The Use of Protective Measures by Nurses who Prepare and Administer Chemotherapeutic Drugs and Factors these Measures Affecting

Yıl 2010, Cilt: 17 Sayı: 2, 13 - 23, 01.06.2010

Prof. Dr. Nermin Olgun Hemş. Hüsniye Şimşek

Öz

Aim: This cross-sectional descriptive study which has taken place between May-October 2009, has been conducted to determine the adequacy of safety measures taken by nurses and the factors that prevent sufficient protection against chemotherapeutic applications. Method: Sample group consisted of 130 nurses employed in three public and five university hospitals who administer chemotherapy and have agreed to participate in this study. Data were collected through questionnaire which consisted of questions regarding demographic variables, protective measures used during various activities with cytotoxic drugs, and factors preventing the use of protective measures. Result: As a result of nurses it was identified that nurses did not take protective measures during preparation and administration of chemotherapeutic drugs, and waste disposals. Most often protective measures taken by nurses during the use of chemotherapeutic drugs was the use of gloves. Nurses did not receive regular training about the safe use of chemotherapeutic agents, those who received training protected themselves much better. Shortage of materials and workload were main factors that influence the use of protective measures. Conclusion: Health care institutions should conform to the standards of safe use of antineoplastic drugs, which has been proposed by the Ministry of Health and Association of Oncology Nurses.

Anahtar Kelimeler

Standards on safe use of chemotherapeutic drugs, , protective measures, nurse

Kemoterapi Hazırlayan ve Uygulayan Hemşirelerin Güvenlik Önlemlerini Kullanma Durumları ve Önlem Almalarını Etkileyen Faktörler

Öz

Amaç: Hemşirelerin kemoterapi uygulamalarına ilişkin korunma önlemlerini alıp almadıklarını ve önlem almalarını etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla Mayıs 2009-Ekim 2009 tarihleri arasında kesitsel tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Yöntem: Araştırmacılar tarafından ulaşılan ve araştırmaya katılmayı kabul eden üç devlet, beş üniversite hastanesinde belirtilen tarihlerde çalışan, kemoterapi uygulayan hemşirelerin tamamı (130 hemşire) araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırmada, veri toplama aracı olarak kişisel özellikler, kemoterapotik ilaçlarla ilgili uygulamalarda alınan koruyucu önlemler, kemoterapi uygulamalarında korunma önlemlerinin alınmasını engelleyen faktörler başlıklarını içeren ve araştırmacılar tarafından literatür doğrultusunda oluşturulan anket formu kullanılmıştır. Bulgular: Araştırma sonucunda hemşirelerin kemoterapotik ilaçları hazırlama, uygulama, atıkların atılması ve dökülme/saçılma durumlarında korunma önlemlerini yeterince uygulamadıkları belirlenmiştir. Kemoterapotik ilaçların güvenli kullanımına yönelik hemşirelerin en sık aldıkları koruyucu önlemin eldiven giyme olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin kemoterapotik ajanların güvenli kullanımına ilişkin düzenli aralıklarla eğitim almadıkları ve eğitim alan hemşirelerin daha iyi korundukları saptanmıştır. Malzeme yetersizliği ve iş yoğunluğunun, hemşirelerin koruyucu önlem almalarını engelleyen faktörlerin ilk sırasında yer aldığı belirlenmiştir. Sonuç: Sağlık kurumlarında antineoplastik ilaçlarla ilgili Sağlık Bakanlığı ve Onkoloji Hemşireler Derneği'nin oluşturduğu güvenli kullanım standartlarına uyulması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kemoterapotik ilaç güvenli kullanım standartları, koruyucu önlem, hemşire

