Birinci Basamak Sağlık Hizmeti Veren Kurumlarda Çalışan Sağlık Personelinin Yaşlı Ayrimcılığına İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 167 - 177, 14.07.2021

Funda Tuncer Şahin , Evrim Bayraktar , Zeliha Kaya Erten

https://doi.org/10.31125/hunhemsire.971404

Cited By: 1

Öz

Amaç: Bu çalışma Birinci Basamak Sağlık Hizmeti veren kurumlarda görev yapan sağlık personelinin yaşlı ayrımcılığı hakkındaki tutumunu belirlemek amacıyla tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tipte yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma çalışmaya katılmayı kabul eden 259 kişi ile tamamlanmıştır. Araştırmanın nicel kısmında sağlık çalışanlarının sosyodemografik ve aile özelliklerini tespit etmeye yönelik anket formu ve Yaşlı Ayrımcılığı Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada Yaşlı Ayrımcılığı Tutum Ölçeği (YATÖ) puanları en yüksek ve en düşük çıkan ve görüşme yapmayı kabul eden 8 sağlık personeli ile derinlemesine görüşülmüştür. Verilerin analizinde Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis ve ki-kare testi kullanılmıştır. Tüm testlerde istatistiksel önem düzeyi 0.05 olarak alınmıştır.
Bulgular: Araştırmada erkek sağlık personeli yaşlı ile birlikte yaşamak isterken, kadın sağlık personelinin istemediği bulunmuştur (p<0.05). Yaşlı ayrımcılığı tutum ölçeği ortalama puan dağılımlarında ise doktor ve sağlık memurlarının yaşlıya yönelik olumlu ayrımcılık puanlarının daha yüksek olduğu, hemşire ve ebelerin yaşlıya yönelik olumsuz ayrımcılık puanlarının diğer gruplara göre yüksek olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Eğitim durumu yükseldikçe yaşlıya yapılan olumlu ayrımcılık puanları da artmaktadır.
Sonuç: Araştırmada sağlık personelinin farklı noktalarda yaşlı ayrımcılığı yaptığını söyleyebiliriz. Önemli olan ise sağlık personelinin yaşlı konusundaki ön yargılarının ortaya çıkarılması ve yaşlıya hizmet veren sağlık personelinin bu ön yargılarının farkında olarak hizmet vermelerinin sağlanmasıdır. Bu araştırma ile sağlık çalışanlarına bir iç görü kazandıracağını düşünmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

Sağlık personeli, yaşlı, yaşlı ayrımcılığı

Determination of the Attitudes of the Health Staff Working for the Institutions Providing Primary Health Care Towards Ageism

Öz

Aim: This descriptive and correlational study was conducted to determine the attitudes of the health care staff who work for the institutions providing primary health care services in Kayseri.
Material and Methods: The study was conducted with 259 individuals who agreed to participate in the study. In the quantitative part of the study, a questionnaire form and the Ageism Attitude Scale were used. In the qualitative part of the research, in-depth interviews were conducted with eight health care personnel who had the highest and lowest scores on the Ageism Attitude Scale and agreed to interview. Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis, and chi-square tests were used to analyze the data. The statistical significance level was taken as 0.05 in all tests.
Results: In the study, it was found that while male health care personnel wanted to live with the elderly, female health care personnel did not (p <0.05). In the mean score distribution of the ageism attitude scale, it was determined that physicians and health officers had higher positive discrimination scores towards the elderly. Nurses' and midwives' negative discrimination scores against the elderly were higher than the other groups (p<0.05). As the education level increased, the scores of positive discrimination against the elderly also increased.
Conclusion: In the research, we can say that healthcare personnel discriminates elderly at different points. The important thing is to reveal the prejudices of the health personnel about the elderly and ensure that the health personnel serving the elderly are aware of these prejudices. We think that this research will give health care professionals an insight.

