An Evaluation of Dissertations/Theses in Turkey on Non-Pharmacological Practices and Effects in the Elderly

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 3, 196 - 205, 30.11.2020

Kamuran Özdil Gamze Muz Gülhan Küçük Öztürk

https://doi.org/10.31125/hunhemsire.834007

Cited By: 1

Öz

Aim: This study was conducted to determine the non-pharmacological practices used in the elderly and on which symptoms these practices were used.
Material and Methods: This research was carried out as a descriptive study. During data collection; theses determined by using keywords “geriatrics”, “music”, “reflexology”, “acupressure”, “massage”, “aromatherapy” “complementary”, “alternative treatments” on the National Thesis Center of the Higher Education Institution database were included in the study. In Turkey, a total of 33 theses on non-pharmacological practices and effects of symptoms in the elderly were reached. The full text of seven theses could not be reached and was excluded. A total of 26 theses were evaluated in the study. Since the full text of the seven theses could not be reached, it was excluded and a total of 26 theses were evaluated.
Results: Most of the theses examined in this study were conducted in the field of nursing. 53.8% of the non-pharmacological theses were PhD theses and 46.2% of them were master's theses. It was determined that non-pharmacological practices had positive effects on anxiety, sleep and quality of life, pain, loneliness, fatigue, depression and constipation in the elderly.
Conclusion: Non-pharmacological practices applied to the elderly seem to be effective in management of many symptoms. In conclusion, multidisciplinary and randomized controlled trials are recommended to provide more evidence to the field.

Anahtar Kelimeler

Complementary medicine, elderly, holistic health, nursing, theses

Yaşlılarda Farmakolojik Olmayan Uygulamalar ve Etkisinin İncelenmesine Yönelik Türkiye’deki Mevcut Tezlerin Değerlendirilmesi

Öz

Amaç: Bu çalışma, yaşlılarda kullanılan farmakolojik olmayan uygulamalar ve bu uygulamaların hangi semptomlar üzerinde kullanıldığını belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma tanımlayıcı tipte yapılmıştır. Veri toplama aşamasında; Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı’na “geriatri”, “müzik”, “refleksoloji”, “akupres”, “masaj”, “aromaterapi” “tamamlayıcı”, “alternatif tedaviler” anahtar kelimeleri yazılarak belirlenen tezler araştırma kapsamına alınmıştır. Türkiye’de yaşlılarda farmakolojik olmayan uygulamalara ve uygulanan semptomların etkisine yönelik toplam 33 teze ulaşılmıştır. Yedi tezin tam metnine ulaşılamadığı için kapsam dışı bırakılmış ve toplam 26 tez değerlendirilmiştir.
Bulgular: Bu çalışmada incelenen tezlerin çoğunluğu hemşirelik alanında yürütülmüştür. Farmakolojik olmayan yöntemler ile ilgili tezlerin; %53.8’i doktora, %46.2’si yüksek lisans tezidir. Farmakolojik olmayan uygulamaların yaşlılarda; anksiyete, uyku ve yaşam kalitesi, ağrı, yalnızlık, yorgunluk, depresyon ve konstipasyon üzerine olumlu etkisinin olduğu belirlenmiştir.
Sonuç: Yaşlılara uygulanan farmakolojik olmayan yöntemlerin birçok semptomun yönetiminde etkili olduğu görülmektedir. Sonuç olarak, alana daha fazla kanıt sağlayacak multidisipliner ve randomize kontrollü çalışmaların yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bütüncül sağlık, hemşirelik, tamamlayıcı tıp, tezler, yaşlı