Kaynakça

• Durna Z, Aydıner A. Kanser kemoterapi rehberi ve uygulamaya yönelik öneriler. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri; 2003.
• Tuncer AM. Kanser. Yeni Türkiye Dergisi 2001;7(39): 964–969.
• Karakoç Y, Karakuş L. Onkolojik hastalıklar ve hemşirelik bakımı el kitabı. Ankara: Mavi Ambalaj; 2005.
• Akdemir N, Birol L. İç hastalıkları ve hemşirelik bakımı. İstanbul: Vehbi Koç Vakfı Yayın No: 2; 2003.s.265-275.
• Kav S. Kanser tedavisinin yan etkilerinin kontrolüne özbakım modelinin etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara: 2003.
• Kearney N, Richardson A. Nursing patients with canser: Principles and Practice. Edinburg: Elsevier Churchill Livingstone; 2006. s.283-300.
• Antineoplastik ilaçların güvenli kullanım standartları rehberi. Onkoloji Hemşireleri Derneği Yayını;2009.
• American Society Of Health-System Pharmacist. ASHP Guidlines on handling hazardous drugs 2006;1172–1193.
• Occupational Safety And Health Administration (OSHA). Tecnical Manuel. Section VI, Chapter 2. 1999.
• Occupational Safety And Health Administration. Controlling Occupational Exposure To Hazardous Drugs. Directorate Of Technical Support. OSHA instruction TED 1.15. 2001.
• Spivey S, Connor T. Determining sources of workplace contamination with antineoplastic drugs and comparing conventional IV Drug Preparation With A Closed System. Hospital Pharmacy 2003; 38(2):135-139.
• Antineoplastik (Sitotoksik) İlaçlarla Güvenli Çalışma Rehberi. Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Ankara: 2004.
• Connor T H, Mcdiarmid M A. Preventing occupational exposures to antineoplastic drugs in health care settings. Cancer J Clin. 2006; 56: 354-365.
• National Institute For Occupational Safety And Health (NIOSH).Preventing occupational exposures to antineoplastic and other hazardous drugs in healthcare settings. NIOSH Publication No. 2004-165. URL:http://www.cdc.gov/niosh/docs/2004-165.
• Tülek Z. Hemşirelerin kemoterapi uygulamalarına ilişkin koruyucu önlemleri alma durumlarının ve bunu etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi: Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul: 1999.
• Yılmazer S. Kemoterapi hazırlayan ve uygulayan hemşirelerin aldıkları koruyucu önlemler ve yeterince önlem alamama nedenleri. Hemşirelik Forumu 1998;1(5): 215-220.
• Türk M, Davas A, Çiçeklioğlu M, Saçaklıoğlu F, Mercan T. Knowledge, attitudes and behavior safe handling of Ege University Hospital nurses cytotoxic anticanse drugs. Asia-Pacific J Cancer Prev. 2006; 5: 164-168.
• Kubilay G, Fesci H, Erdem Y, Yurtsever S, Kutlutürkan S,Güner P, Platin N. Kemoterapi hazırlayan ve uygulayan hemşirelere ilişkin durum değerlendirmesi. Onkoloji Hemşireliği Derneği Bülteni 1997; 6: 7–15.
• Gündoğdu F, Karadağ A, Kav S, Taşkın L, Terzioğlu F, Ünlü H, Yavuzarslan F. Onkoloji alanında çalışan hemşirelerin bireysel özellikleri, çalışma koşulları ve rollerine uygun işlevlerini belirlemek. 18.UICC Uluslararası Kanser Kongresi; 2002; Oslo
• Köşgeroğlu N, Ayrancı U, Özerdoğan N, Demirustu C. Turkish nurses information about and administration of chemotherapeutic drugs. J Clin Nurs.2006;15(9): 1179-87.
• Martin S, Larson E. Chemotherapy-handling practices of outpatient and office-based oncology nurses. Oncol Nurse Forum 2003; 30(4): 575-81.
• Wick C, Slawson MH, Jorgenson JA, Tyler LS. Using a closed-system protective device to reduce personnel exposure to antineoplastic agents. Am J Health Syst Pharm. 2003; 60(22): 2314-20.
• Connor TH, Anderson RW, Sessink PJ, Spivey SM. Effectiveness of a closed-system device in containing surface contamination with cyclophosphamide and ifosfamide in an iv admixture area. American Journal Of Health System Pharmacy 2002;59:68-72.
• Polovich M. Safe handling of hazardous drugs. Online Journal of Issues in Nursing 2004; 9(3). Manuscript 5. URL:http://nursingworld.org/MainMenuCategories/ ANAMarketplace/ANAPeriodicals/OJIN/ TableofContents/Volume92004/No3Sept04/HazardousDrugs.aspx
• Valanis B, Vollmer WM, Steele P. Occupational exposure to antineoplastic agents: self-reported miscarriages and stillbirths among nurses and pharmacists. J Occup Environ Med. 1999; 41: 632–638.