Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Öz Bildirime Dayalı Sağlık Düzeyleri İçin Bir Belirleyici: Aile Sağlık Özellikleri

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 31 - 40, 08.04.2020

Erdal Akdeniz Deniz Koçoğlu Tanyer

https://doi.org/10.31125/hunhemsire.715054

Cited By: 3

Öz

Amaç: Bu çalışma, öğrencilerin öz bildirimlerine dayalı sağlık düzeyleri ile özellikle aile sağlık öyküsü olmak üzere; sosyodemografik özellikler, sağlık durumu ve akademik özellikler gibi değişkenlerin ilişkisini incelemek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı-ilişkisel türdeki çalışma için Konya kent merkezinde kura ile belirlenen iki okuldaki toplam 664 öğrenci araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırmada veriler, araştırmacılar tarafından oluşturulan anket formu ile sınıf ortamında toplanmıştır. Veriler sayı ve yüzde olarak özetlenmiş ve değerlendirilmesinde Ki-Kare testi kullanılmıştır.
Bulgular: Erkek öğrencilerin, üç ve üzeri kardeşe sahip olanların, doktor tarafından tanısı konulmuş kronik hastalığı olanların, sürekli ilaç kullananların, hastanede yatma ve ameliyat olma öyküsü olanların, herhangi bir kaza geçirenlerin ve şu anda var olan bir sağlık sorunu olanların, okul memnuniyeti ve okul başarısı düşük olanların öz bildirime dayalı sağlık algılarının daha olumsuz olduğu bulunmuştur. Aile özelliklerine bakıldığında algılanan ekonomik durumunu orta/kötü algılama ve geniş aile yapısı; annenin, babanın, kardeşin, büyükanne/ büyükbabanın ise çeşitli sağlık sorunlarının bulunması, öz bildirime dayalı sağlık düzeyi üzerinde olumsuz etkisi olan değişkenlerdir (p<0.05).
Sonuç: Sosyodemografik özelliklerin, öğrencinin kendi ve ailesinin bazı sağlık özelikleri ve öğrencinin okul ile ilgili özelliklerinin öz bildirime dayalı sağlık algısını etkilediği bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Aile sağlığı, okul sağlığı, öğrenciler, sağlık düzeyi

A Determinant for Self-Reported Health Level of Sixth Grade Students: Family Health

Öz

Aim: The aim of this study was to investigate the relationship between self-reported health level of students and family health history, sociodemographic characteristics, health status and academic characteristics.
Material and Methods: A total of 664 students from two schools determined by lot in Konya city center were included in this descriptive-relational type of study. The data were collected in the classroom environment by a questionnaire form developed by the researchers. Numbers, percentages and Chi-Square test was used in data analysis.
Results: It was determined that the perceptions of health based on self-report were more negative in students who are male, have three or more siblings, have a chronic disease, use continuous medication, have a history of surgery and hospitalization, had an accident, have a health problem and have low school satisfaction and school success. When the family characteristics were examined, it was found that the perception of the economic situation as moderate / bad, having a large family structure, and having various health problems of the mother, father, sibling or grandparents had a negative effect on the self-reported health level (p<0.05).
Conclusion: It was found that sociodemographic characteristics, some of the health characteristics of the students and his / her families and the characteristics of the students related to the school affect the self-reported health perception.

