Kalp Yetersizliği Olan Hastalarda Dispne, Yorgunluk ve Yaşam Kalitesi Üzerine Eğitimin Etkisi

Yıl 2011, Cilt: 18 Sayı: 1, 1 - 13, 01.03.2011

Hemşire Fatma Efe Prof. Dr. Nermin Olgun

Öz

Çalışma, kalp yetersizliği olan hastalarda dispne, yorgunluk ve yaşam kalitesi üzerine hemşire tarafından verilen eğitimin etkisini belirlemek amacıyla 24 deney, 25 kontrol olmak üzere toplam 49 hastada randomize kontrollü deneysel olarak yapıldı. Veriler Hasta Bilgi Formu, Bazal Dispne İndeksi, Yorgunluk İçin Görsel Benzerlik Ölçeği ve EORTC QLQ C-30 Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılarak toplandı. İlk değerlendirme sonrası deney grubundaki hastalar eğitildi, hastalara solunum egzersizleri yaptırıldı ve yorgunluk yönetimi öğretildi. Kontrol grubuna çalışma süresince hiçbir müdahalede bulunulmadı. Üç ay sonra ev ziyareti yapılarak hastaların dispne, yorgunluk ve yaşam kaliteleri tekrar incelendi. Deney grubunda sağlık durumunu algılamada (p

Anahtar Kelimeler

Dispne, yorgunluk, yaşam kalitesi, kalp yetersizliği, hasta eğitimi

The Effect of Education on Dyspnea, Fatigue and Life Quality Concerning Heart Failure Patients

Öz

This randomized-controlled experimental trial was conducted on a total of 49 patients (24 test, 25 control groups) who have heart failure to determine the effect of education provided by nurses on dyspnea, fatigue and life quality. Data were collected by using Patient Information Form, Basal Dyspnea Index, Visual Similarity Scale for Fatigue and EORTC QLQ C-30 Life Quality Scale. Following first assessment, patients in experimental group were educated, respiration exercises were performed, and fatigue management was taught. No intervention was done to control group during study period. After 3 months, dyspnea, fatigue and life quality of patients re-assessed via home visits. Significant improvements were identified on experimental groups for perception of health status (p