Kaynakça

• 1. Saxon SV, Perkins EA, Etten MJ. Complementary, alternative, and integrative medicine. In: Physical change and aging : a guide for the helping professions. 6th ed. New York, NY: Springer Publishing Company. [Internet]. 2015 [Erişim Tarihi: 15 Temmuz 2019]. Erişim Adresi: http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=e000xww&AN=835739&lang=tr&site=ehost-live.
• 2. World Health Organization (WHO). Global report on traditional and complementary medicine 2019;15-28.
• 3. Effoe VS, Suerken CK, Quandt SA, Bell RA, Arcury TA. The association of complementary therapy use with prescription medication adherence among older community-dwelling adults. J Appl Gerontol. 2017;36(9):1054-1069.
• 4. Ünsal A. Türk kültüründe geleneksel hasta bakımı: Anadolu örneği. Yüzüncü Yıl Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2017;1(2):87–98.
• 5. Gök Metin Z, Karadas C, Özdemir L. Complementary and alternative therapies from the Turkish Physician's perspective: An embedded mixed-method study. Complementary Therapies in Clinical Practice. 2020;101144.
• 6. Kutlutürkan S, Karataş T. Kemoterapiye Bağlı Kusmada Tamamlayıcı Tıp. Bozok Tıp Dergisi. 2014;4(3):63-65.
• 7. Şaş S, Büyükturan Ö, Büyükturan B. Kas İskelet Sistemi Hastalıklarında Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Yöntemleri Kullanım Sıklığının Değerlendirilmesi. Sakarya Tıp Dergisi. 2018;8(3):481-488.
• 8. Yazıcı SÖ, Kalaycı İ. Yaşlı Hastaların Günlük Yaşam Aktivitelerinin Değerlendirilmesi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi. 2015;3(3):385-39.
• 9. Erdoğan Z, Atik D, Çınar S. Kronik Böbrek Yetmezliğinde Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Yöntemlerinin Kullanımı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi. 2014;23(4):773-789.
• 10. Erdoğan Z, Akıncı A, Yavuz D, Tosun Z, Atik D. Huzurevinde Kalan Yaşlılarda Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Yöntemlerini Kullanma Durumu. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi. 2017;7(1):60-66.
• 11. Dedeli Ö, Karadakovan A. Yaşlı Bireylerde İlaç Kullanımı, Tamamlayıcı ve Alternatif Tedavi Uygulamalarının İncelenmesi. Spatula Dergisi. 2011;1(1):23-32.
• 12. Sağkal T, Demiral S, Odabaş H, Altunok E. Kırsal Kesimde Yaşayan Yaşlı Bireylerin Tamamlayıcı ve Alternatif Tedavi Yöntemlerini Kullanma Durumları. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi. 2013;27(1):19-26.
• 13. Yang M, Jiang L, Wang Q, Chen H, Xu G. Traditional Chinese medicine for knee osteoarthritis: an overview of systematic review. PloS One. 2017;12(12):1-16.
• 14. Caresearch Palliative Care Knowledge Network. Non Pharmacological Approaches. [Internet]. 2019 [Erişim Tarihi: 31 Ekim 2019]. Erişim Adresi: https://www.caresearch.com.au/caresearch/ClinicalPractice/Physical/Pain/NonPharmacologicalApproaches/tabid/751/Default.aspx
• 15. Eliopoulos C. Integration of complementary and alternative therapies in geriatric care Medscape Nurse. [Internet]. 2006 [Erişim Tarihi: 18 Mayıs 2019]. Erişim Adresi: http://www.medscape.com/viewarticle/542207
• 16. Ebersole P, Touhy TA. Geriatric Nursing : Growth of a Specialty. New York: Springer Publishing Company. [Internet]. 2006 [Erişim Tarihi: 5 Aralık 2019]. Erişim Adresi:http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=nlebk&AN=181758&lang=tr&site=ehost-live
• 17. Terzi H, Kitiş Y. Yaşlı bireylerde ilaç kullanımı ve tamamlayıcı alternatif terapi uygulamaları. İçinde: Bilgili N, Kitiş Y, editörler. Yaşlılık ve Yaşlı Sağlığı. 1 baskı. Ankara: Vize Yayıncılık; 2017;463-465.
• 18. Complementary, alternative, or integrative health: what’s in a Name? National Center on Complementary and Integrative Health-NCCIH. [Internet]. 2019 [Erişim Tarihi: 2 Nisan 2019]. Erişim Adresi: https://nccih.nih.gov/health/integrative-health#hed5
