Examination of Negative Sign-Symptoms Seen During Bloodletting and the Level of Anxiety from Individuals which are Donating Blood

Yıl 2011, Cilt: 18 Sayı: 2, 17 - 26, 01.06.2011

Yard. Doç. Dr. Fatma Birgili Şengül Aydın

Öz

Objective: This descriptive study was carried out with the purpose of examining the negative symptoms, anxiety and pain in individuals which are donating blood. Material and Methods: The population of the study was consisted of individuals, the sample of 142 who are donating blood participating in a Laboratory. The data were collected between 2011 until January-February. Questionnaire, visuel analog-state anxiety scala was used in collecting data. Kruskal-Wallis, t test, Wilcoxon One-Way ANOVA and Pearson’s correlation coefficient was used in analysing the data. Written consent was obtained from institutions and verbal consent was obtained from individuals, necessary to study. Results: Thirtyone percent of the individuals were in 18-30 age group, 56.3% were female, 36.6% are high school graduates, 69.7% were donated bloodletting for the first time, 2.1% were defered to go to health facilities for fear of giving blood, 20.4% were afraid of hurt the needle during the blood collection. The mean pain intensity was found as 2.33±1.23 during bloodletting in donors. Training status of individuals were found to be significantly correlated with the state anxiety scale total score (p

Anahtar Kelimeler

Individual, pain, blood collection, negative symptoms, anxiety

Kan Veren Bireylerde Kan Alma Sırasında Görülen Olumsuz Belirti-Bulguların ve Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi

Öz

Amaç: Bu tanımlayıcı çalışma, kan veren bireylerde görülen olumsuz semptomların, kaygı ve ağrı durumunun incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmanın evrenini Kan Alma Laboratuarı’na gelen bireyler oluşturmuştur. Çalışmanın örneklemini, kan veren 142 birey oluşturmuştur. Veriler Ocak-Şubat 2011 tarihleri arasında toplanmıştır. Verilerin toplanmasında anket formu, Görsel Kıyaslama Ölçeği, Durumluk Kaygı Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde ki-kare yöntemi, t testi, Kruskall Wallis testi, Wilcoxon testi, One-Way ANOVA testi ile Pearson’s Korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Çalışma için gerekli yazılı izinler ve bireylerden sözel onam alınmıştır. Bulgular: Bireylerin %31’i 18-30 yaş grubunda, %56.3’ü kadın, %36.6’sı lise mezunu, %69.7’si daha önce kan vermiş, %2.1’i kan vermekten korktuğu için sağlık kuruluşuna gitmeyi ertelemekte, %20.4’ü kan alma sırasında iğne acıtacak diye korkmaktadır. Bireylerin kan alma sırasında hissedilen ağrının şiddet ortalaması 2.33±1.23 olarak bulunmuştur. Bireylerin eğitim durumu ile durumluk kaygı ölçeği toplam puanı arasında anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır (p

Anahtar Kelimeler

Birey, ağrı, kan alma, olumsuz semptom, kaygı

Kaynakça

• T.C. Sağlık Bakanlığı Arif Cerit Buldan Devlet Hastanesi Laboratuvar El Kitabı: URL: http://www. arifceritbuldandevlethastanesi.gov.tr/sayfa/lab.pdf. 01.Aralık.2011.
• Eraslan A. Moleküler Laboratuvarda Kalite Kontrol ve Akreditasyona Ön Hazırlıkta Yapılan İyileştirme Çalışmaları. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya Anabilimdalı, Uzmanlık Tezi, Adana, 2010.
• Aral H. Analiz öncesi değişkenlerin test sonuçlarına etkisi. İstanbul Tıp Dergisi, 2009;3: 150-155.
• Soydaş AÖ. Laboratuvar tetkikleri için kan verirken nelere dikkat etmek gerekir?: URL: http://www. etlikihtisaseah.gov.tr/phpsite/index.php?option=com_content&view=article&id=942:kan-verirken- nelere-dikkat-etmeli&catid=38:salk-koeesi&Itemid=70, 01.Aralık.2011).
• Ay FA. İlaç Uygulamaları. (Editör: Ay FA). Temel Hemşirelik Kavramlar, İlkeler, Uygulamalar. İstanbul Medikal Yayıncılık, İstanbul, 2008; 309-392.
• Bonk VA, France CR, Taylor BK. Distraction reduces self-reported physiological reactions to blood donation in novice donors with a blunting coping style. Psychosomatic Medicine, 2001; 63: 447-452.
• Güzel U. Motive Edici Faktörler ve Bağışçı Beklentileri. II. Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kongresi Özet Kitabı, 15-19 Kasım. 2007, Antalya, Nakış Ofset; s.28-33.
• Aksoy K. Toplumda Kan Bağışı Konusunda Yanlış Bilinenler. Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu XII - İleri Kurs Kitabı, Türkiye Kan Merkezleri ve Transfüzyon Derneği, Türk Kan Vakfı, 3-7.Kasım.2009; Antalya, Nakış Ofset: s. 196-198.
• Pasero C. Pain in the emergency department. The American Journal of Nursing, 2003; 103 (7): 73-74.
• Karaçay P, Eti AF, Şelimen D. Acil travma ünitelerinde ağrı geçirme yaklaşımlarının belirlenmesi. Ağrı, 2006; 18:1.
• Solaz NN. Kan Bağışçısında Gözlenen Yan Etkiler. Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu XII - İleri Kurs Kitabı, 03-07. Kasım. 2009, Antalya, Nakış Ofset,. s.192-193.
• Uzun Ş. İntravenöz Sıvı Tedavisi. (Editörler: Aşti TA. Karadağ A). Hemşirelik Esasları Hemşirelik Bilimi ve Sanatı. Akademi Basın ve Yayıncılık, İstanbul, 2012;811-846.
• Feyzioğlu B, Doğan M, Bayındır Ö ve ark. Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Kan Merkezi’nde Kan Alma Esnasında Görülen Olumsuz Semptomlar. I. Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kongresi Özet Kitabı, 15-19 Kasım. 2007, Antalya, Nakış Ofset: 231-232 (Özet)
• Birgili F, Khorshid L. Kan bağışı yapan donörlerde kan alma sırasında görülen olumsuz belirti ve bulguların incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 2011; 27(2):11-17
• LeCompte AW, Öner N. Development of the Turkish edition of STAI. In: Spielberger CD and Guerrero RD, editor. Crass-cultural anxiety. 1976. p. 1-68.
• Durmuş S, Günay O. Hemşirelerde iş doyumu ve anksiyete düzeyini etkileyen faktörler. Erciyes Tıp Dergisi, 2007; 29(2): 139-146.
• Crocco A, D’Elia D. Adverse reactions during voluntery donation of blood and/or blood compenents. A statistical-epidemiological study. Blood Transfus, 2007, 5(3): 143-152.
• Newman B, Waxman D. Blood donation-related neurologic needle injury: evaluation of 2 years’ worth of data from a large blood center. Transfusion, 1996; 36: 213-215.
• Byrne N, Ditto B. Alexithymia, cardiovasculer reactivity and symptom reporting during blood donation. Psychosomatic Medicine 2005; 67: 471-475.
• Özveren H, Uçar H. Öğrenci hemşirelerin ağrı kontrolünde kullanılan farmakolojik olmayan bazı yöntemlere ilişkin bilgileri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 2009; 59-72.
• Roth RS, Geisser ME: Educational achievement and pain disability: mediating role of pain-related cognitions. Clinical Journal of Pain 2002; 18(5): 286-296.