Adölesanlarda Şekerli İçecek Tüketiminin Obezite İle İlişkisi

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 3, 177 - 191, 23.12.2018

Ayşe Nur Gürel , Filiz Hisar

https://doi.org/10.31125/hunhemsire.500784

Cited By: 3

Öz

Amaç: Bu araştırma adölesanlarda şekerli içecek tüketiminin obezite ile ilişkisini tespit etmek
amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tipte planlanan araştırmanın evrenini
Konya’daki bir devlet lisesi ve bir özel lisedeki öğrencilerin tamamı oluşturmaktadır.
Araştırmada örneklem seçimine gidilmeden evreni oluşturan tüm öğrencilere (N:412)
ulaşılması hedeflenmiş ancak 361 öğrenciye ulaşılmıştır. Verilerin toplanması amacıyla anket
formu, içecek tüketimi bilgi formu ve antropometrik ölçüm formu kullanılmıştır. Verilerin
analizinde; sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, MannWhitney U, Kruskal Wallis, Ki kare
testi ve Spearman korelasyon analizi kullanılmıştır.
Bulgular: Adölesanlarınyaş ortalamaları 15,88±1,06’dır ve %52,9’u erkektir. Obezite prevalansı
%9,7 olarak belirlenmiştir. Adölesanlaren fazla çay (%88,4), kola (%82,0), hazır meyve suyu
(%75,9) ve kahve (%75,1) tükettiğini bildirmiştir. Buzd olabında şekerli içecek bulunduran,
öğün aralarında şekerli içecek tüketim alışkanlığı olan adölesanlar istatiksel olarak anlamlı
düzeyde daha fazla şekerli içecek tüketmektedir.
Sonuç: Şekerli içecek tüketimi ile kilo arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki
bulunmuştur. Adölesanlara ve çevrelerine şekerli içecek tüketiminin etkileri konusunda
eğitimler verilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Adölesan, obezite