• 19. İnan FŞ, Üstün B, Bademli K. Türkiye’de kuram/modele dayalı hemşirelik araştırmalarının incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013;16(2):132-39.
• 20. Ardahan M, Özsoy S. Türkiye’de hemşirelik araştırmalarındaki eğilimler: yüksek lisans ve doktora tezleri üzerine bir çalışma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2015;4(4):516-34.
• 21. Çevik K. Yaşlılarda Refleksoloji Uygulamasının Konstipasyon Üzerine Etkisi [Doktora tezi].İzmir: Ege Üniversitesi; 2013.
• 22. Gürol Arslan G. Yaşlılarda Karına Castor Yağı Kompresi Uygulamanın Konstipasyona Etkisinin İncelenmesi [Doktora tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi; 2008.
• 23. Baran A. Yaşlılarda Konstipasyon Yönetiminde Abdominal Masajın Etkisi: Randomize Kontrollü Çalışma [Doktora tezi]. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi; 2015.
• 24. Lafçı D. Aroma Masajının Yaşlılardaki Konstipasyona Etkisi [Doktora tezi]. Erzurum: Atatürk Üniversitesi; 2014.
• 25. Olgun S. Huzurevinde Yaşayan Yaşlılarda Abdominal Masajın Kronik Konstipasyona ve Yaşam Kalitesine Etkisi [Doktora tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi; 2013.
• 26. Altan N. Huzurevinde Kalan Yaşlılarda Pasif Müzikoterapinin Uyku Kalitesine Etkisi [Yüksek Lisans tezi]. İstanbul: Marmara Üniversitesi; 2011.
• 27. Gökalp K. Müzik Terapisinin Yaşlı Kanser Hastalarının Anksiyete Ve Uyku Kalitesi Üzerine Etkisi [Doktora tezi]. Erzurum: Atatürk Üniversitesi; 2015.
• 28. Akyar İ. Yaşlı Bireylerde Işık Tedavisinin Uyku Kalitesi Üzerine Etkisi [Doktora tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2010.
• 29. Düzgün G. Huzurevinde Kalan Yaşlılarda Parlak Işık (Doğal Güneş Işığı) Tedavisinin Uyku Sorunları ve Uyku Kalitesi Üzerine Etkisinin İncelenmesi [Doktora tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi; 2012.
• 30. Yaman S. Lavanta Yağıyla Uygulanan Sırt Masajının Yaşlıların Uyku Kalitesine Etkisinin İncelenmesi [Yüksek Lisans tezi]. Elazığ: Fırat Üniversitesi; 2011.
• 31. Horuz D. Göğüs Hastalıkları Servisinde Yatan Hastalarda Müzik Terapisinin Anksiyete ve Bazı Klinik Bulgulara Etkisi [Yüksek Lisans tezi]. Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi; 2014.
• 32. Şahin Karadeniz E. Demans-Alzheimer Hastalarında Farklı Müzik Terapi Uygulamalarının Zihinsel, Psikolojik, Anksiyete ve Ajitasyon Etkileri Üzerine Karşılaştırmalı Çalışma [Doktora tezi]. İstanbul: Haliç Üniversitesi; 2017.
• 33. Yaşar E. Huzurevinde Yaşayan Yaşlılarda Müziğin Konfor ve Anksiyeteye Etkisi [Yüksek Lisans tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi; 2014.
• 34. Kurt D. Müzik Terapinin Huzurevinde Yaşayan Yaşlıların Yalnızlık Hissi Üzerine Etkisi [Yüksek Lisans tezi]. İstanbul: Marmara Üniversitesi; 2014.
• 35. Clark A. Görsel İşitsel Yapımlarda Müziğin Yaşlılık Terapisine Etkileri, Türkiye, Abd Örneğinde Karşılaştırılmalı Uygulamaları [Doktora tezi]. İstanbul: İstanbul Üniversitesi; 2014.
• 36. Kaşlı K. Yaşlılarda Roller Massage (Silindir Masajı) Uygulaması İle Yapılan Miyofasyal Gevşeme Tekniğinin Ayak Bileği Eklem Açıklığına Etkisi [Yüksek Lisans tezi]. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi; 2018.
• 37. Pehlivan S. Diz Osteoartritli Yaşlı Bireylere Uygulanan Aromaterapi Masajının Ağrı, Fonksiyonel Durum Ve Yaşam Kalitesine Etkisi [Doktora tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi; 2015.
• 38. Birer Z. Katarakt Ameliyatı Esnasında Uygulanan Terapötik Dokunmanın Anksiyete ve Hasta Memnuniyetine Etkisi [Yüksek Lisans tezi]. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi; 2015.
• 39. Kuru N. Gülme Terapisinin Huzurevinde Kalan Bireylerin Yaşam Kalitesine Etkisi [Doktora tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2016.
• 40. Ercan Şahin N. Huzurevinde Yaşayan Yaşlılara Uygulanan Anımsama Terapisinin Yaşlıların Yaşam Kalitesine Etkisi [Doktora tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2015.