Anahtar Kelimeler

Dyspnea, fatigue, heart failure, life quality, patient education

Kaynakça

• Yılsen B. Konjestif Kalp Yetmezliğinde Karvedilol Kullanımının Güvenlik, Etkinlik Ve Tolerabilitesinin İzlendiği Farmakoepidemiyolojik Çalışma. Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Uzmanlık Tezi, İstanbul, 2004, (Danışman: Doç. Dr. M Kendir).
• Silistreli E, Oto Ö. Son dönem kalp yetmezliğinde uygulanan cerrahi tedavi modaliteleri. Türk Göğüs Kalp Damar Cerrahisi Dergisi 1999; 7(3):161-179.
• Özer S. Kalp Yetmezliğinde Sağlık Davranışları ve Yaşam Kalitesi İlişkisinin İncelenmesi. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2002, (Danışman: Prof. Dr. G Argon).
• Grange J. The role of nurses in the management of heart failure. Heart 2005; 91(2): 39-42.
• Demir M, Ünsar S. Kalp yetmezliği ve evde bakım. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2008; 3(8):119-130.
• Kahraman G, Ural D. Kalp Yetersizliği ve Şok Sendromu. Klinik Kardiyoloji. Editör: Komşuoğlu B. Nobel Tıp Kitabevleri, Kocaeli, 2004, s.377-420.
• Akyolcu N. Kanserli hastalarda dispne ve hemşirelik bakımı. C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2002; 6(1):1-8.
• Yurtsever S. Kronik hastalıklarda yorgunluk ve hemşirelik bakımı. C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2000; 4(1):16-20.
• Mock V. Evidence-based treatment for cancer-related fatigue. J Natl Cancer Inst Monogr 2004; 32:112-118.
• Usta Yeşilbalkan Ö. Kemoterapi Uygulanan Hastalarda Eğitimin Yorgunluk Düzeyine ve Yaşam Kalitesine Olan Etkisinin İncelenmesi. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İzmir 2005, (Danışman: Prof. Dr. A Karadakovan).
• Yurtsever S, Bedük T. Hemodiyaliz hastalarında yorgunluğun değerlendirilmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2003; 5(2):3-11.
• Ünlüoğlu G, Özden A, İnce E. Diyaliz hastalarının bilgilendirilme gereksinimleri. Türk Nefroloji ve Transplantasyon Dergisi. 1997; 3(4):125-130.
• Avşar G. Klinik Hemşirelerin Uyguladıkları Hasta Eğitiminin Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, 2006, (Danışman: Doç. Dr. M Kaşıkçı).
• Taşocak G. Hasta Eğitimi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Basım ve Yayım evi. 2003, 1(8):61–93.
• Uzun M. Kardiyak rehabilitasyonda hasta eğitimi ve egzersiz. Anadolu Kardiyoloji Dergisi. 2007; 7(3):298-304.
• Sisk J.E., Hebert P.L., Horowitz C.R., McLaughlin M.A, Wang JJ, Chassin MR. Effects of nurse management on the Quality of heart failure care in minority communities. Annals Of İnternal Medicine 2006; 145(4): 273-284.
• Özdemir O. Medikal istatistik. İstanbul: Medikal Yayıncılık, s.19-20.
• Özer S, Argon G. Kalp yetmezliğinde sağlık davranışları, sağlığa verilen önem ve yaşam kalitesi lişkisinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2005; 21(1):63-77.
• Mahler DA, Weinberg DH, Wells CK, Feinstein AR. The measurement of dyspnea. Contents, interobserver agreement, and physiologic correlates of dyspnea. Chest 1984; 85(6):751-758.
• Özalevli S, Uçan ES. Farklı dispne skalalarının kronik obstrüktif akciğer hastalığında karşılaştırılması. Toraks Dergisi. 2004; 5(2):90-94.
• Akinci AC, Olgun N. The effectiveness of nurse-led, home-based pulmonary rehabilitation in patients with COPD in Turkey. Rehabil Nurs 2011 Jul-Aug;36(4):159-65. PMID: 21721397
• Üstün E. Multipl Sklerozlu Hastalarda Yorgunluk ve Yorgunluğu Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sivas, 2006, (Danışman: Yrd. Doç. Dr. M Mollaoğlu).
• Beşer N, Öz F. Kemoterapi alan lenfomalı hastaların anksiyete-depresyon düzeyleri ve yaşam kalitesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2003; 7(1): 47-58.
• Ertem G, Kaklım A, Bulut S, Sevil Ü. Radyoterapi alan hastaların evde bakım gereksinimleri ve yaşam kaliteleri. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2009; 2(2):3-12.
• Kaya E. Larenks Kanserli Hastalarda Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Uzmanlık Tezi, Eskişehir, 2006, (Danışman: Prof. Dr. E Cingi).
• Çıtlık Sarıtaş S. Kalp Yetersizliği Olan Hastalarda Egzersizin Dispne ve Yorgunluk Üzerine Etkisi. Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Erzurum, 2010, (Danışman: Doç. Dr. M Tan).
• Ferreira CAS, Stelmach R, Feltrin MIZ, Filho WJ, Chiba T, Cukier A. Evaluation of health related quality of life in low-income patients with COPD receiving long-term oxygen therapy. Chest 2003; 123(1):136-41.
• Krishnasamy M, Corne J, Bredin M, Plant M, Bailey C. Cancer nursing practice development: understanding breathlessness. J Clin Nursing 2001; 10(1):103-108.
• Akçin E. Yataklı Tedavi Kurumlarında Hasta Eğitimine Yönelik Hemşirelik Etkinlikleri. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2000, (Danışman: Prof. Dr. G Taşocak).
• Çıtlık Sarıtaş S. Kalp yetersizliğinde egzersiz eğitiminin yorgunluk üzerine etkileri. KY Bülteni 2008; 7(2):127-132.
• Kızıl C. Kalp Yetmezliği Olan Hastaların Eğitim Gereksinimleri ve Hemşirelerin Bu Konuda Düşünceleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2008, (Danışman: Yrd. Doç. Dr. S Kızılcı).
• Newell S, Sanson-Fisher RW, Girgis A, Bonaventura A. How well do medical oncologists’ perceptions reflect their patients’ reported physical and psychosocial problems? data from a survey of five oncologists. Cancer 1998; 83(8):1640-1651.
• Özer S. Kalp yetersizlikli hastaların yaşam kalitesi algılamaları. KY Bülteni 2009; 38(2):100-108.
• Zambroski C, Moser DK, Lennie T, Chung ML, Heo S, Smoot T, Ziegler C. Use of the Memorial Symptom Assessment Scale-Heart failure in heart failure patients. Circulation 2004; 110 (Supplement III (17)).
• Gökçe S. Kalp Yetmezliği Olan Hastaların Uyku Kalitesinin ve Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2008, (Danışman: Yrd. Doç. Dr. H Mert).
• Aşık Özdemir V. Kronik Kalp Yetmezliği Olan Hastalarda Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2009, (Danışman: Prof. Dr. R Pınar).
• Redeker NS, Robert H. Sleep and quality of life in stable heart failure. Journal of Cardiac Failure 2005; 11(5):700-704.
• Broström A, Strömberg A, Dahlström U, Fridlund B. Sleep difficulties, daytime sleepiness, and health related quality of life in patients with chronic heart failure. The Journal of Cardiovascular Nursing 2004;19(4):234-242.
• Coats A.J, Clark A.L, Piepoli M, Volterrani M, Poole-Wilson PA. Symptoms and quality of life in heart failure: the muscle hypothesis. Br Heart J 1994; 72(2):36-39.