Kaynakça

• Türkiye Halk Sağlığı Kurumu (THSK). Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı. Dünyada Obezitenin Görülme Sıklığı. URL: http://beslenme.gov.tr/index.php?lang=tr&page=39. (Erişim Tarihi: 19.07.2015). 2. World Health Organization (WHO). Media Centre-Obesity and Overweight. URL: http://www.who.int/ mediacentre/factsheets/fs311/en/. (Erişim Tarihi: 20.06.2015). 3. T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı (2014-2017). Ankara: Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Obezite - Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı, 2013. (T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 773). 4. Ogden CL, Carroll MD, Kit BK, Flegal KM. Prevalence of childhood and adult obesity in the united states, 2011-2012. Journal of the American Medical Association 2014 26 February; 311(8): 806-14. 5. T. C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması 2010: Beslenme Durumu ve Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi Sonuç Raporu. Ankara: T. C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 2014. (T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 931). 6. Yavuz R, Tontuş HÖ. Erişkin, adolesan ve çocukluk yaş grubunda obeziteye klinik yaklaşım. Journal of Experimental and Clinical Medicine 2013; 30(1): 69-74. 7. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu (THSK). Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı. Obezite nedir?.URL: http://beslenme.gov.tr/index.php?page=38. (Erişim Tarihi: 21.06.2015). 8. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü. Türkiye′ye Özgü Beslenme Rehberi. Ankara: 2014. 9. Centersfor Disease Control and Prevention (CDC). The CDC Guide to Strategies for Reducing the Consumption of Sugar-Sweetened Beverages. 2010. 10. Hu FB. Resolved: There its sufficient scientific evidence that decreasing sugar-sweetened beverage consumption will reduce the prevalence of obesity and obesity-related diseases. Obesity Reviews August 2013; 14(8): 606–19. 11. Akar F. Şeker ve Hazır Gıdalara Eklenen Früktozun Toplum Sağlığı Üzerine Etkileri. Türk Farmakoloji Derneği Bülteni Nisan-Haziran 2011; (108): 16-8. 12. Ogden CL, Kit BK, Carroll MD, Park S. Consumption of Sugar Drinks in the United States, 2005-2008. National Center for Health Statistics Data Brief 2011; (71): 1-8. 13. Okul Çağı Çocuklarının Sağlık Davranışı Araştırması Türkiye 2006 Raporu. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ve Halk Sağlığı Anabilim Dalları, Biyoistatistik Bilim Dalı, Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Fakültesi. İstanbul: Galenos Yayınevi; 2009. 14. Köksal E, Karaçil MŞ. Okul çağı çocuklarında şeker tüketiminin beden kütle indeksine etkisinin değerlendirilmesi. Fırat Tıp Dergisi 2014; 19(3): 151-5. 15. Jia M, Wang C, Zhang Y, Zheng Y, et al. Sugar beverage intakes and obesity prevalence among junior high school students in Beijing – a cross-sectional research on SSBsintake. Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition September 2012; 21(3): 425-30. 16. Shang XW, Liu AL, Zhang Q, et al. Report on childhood obesity in China: Sugar-sweetened beverages consumption and obesity. Biomedical and Environ mental Sciences 2012 April; 25(2): 125-32. 17. Grimes CA, Riddell LJ, Campbell KJ, Nowson CA. Dietary salt intake, sugar-sweetened beverage consumption, and obesity risk. Pediatrics 2013 January; 131(1): 14–21. 18. Martin-Calvo N, Martínez-González MA, Bes-Rastrollo M, Gea A, Ochoa MC, Marti A, et al. Sugarsweetened carbonated beverage consumption and childhood/adolescent obesity: a case-controlstudy. Public Health Nutrition 2014; 17(10): 2185-93. 19. Ruff RR, Akhund A, Adjoian T, Kansagra SM. Calorie intake, sugar-sweetened beverage consumption, and obesity among New York City Adults: Findings from a 2013 Population Study Using Dietary Recalls. Journal of CommunityHealth 2014; 39(6): 1117–23. 20. Karadavut B. Kayseri İl Merkezinde Lise Öğrenimi Gören Gençlerin İçecek Tüketim Alışkanlıkları ve Vücut Ağırlığıyla İlişkisi. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri, 2010. 21. Yıldırım B. Elazığ Kent Merkezinde Bulunan Ortaöğretimde Okuyan Öğrencilerde Obezite Sıklığı ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi, Elazığ, 2010. 22. Çelik Y. 12-14 Yaş Arasındaki Ergenlerin İçecek Tercihleri ve Tüketimleri. Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2011. 23. Çelik E. Tokat İl Merkezindeki İlköğretim 6, 7, 8. Sınıf Öğrencilerinin Beslenme Bilgi Düzeyleri ve Alışkanlıkları ile Obezite Sıklığını Etkileyen Faktörler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Tokat, 2012 (Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Rıza Çıtıl). 24. Eren MÖ. Batman İl Merkezinde Sosyo - Ekonomik Düzeyleri Farklı Olan 14-18 Yaş Arası Lise Öğrencilerinin Obezite Durumlarının Değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Van, 2012. 25. Ardıç A. Adolesan Sağlığını Geliştirme Programının Erken Adolesan Dönemi Çocukların Beslenme Fiziksel Aktivite ve Ruh Sağlığı Üzerine Etkisi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul, 2014. 26. World HealthOrganization (WHO). Body massindex–BMI. URL: http://www.euro.who.int/en/ health-topics/disease-prevention/nutrition/a-healthy-lifestyle/body-mass-index-bmi. (Erişim Tarihi: 10.04.2018). 27. Alpar R. Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik. Ankara: Detay Yayıncılık; 2012. s. 338. 28. Fang X,. A systematic review of the impact of sugar-sweetened beverage consumption on children and adolescent obesity. The University of Hong Kong, Master Thesis, Hong Kong, 2014. HKU Theses Online (HKUTO). 29. Chincholikar S, Sohani A. Epidemiological determinants of obesity in adolescent population Maharastra, India. Indian Journal of Communıty Health 2016; 28(2): 157-62. 30. Shafaghi K, Shariff ZM, Taib MNM, Rahman HA, Mobarhan MG, Jabbari H. Parental body massindex is associated with adolescent overweight and obesity in Mashhad, Iran. Asia Pacific Journal of ClinicalNutrition 2014; 23(2): 225-31. 31. T.C. Sağlık Bakanlığı Okul Kantinlerindeki Gıda Satışı Genelgesi 2011, Genelge No: 2011/41. Sayı: B.08 .0.SDB.0.11.00.00.313.01.03/1782 32. Sohyun P, Liping P, Bettylou S, Heidi MB, Consumption of Sugar- SweetenedBeveragesAmong US Adults in 6 States: Behavioral Risk FactorSurveillanceSystem 2011. Preventing Chronic Disease 2014; 11:130 304. 33. Lebel A, Morin P, Robitaille É, Lalonde B, FlorinaFratu R, Bisset S. Sugar Sweetened Beverage Consumption among Primary School Students: Influence of the Schools’ Vicinity. Journal of Environmental and Public Health 2016; 1416384. 34. Baltacı G, Ersoy G, Karaoğlu N, Derman O, Kanbur N. Ergenlerde Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Yaşam. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Obezite Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Dairesi Başkanlığı, 2012. (T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 730). 35. Aktaş D, Öztürk FN, Kapan Y. Adölesanlarda obezite sıklığı ve etkileyen risk faktörleri, beslenme alışkanlıklarının belirlenmesi. TAF Preventi ve Medicine Bulletin 2015; 14(5): 406-12. 191 36. Laverty AA, Magee L, Monteiro CA, Saxena S, Millett C. Sugar and artificially sweetened beverage consumption and adiposity changes: National longitudinal study. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity 2015; 12: 137. 37. Yıldırım Aksakal B, Oğuzöncül AF. Elazığ kent merkezinde bulunan ortaöğretimde okuyan öğrencilerde obezite sıklığı ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Dicle Tıp Dergisi 2017; 44(1): 13-23. 38. Ebbeling CB, Feldman HA, Chomitz VR, Antonelli TA, Gortmaker SL, Osganian SK et al. A randomized trial of sugar-sweetened beverages and adolescent body weight. The New England Journal of Medicine11 October 2012; 367(15): 1407-16. 39. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Better Beverage Choices Made Easy. Erişim: 10.04.2018, http://www.cdc.gov/healthyweight/healthy_eating/drinks.html 40. Yorulmaz H, Perçin Paçal F. 16-18 Yaş grubundaki gençlerin beslenme alışkanlıklarının ve obezite durumlarının incelenmesi. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences 2012; 32(2): 364-70. 41. Çınar S. Farklı sosyoekonomik düzeylerdeki 7-14 yaş grubundaki çocuklarda obezitenin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2013.