• 41. Duru Aşiret G. Anımsama Terapisinin Alzheimer Hastalarının Bilişsel Durumu, Depresyon ve Günlük Yaşam Faaliyetlerine Etkisi [Doktora tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2014.
• 42. Erdoğan Z. Huzurevinde Kalan Yaşlılarda Reikinin Ağrı, Yaşam Kalitesi ve Depresyon Üzerine Etkisi [Doktora tezi]. İstanbul: Marmara Üniversitesi; 2013.
• 43. Özdemir L. Hafif Alzheimer Hastalarına Uygulanan Çoklu Duyusal Uyaran Yönteminin Kognitif Durum, Depresyon ve Anksiyete Üzerine Etkisi [Doktora tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2007.
• 44. Turan F.G. Bir İş-Uğraş Terapisi Olarak Yemek Terapisinin Huzurevinde Yaşayan Kadın Yaşlılarda Ortaya Çıkan Depresyon ve Anksiyete Düzeyleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi [Yüksek Lisans tezi]. İstanbul: Beykent Üniversitesi; 2015.
• 45. Uzakgören P. Yaşlılarda Fiziksel Bir Aktivite Olarak Dans Eğitiminin, Bellek Performansı, Benlik Saygısı ve Yaşam Kalitesi Üzerinde Yarattığı Değişikliklerin İncelenmesi [Yüksek Lisans tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi; 2015.
• 46. Yücel H. Evde ve Huzurevindeki Yaşlılarda Çok Amaçlı Aktivite Eğitiminin Etkinliğinin Karşılaştırılması [Doktora tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2008.
• 47. Tezel A. Yaşlanmaya bağlı fizyolojik değişimler. İçinde: Bilgili N, Kitiş Y, editörler. Yaşlılık ve Yaşlı Sağlığı. 1 baskı. Ankara: Vize Yayıncılık; 2017;76-86.
• 48. Er D. Psikososyal açıdan yaşlılık. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2009;11(4):131-44.
• 49. Tusaie K. Overview of complementary/Alternative approaches. In: Tusaie K, Fitzpatrick JJ. Editors. Advanced Practice Psychiatric Nursing : Integrating Psychotherapy, Psychopharmacology, and Complementary and Alternative Approaches. New York: Springer Publishing Company. [Internet]. 2012 [Erişim Tarihi: 28 Mayıs 2019]. Erişim Adresi: http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=nlebk&AN=484468&lang=tr&site=ehost-live
• 50. Çınar Ş, Eşer İ, Khorshid L. Huzurevinde yaşayan yaşlılarda sırt masajının yaşamsal bulgular ve anksiyete düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2009;16(2):14-21.
• 51. Rawtaer I, Mahendran R, Chan HY, Lei F, Kua EH. A nonpharmacological approach to improve sleep quality in older adults. Asia Pac Psychiatry. 2018;10(2):1-5.
• 52. Ueda T, Suzukamo Y, Sato M, Izumi, S. Effects of music therapy on behavioral and psychological symptoms of dementia: A systematic review and meta-analysis. Ageing Res. Rev. 2013;12:628-41.
• 53. Sari NLPDY, Rekawati E. The effect of traditional music therapy on blood pressure among elderly with hypertension: a literature review. International Journal of Nursing and Health Services (IJNHS). 2019;2(2):55-65.
• 54. Rubia Orti JE, Pardo MPG, Benllochi M, Drehmer E, Platero JL, Sancho D, Rodriguez MML. Music therapy decreases sadness and ıncreases happiness in alzheimer patients: a pilot study. Neuropsychiatry. 2019:9(1):2013-20.
• 55. Murabayashi N, Akahoshi T, Ishimine R, Saji N, Takeda C, Nakayama H, et al. Effects of music therapy in frail elderlies: controlled crossover study. Dementia and Geriatric Cognitive Disorders Extra. 2019;9(1):87-99.
• 56. Jonsson U, Bertilsson G, Allard P, Gyllensvärd H, Söderlund A., Tham A, et al. Psychological treatment of depression in people aged 65 years and over: a systematic review of efficacy, safety, and cost-effectiveness. PloS one. 2016;11(8):1-20.
• 57. Holvast F, Massoudi B, Voshaar RCO, Verhaak PF. Non-pharmacological treatment for depressed older patients in primary care: A systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2017;12(9):1-20.
• 58. Frost R, Bauernfreund Y, Walters K. Non-pharmacological interventions for depression/anxiety in older adults with physical comorbidities affecting functioning: systematic review and meta-analysis. Int Psychogeriatr. 2019;31(8):1121-1136.