Anahtar Kelimeler

Ageism, elderly, health care staff

Kaynakça

• 1. Vefikuluçay Yılmaz D, Terzioğlu F. Development and psychometrıc evaluatıon of ageism attitude scale among the university students. Turkish Journal of Geriatrics. 2011;14(3):259-68.
• 2. Koç A, Yıldırım R, Gürcü M, Uluçay DV. An evaluation of the behaviours of the college students towards ageism. Ann Eurasian Med. 2013;1(3):49-55.
• 3. Yılmaz M, Altıok M, Polat B, Darıcı M, Sungur MA. Genç erişkinlerin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları. Turkish J Geriatr. 2012;15(4):416-23.
• 4. Özdemir Ö, Bilgili N. Sağlık hizmetlerinde yaşlı ayrımcılığı. Gülhane Med J. 2014;56:128-31.
• 5. Ünalan D, Soyuer F, Elmalı F. Geriatri merkez çalışanlarının tutumunun değerlendirilmes. Kafkas Med Sci J. 2012;2(3):115-20.
• 6. Schniter E, Shields TW. Ageism, honesty and trust. J Behav Experimantal Econ. 2014;51:19-29.
• 7. Demographic change of the elderly population [ınternet]. 2020 [Cited 18 Nov 2020]. Available from: https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/45354/ age-population-demographic-change-2020.pdf
• 8. Yılmaz E, Özkan S. Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları. Maltepe Univ Nurs Sci Art J. 2010;3(2):35-52.
• 9. Adıbelli D, Türkoğlu N, Kılıç D. Öğrenci hemşirelerin yaşlılığa ilişkin görüşleri ve yaşlılara karşı tutumları. Dokuz Eylul University Faculty of Nursing Electronic Journal [Internet]. 2013 [Cited 3 Jan 2018]. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuhfed/issue/46815/587074
• 10. Güven ŞD, Muz GU, Efe Ertürk N. Üniversite öğrencilerini yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları ve bu tutumların bazı değişkenlerle ilişkisi. Anadolu Nurs Heal Sci J. 2012;15:99-105.
• 11. Soyuer F, Ünalan D, Güleser N, Elmalı F. Sağlık meslek yüksek okulu öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları ve bu tutumların bazı demografik değişkenlerle ilişkisi. Mersin University Health Science Journal. 2010;3(2):20-5.
• 12. Palmore, E. Ageism: Negative and positive. (2nd ed.). New York: Springer Publishing Co; 1999.
• 13. Akdemir N, Çınar F, Görgülü Ü. Yaşlılığın algılanması ve yaşlı ayrımcılığı. Turkish J Geriatr. 2007;10 (4):215-22.
• 14. Treharne G. Attitudes towards the care of elderly people: are they getting better? J Adv Nurs. 1990;15(7):777-81.
• 15. Altay B, Aydın T. Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Education and Research in Nursing Journal [Internet]. 2015 [Cited 3 Jan 2018]. Available from: http://www.kuhead.org/jvi.aspx?pdir=kuhead&plng=tur&un=KUHEAD-79664&look4=
• 16. Lee M, Reuben DB Ferrell BA. Multidimensional attitudes of medical residents and geriatrics fellows toward older people. West J Emerg Med. 2005;53:489-94.
• 17. Hughes NJ, Soiza RL, Chua M, Hoyle GE, MacDonald A, et al. Medical student attitudes toward older people and willingness to consider a career in geriatric medicine. J Am Geriatr Soc. 2007;56(2):334-8.
• 18. Tel H, Yıldırım M. Yaşlılara verilen hizmeti etkileyen bir faktör: Sağlık çalışanlarının yaşlılara yönelik tutumları. In: 6th National Geriatrics Conference. 2007.
• 19. Tezcan S, Seçkiner P. Türkiye’de demografik değişim; yaşlılık perspektifi. In: Elderly Health: Problems and Solutions [Internet]. 2012 [Cited 3 Jan 2018]. Available from: http://halksagligiokulu.org/anasayfa/components/com_booklibrary/ebooks/yaslısaglgiyeni16.7.2012.pdf
• 20. Dinçer Y, Usta E, Bulduk S. Üniversite öğrencileri gözüyle yaşlılık nasıl algılanıyor? Elderly Problems Research Journal [Internet]. 2016 [Cited 3 Jan 2018]. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/yasad/issue/23911/254823
