Bütan-Propan Gaz Bağımlılığı ile Geçen 19 Yıl: Bir Olgu Sunumu

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 3, 346 - 352, 31.12.2021

Hilal Seki Öz

https://doi.org/10.31125/hunhemsire.1050460

Cited By: 1

Öz

Uçucu madde bağımlılığı ve toksik gaz inhalasyonu günümüzde önemli bir sağlık sorunudur. Bu durumun en önemli nedenleri ucuz ve teminin kolay olması ile yasal denetiminin olmamasıdır. Bütan-propan kullanımının diğer bağımlılık yapan uçucu maddelere oranla daha seyrek olarak kullanılması nedeniyle bu konuda yapılmış araştırma sayısı oldukça azdır. Bu olgu sunumu ile 19 yıl boyunca aralıklı olarak bütan-propan gaz bağımlılığı olan MY’nin bağımlılık sürecini detaylı olarak incelemek, bağımlılık sürecini besleyen düşünce hatalarının farkına varmasını sağlamak ve bağımlılıkla baş etme becerilerini geliştirmek amacıyla verilen psikoeğitim sürecini detaylı olarak tanıtmak amaçlanmıştır. MY ile toplam 12 bireysel görüşme yapılmış, bu görüşmelerde psikiyatri hemşireliği yetkinlikleri ile madde kullanımını tetikleyen durumlar, bırakma çabaları ve yeniden başlama nedenleri, madde bağımlılığının yarattığı fizyolojik, psikolojik, sosyal sorunlara yönelik farkındalık sağlanmış ve birey maddesiz bir yaşama hazırlanmıştır. Bağımlılıktan kurtulmasını destekleyecek Bilişsel Davranışçı Terapi teknikleri ile düşünce biçiminde işlevsel olmayan kısımların farkına varması hedeflenmiş, yaşam amaçları oluşturulmuş, problem çözme teknikleri, baş etme stratejileri, aile ve sosyal destek sistemleri güçlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bağımlılık, bilişsel davranışçı terapi, bütan-propan gaz, psikiyatri hemşireliği

19 Years with Butane-Propane Addiction: A Case Report

Öz

Volatile substance addiction and toxic gas inhalation are important health problems today. The most important reasons for this situation are that it is cheap and easy to supply, and there is no legal supervision. Since butane-propane is used less frequently than other addictive volatile substances, the number of studies on this subject is quite low. This case report is aimed to examine in detail the addiction process of MY, who has been intermittently addicted to butane-propane gas for 19 years, to introduce the psychoeducation process given to be aware of the thought errors that feed the addictive process and to develop skills of coping with addiction. A total of 12 individual interviews were conducted with MR. In these interviews, awareness was raised about the situations that trigger substance use, efforts to quit, and the reasons for relapse, physiological, psychological, and social problems caused by substance abuse, and prepared for a substance-free life. With Cognitive Behavioral Therapy techniques that will support recovery from addiction, it was aimed to recognize the dysfunctional parts of the way of thinking, life goals were established, problem-solving techniques, coping strategies, family and social support systems were strengthened.

Anahtar Kelimeler

Addiction, butane-propane gas, cognitive behavioral therapy, psychiatric nursing

Kaynakça

• 1. Yamanouchi N, Okada S, Kodama K, Sakamoto T, Sekine H, Hirai S, et al. T. Effects of MRI abnormalities on WAIS-R performance in solvent abusers. Acta Neurol Scand. 1997;96(1):34-9.
• 2. Storck M, Black L, Liddell, M. Inhalant Abuse and Dextromethorphan. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America. 2016;25(3):497-508.
• 3. Merkinaite S, Grund JP, Frimpong, A. Young people and drugs: next generation of harm reduction. International Journal of Drug Policy. 2010;21(2):112-4.
• 4. Kann L, Kinchen S, Shanklin SL, Flint KH, Hawkins J, Harris WA, et al. Youth risk behavior surveillance-United States, 2013. MMWR Suppl. 2014;63(4):1-168.
• 5. Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi. EMCDDA 2013 Ulusal Raporu (2012 Yılı Verileri): Reitox Ulusal Temas Noktası. Ankara: Korza Yayıncılık; 2013. s. 82-86
• 6. Meclis Araştırma Komisyonu Raporu. Uyuşturucu başta olmak üzere madde bağımlılığı ve kaçakçılığı sorunlarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla kurulan komisyon. Ankara: TBMM Yayınları; 2008. s. 13-20
• 7. Kurupınar A, Erdamar G. Ortaöğretim öğrencilerinde görülen madde bağımlılığı alışkanlığı ve yaygınlığı: Bartın ili örneği. Sosyal Bilimler Dergisi. 2014;16(1):65-84.
• 8. Zeman HÖ, Söyler HÇ, Altıntoprak AE. Madde kullanım geçmişli bireylerin olumsuz otomatik düşünceleri ve öğrenilmiş çaresizlik örüntülerinin incelenmesi. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi. 2019;1(1):22-30.
• 9. Karaaslan A. Çocuk ve ergenlerde uçucu madde bağımlılığını etkileyen psikososyal sebepler: Olgu sunumu. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2017;4(2):1-11.
• 10. Bozbalı S, Ülger Z, Levent E, Özyürek AR. Uçucu madde bağımlısı bir gençte görülen atrial flutter. Ege Tıp Dergisi. 2017;56(3):145-7.
• 11. Dilbaz N. Uçucuların kullanımına bağlı ruhsal ve davranışsal bozukluklar. Madde bağımlılığı tanı ve tedavi kılavuzu el kitabı. Ankara: Pozitif matbaa; 2010.
• 12. Türk F, Buğa A, Çekiç A, Hamamcı Z. Bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı grup müdahalelerinin çocuk ve ergenlerin işlevsel olmayan düşünceleri üzerindeki etkisi: Meta-analiz çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2017;8(49):45-61.
• 13. Özbay Y, Yılmaz S, Büyüköztürk Ş, Aliyev R, Tomar İH, Eşici H, ve ark. Madde bağımlılığı: Temiz bir yaşam için bireyin güçlendirilmesi. Addicta: The Turkish Journal on Addictions. 2018;5(1):81-130.
• 14. Karakaş SA, Ersöğütçü F. Madde bağımlılığı ve hemşirelik. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 2016;3(2):133-9.
• 15. Ercan FZ, Afyonoğlu MF, Özdemir H. Madde bağımlılığı rehabilitasyon modelleri. Erdağı B, editor. Current Debates in Philisophy & Psychology. London: IJOPEC Publication; 2017.
• 16. Zilberman ML, Tavares H, el-Guebaly N. Relationship between craving and personality in treatment-seeking women with substance-related disorders. BMC Psychiatry. 2003;3:1.
• 17. Chakravorty S, Kuna ST, Zaharakis N, O’Brien CP, Kampman KM, Oslin D. Covariates of craving in actively drinking alcoholics. Am J Addict. 2010;19(5):450-7.
• 18. Lee DC, Perkins KA, Zimmerman E, Robbins G, Kelly TH. Effects of 24 hours of tobacco withdrawal and subsequent tobacco smoking among low and high sensation seekers. Nicotine Tob Res. 2011;13(10):943-54.
• 19. Leeman RF, Corbin WR, Fromme K. Craving predicts within session drinking behavior following placebo. Pers Individ Dif. 2009;46(7):693-8.
• 20. Sungur MZ. Obsesif kompulsif bozukluğun bilişsel davranışçı tedavisi. Anksiyete Bozuklukları Tedavi Kılavuzu. 2007;171-88.