing 2017;33(2):162–69.