• 21. Boz H, Gökçe N, Özüstün Kıral A, Mutlu E, Selvi N, Ünlü D, et al. Sağlık bilimleri fakültesi ve iktisadi ve idari bilimler fakültesi öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları. Sağlık Akad Kastamonu [Internet]. 2017 [Cited 3 Jan 2018]. Available from: http://dergipark.gov.tr/doi/10.25279/sak.303050
• 22. Yılmaz D, Terzioğlu F. Development and psychometric evaluation of ageism attitude scale among the university students. Turkish J Geriatr. 2011;14(3):416-23.
• 23. McKinlay A, Cowan S. Student nurses’ attitudes towards working with older patients. J Adv Nurs [Internet]. 2003 [Cited 3 Jan 2018]. Available from: https://doi.org/10.1046/j.1365-2648.2003.02713.x
• 24. Demir E, Saatçioğlu Ö, İmrol F. Uluslararası dergilerde yayımlanan eğitim araştırmalarının normallik varsayımları açısından incelenmesi. Current Research in Education. 2016;2(3):130-48.
• 25. Öğütoğulları E, Kılıç C. Türkiye işgücü piyasasında yeni bir problem alanı: 40 yaş ve üstü işsizler. Labor Relationships J. 2016;7(1):85-97.
• 26. Kaçan H, Dibekli E, Akkan K. The evaluation of ageism attitude levels of individuals in society. Elderly Problems Research Journal [Internet]. 2018 [Cited 15 Dec 2019]. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/yasad/issue/41789/368469
• 27. Giardina-Roche C, Black ME. Attitudes of diploma student nurses toward adult clients. J Nurs Educ. 1990;29(5):208-14.
• 28. Çilingiroglu N, Demirel S. Yaşlılık ve yaşlı ayrımcılığı (Old age and ageism). Turkish J Geriatr. 2004;7(4):225-30.
• 29. Reuben DB, Fullerton JT, Tschann JM, Croughan-Minihane M. Attitudes of beginning medical students toward older persons: A five-campus study. Univ Calif Acad Geriatr Soc [Internet]. 1995 [Cited 3 Jan 2018]. Available from: https://doi.org/10.1111/j.1532-5415.1995.tb06626.x
• 30. Bulut E, Çilingir D. Yaşlı ayrımcılığı ve hemşirelik bakımına yansımaları. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2016;15(5):446-9.
• 31. Yardımcı Gürel T. Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına yönelik tutumları ve etkileyen faktörler. Turkey Clinical Journal of Nursing Science. 2019;11(4):381-9.
• 32. Koç A, Öztaş D, Uysal N, Demircan Z, Erdem Ö, Sarı E. Klinik hemşirelerinin yaşlılara ilişkin düşünce ve tutumları. Ankara Medical Journal. 2018;18(4):500-7.
• 33. Ogender O, Yapıcı G, Taşdelen B, Akça T. Mersin ilinde bir grup hekimin yaşlı ayrımcılığı hakkında düşünceleri. Turkish J Geriatr. 2012;15(4):409-15.
• 34. Kissal A, Okan F. Attitudes of health care workers working at family health centers in Tokat towards ageism. Turkey Journal of Family Practice. 2018;22(4):202-12.
• 35. Naldan M E, Kara D, Soyalp C, Gürol A. Yoğun bakım ünitelerinde çalışan sağlık personelinin yaşlılığa ilişkin ayrımcı tutumlarının değerlendirilmesi. Bakirkoy Medical Journal. 2018;14(1):8-16.
• 36. Mandıracıoğlu A, Çam MO. Huzurevi çalışanlarının sorunları ve çalışanlar hakkında görüşleri. Turkish J Geriatr. 2004;7:29-32.
• 37. Rosowsky E. Ageism and professional training in aging: who will be there to help? Generations. 2005;29(3):55-8.
• 38. Külahçı H. Hemşirelik lisans programı birinci ve dördüncü sınıf öğrencilerinin yaşlılık ve yaşlanmaya ilişkin düşüncelerinin ve görüşlerinin değerlendirilmesi. Dokuz Eylul Univ Sch Nurs Electron J. 2010;3(1):15-21.
• 39. Kaçan H, Dibekli E, Akkan K. The evaluation of ageism attitude levels of individuals in society. Elderly Problems Research Journal. 2018;11(2):8-15.
• 40. Okuyan Birimoglu C, Karasu F. Yaşlı bakım personelinin yaşlılara karşı tutumlarının belirlenmesi: bakım sorunları ve müdahale önerileri. Adıyaman University Journal of Health Sciences. 2020;6(1):77-83.