Anahtar Kelimeler

Family health, health status, school health, students

Kaynakça

• 1. Velioğlu P. Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar. Florence Nightingale Hemşirelik Yüksek Okulu, İstanbul. 1999:78-92.
• 2. Bolsoy N, Sevil Ü. Sağlık hastalık ve kültür etkileşimi. Atatürk Üniversitesi HYO Dergisi. 2006;9(3):78-87.
• 3. Birol L. Hemşirelik süreci. İzmir: Etki Matbaacılık Yayıncılık; 2004.
• 4. Erengin H, Dedeoğlu N. Sağlığı ölçmenin kolay bir yolu algılanan sağlık. Toplum ve Hekim Dergisi. 1997;12(77):11-6.
• 5. Ayrancı Ü. Eskisehir'de yaşlıların sosyoekonomik özellikleri ve sağlık durumları. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2005;14(5):113.
• 6. Gönülal A. Yaşlıların sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen etmenlerin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2005.
• 7. Üstün B, Bahar Z, Partlak N, Akgün E, Öztürk M. Bakımevinde yaşayan yaşlılarda depresyon ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Zonguldak Sağlık Yüksekokulu Sağlık Eğitim Araştırma Dergisi. 2005;1(1):26-33.
• 8. Pender N, Barkauskas V, Hayman L, Rice V, Anderson E. Health promotion and disease prevention: Toward excellence in nursing practise and education. Nursing Outlook. 1992;40(3):106-12.
• 9. Bottorff JL, Johnson JL, Ratner PA, Hayduk LA. The effects of cognitive-perceptual factors on health promotion behavior maintenance. Nursing research. 1996;45(1):30-6.
• 10. Hack M, Schluchter M, Forrest CB, Taylor HG, Drotar D, Holmbeck G, et al. Self-reported adolescent health status of extremely low birth weight children born 1992-1995. Pediatrics. 2012;130(1):46-53.
• 11. Jeannin A, Narring F, Tschumper A, Bonivento LI, Addor V, Butikofer A, et al. Self-reported health needs and use of primary health care services by adolescents enrolled in post-mandatory schools or vocational training programmes in Switzerland. Swiss Med Wkly. 2005;135(1-2):11-8.
• 12. Riley A. Evidence that school-age children can self-report on their health. Ambulatory Pediatrics 2004;4:371-76.
• 13. Van Dijk A, McGrath P, Pickett W, Van Den Kherkof E. Pain and self-reported health in Canadian children. Pain Res Manage. 2008;13(5):407-11.
• 14. Şenol Y, Belek İ. Antalya’nın iki mahallesinde bir araştırma: Sağlıkta eşitsizlik ve iki yıllık değişim sonuçları. Sağlık ve Toplum Dergisi. 2002;12(3):32-9.
• 15. Özcebe H. Ankara Gülveren sağlık ocağı bölgesi Anadolu mahallesinde 65 yaş ve üzeri nüfusun sağlık hizmeti kullanımının değerlendirilmesi. Geriatri. 2003;6(1):22-6.
• 16. Vissandjee B, Desmeules M, Cao Z, Abdool S. Integrating socio-economic determinants of Canadian women's health. BMC Women's Health. 2004;4(1):34-3.
• 17. Ahmad K, Jafar TH, Chaturvedi N. Self-rated health in Pakistan: results of a national health survey. BMC Public Health. 2005;5:51.
• 18. Al-Windi A. The relations between symptoms, somatic and psychiatric conditions, life satisfaction and perceived health. A primary care based study. Health and quality of life outcomes. 2005;3:28.
• 19. Erci B, Kılıç D, Aylaz R, Tanrıverdi G, Aydın İ, Güngörmüş Z, et al. Halk Sağlığı Hemşireliği. Erci B, editor. Sözkesen Matbaası, Ankara. 2014.
• 20. Tschumper A, Bütikofer A, Alsaker F, Inderwildi B. Self-reported health needs and use of primary health care services by adolescents enrolled in post-mandatory schools or vocational training programmes in Switzerland. Swiss Medical Weekly. 2005;135:11-8.
• 21. Lemeshow S, Hosmer D, Klar J, lwanga S. Under the title adequacy of sample size in health studies by World Health Organization. Ankara: Hacettepe Taş. 2000. 22. Kucuk EE. Psychological resilience and health perception among adolescents and related factors. Medicine. 2017;6(3):504-9.
• 23. Yılmaz E, Yılmaz E, Karaca F. Üniversite öğrencilerinin sosyal destek ve yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Genel Tıp Dergisi. 2008;18(2):71-9.
• 24. Çivitçi A. İlköğretim öğrencilerinde yaşam doyumu bazı kişisel ve ailesel özelliklerin rolü. Eğitim Fakültesi Dergisi. 2009;22(1):29-52.
• 25. Penbegül N, Celik H, Palanci Y, Yildirim K, Atar M, Hatipoglu NK. Prevalence of enuresis nocturna among primary school children living in Diyarbakır. Türk Üroloji Dergisi/Turkish Journal of Urology. 2013;39(2):101-5.
• 26. Topses M. Eğitim düzeyi ve kardeş sayısının suç davranışıyla ilişkisi: Çanakkale E tipi kapalı ceza infaz kurumu örneği. International Journal of Social Science. 2013;6(3):701-13.
• 27. Ahmed SM, Rana AK, Chowdhury M, Bhuiya A. Measuring perceived health outcomes in non-western culture: does SF-36 have a place? Journal of health, population, and nutrition. 2002;20(4):334-42.
• 28. Bingöl G, Gebeş R, Yavuz R. Amasya Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin genel sağlık durumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Göztepe Tıp Dergisi. 2012;27(3):106-11.
• 29. Yanbastı G. Kişilik kuramları ders kitabı, 2. baskı. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları; 1996.
• 30. Manderbacka K, Lahelma F, Martikainen P. Examining the continuity of self-rated health. International Journal Of Epidemiology. 1998;27:208-13.
• 31. Goldberg P, Gueguen A, Schmaus A, Nakache JP, Goldberg M. Longitudinal study of associations between perceived health status and self reported diseases in the French Gazel cohort. Journal of Epidemiology and Community Health. 2001;55(4):233-8.
• 32. Mickey T, Trockel'ın M, Michael D, Barnes P, Dennis L. Health-related variables and academic performance among first-year college students: implications for sleep and other behaviors. Journal of American College Health. 2000;49(3):125-31.
• 33. Dwyer T, Sallis J, Blizzard L, Lazarus R, Dean K. Relation of academic performance to physical activity and fitness in children. Pediatric Exercise Science. 2001(13):225-37.
• 34. Geierstanger S, Amaral G, Mansour M, Walters S. School based health centers and academic performance: Research, challenges, and recommendations. Journal of School Health. 2004;74(9):347-52.
• 35. Kesgin MT. Çocukların Sigaranın Zararlarından Korunması: Halk Sağlığı Hemşiresi ve Öncelikli Sorumluluklar. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2012;19(1):90-6.
• 36. Erdil Z. Sosyoekonomik olarak risk altında bulunan çocuklara yönelik erken müdahale programları ve akademik başarı ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2010;17(1):72-8.
• 37. Yen I, Kaplan G. Poverty area residence and changes in depression and perceived health status: Evidence from the Alamada country. International Journal of Epidemiology. 1999;28(1):90-4.
• 38. Sturm R, Carole R. Relations of income inequality and family income to chronic medical conditions and mental health disorders. National Survey In USA, BMJ. 2002;24(5):20-3.
• 39. Iancu I, Horesh N, Lepkifker E, Drory Y. An epidemiological study of depressive symptomatology among Israeli adults: prevalence of depressive symptoms and demographic risk factors. The Israel Journal of Psychiatry and Related Sciences. 2003;40(2):82-9.
• 40. Belek İ. Sağlıktaki eşitsizliklerin değişimi Antalya’da beş yıllık bir araştırma. Toplum ve Hekim Dergisi. 2004;19(2):92-100.
• 41. Szaflarski M, Cubbins L. Self-reported health in Poland and the United States: a comparative analysis of demographic, family and socioeconomic influences, health: An interdisciplinary journal for the social study of health. Illness and Medicine. 2004;8(1):5-31.
• 42. Özdel L, Bostancı M, Özdel O. Üniversite öğrencilerinde depresif belirtiler ve sosyodemografik özelliklerle ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2002;3(3):155-61.
• 43. Demirüstü C, Binboğa D, Öner S. Üniversite öğrencilerinin genel sağlık anketi skorları ve stresle baş etme yöntemleri arasındaki ilişki. Türkiye Klinikleri Dergisi. 2009;29(2):70-6.
• 44. Koçoğlu D, Akın B. Sosyoekonomik eşitsizliklerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesi ile ilişkisi Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 2009;2(4):145-54.
• 45. Barr AB. Family socioeconomic status, family health, and changes in students' math achievement across high school: A mediational model. Soc Sci Med. 2015;140:27-34.
• 46. Şahin B. Algılanan sağlık statüsünün ölçümü yoluyla tıbbi müdahalelerin değerlendirilmesi: Bypass ameliyatı olan koroner arter hastaları üzerine bir araştırma. Toplum ve Hekim Dergisi. 1997;12(82):14-23.
• 47. Lahey B, Russo M, Walker J. Personalitycharacteristics of the mothers of children with disruptivebehavior disorders. Consult Clin Psychol. 1989(57):512-5.
• 48. Toros F, Tot Ş, Bozlu M, Okyay Y, Çamdeviren H. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve primer enürezis noktürnalı çocukların annelerindeki psikiyatrik belirtiler ve yetiyitimi. Klinik Psikiyatri. 2003(6):135-40.
• 49. Özdal F, Aral N. Baba yoksunu olan ve anne-babası ile yaşayan çocukların kaygı düzeylerinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi. 2005;6(2):255-67.
• 50. Flouri E, Buchanan A. What predicts fathers' involvement with their children? A prospective study of intact families. British Journal of Developmental Psychology. 2003;21(1):81-97.
• 51. Karabekiroğlu K, Rodopman Arman A, Berkem M. Erken çocukluk dönemi psikiyatrik sorunları ile ebeveyn depresyonu arasındaki ilişki: cinsiyetin rolü. Çocuk ve Gençlik ruh sağlığı dergisi. 2008;15(2):75-86.
• 52. Zeltzer L, Dolgin M, Sahler O. Sibling adaptation to childhood cancer collaborative study: health outcomes of siblings of children with cancer. Med Pediatr Oncol. 1996(27):98-107.
• 53. Baran A, Kalınkara V, Aral N, Akın G, Baran G, Özkan Y. Yaşlı ve aile ilişkileri. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Genel Yayın No:127; 2005.
• 54. Torsheim T, Nygren JM, Rasmussen M, Arnarsson AM, Bendtsen P, Schnohr CW ve ark. Social inequalities in self-rated health: A comparative cross-national study among 32,560 Nordic adolescents. Scandinavian journal of public health. 2018;46(1):150-6