Yoğun Bakım Ünitelerinde Skorlama Sistemlerinin Kullanımı

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 2, 91 - 100, 27.11.2015

Leyla Özdemir

Öz

Yoğun bakım hastalarının klinik tablosu anlık değişebildiği, yaşamsal faaliyetleri çoğunlukla dışarıdan cihazlar ve ilaçlarla desteklendiği, yaşantısı üst düzeyde tedavi ve bakım  uygulamaları ile devam ettiği için; bu hasta grubunda prognostik mortalite ile organ yetmezliklerine ilişkin morbidite hesaplamaları son derece önemlidir. Literatürde yoğun bakımlarda kullanılan skorlama sistemleri ile ilgili araştırmaların çoğunlukla doktorlar tarafından yürütüldüğü; bu kapsamda mortalite, hastalık ciddiyeti, morbidite ve kalite göstergeleri ile ilgili çalışmaların yayınlandığı görülmektedir. Hemşirelerin yaptığı çalışmalarda ise hemşirelik bakım gereksinimi, maliyet ve hemşire iş yükü belirlenmiş; bu değişkenlerin hasta özellikleri ve mortalite ile bağlantısı kurulmuştur. Yaşam ve ölüm arasında bulunan kritik hastalara bakım veren, en üst düzeyde bilgi, tutum ve beceri ile donanmış olması beklenen yoğun bakım hemşireleri, klinik karar verme sürecinde, hastaların triyajında, bakımın planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesinde, hemşirelik bakımının etkinliğinin belirlenmesinde skorlama sistemlerinden yararlanmalıdır. Ülkemizde ise yoğun bakım hemşirelerinin, skorlama sistemlerinin kullanımına ilişkin farkındalığı artırılmalıdır.

Yoğun bakım ünitelerinde hastaların sınıflandırılması, bakımın yönetimi, kaynakların etkin

kullanımı, kalitenin ve hasta sonuçlarının iyileştirilmesi için; klinik uygulamada ve akademik

çalışmalarda skorlama sistemlerine daha fazla yer verilmelidir.

Anahtar Kelimeler: Akut fizyoloji ve kronik sağlık değerlendirmesi, yoğun bakım, hemşirelik,

skorlama sistemleri

Anahtar Kelimeler

Akut fizyoloji ve kronik sağlık değerlendirmesi, yoğun bakım, hemşirelik, skorlama sistemleri

Kaynakça

• 1. Varon J, Acosta P. Approach to the intensive care unit (ICU). In: Handbook of critical care and intensive care medicine. 2nd ed. Springer; 2010. p.1-10.
• 2. Yataklı Sağlık Tesislerinde Yoğun Bakım Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ. Resmi Gazete; 18.01.2011; 28000 sayı.
• 3. Berenholtz SM, Dorman T, Ngo K, Pronovost PJ. Qualitative review of intensive care unit quality indicators. J CritCare 2002;17(1):1-12.
• 4. De Vos M, Graafmans W, Keesman E, Westert G, Voort PHJ. Quality measurement at intensive care units: which indicators should we use? J Crit Care 2007;22(4):267-274.
• 5. Valentin A, Ferdinande P. Recommendations on basic requirements for intensive care units: structural and organizational aspects. Intensive Care Med 2011;37(10):1575-1587.
• 6. Bray K, Wren I, Baldwin A, St Ledger U, Goodman S, Walsh D. Standards for nurse staffing in critical care units determined by: The British Association of Critical Care Nurses, The Critical Care Networks National Nurse Leads, Royal College of Nursing Critical Care and In-flight Forum. Nurs Crit Care 2010;15(3):109-111.
• 7. Yataklı Sağlık Tesislerinde Yoğun Bakım Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ. Resmi Gazete; 18.02.2012; 28208 sayı.
• 8. Başara BB, Güler C, Yentür GK, Birge B, Pulgat E, Mamak-Ekinci B. T.C Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı. Ankara: T.C Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü; 2013.
• 9. Padilha KG, Cardoso de Sousa RM, Queijo AF, Mendes AM, Miranda DR. Nursing activities score in the intensive care unit: analysis of the related factors. Intensive Crit Care Nurs 2008;24(3):197-204.
• 10. Needleman J, Buerhaus P, Mattke S, Stewart M, Zelevinsky K. Nurse-staffing levels and the quality of care in hospitals. N Eng J Med 2002;346(22):1715-1722.
• 11. Aiken LH, Clarke SP, Sloane DM, Sochalski J, Silber JH. Hospital nurse staffing and patient mortality, nurse burnout, and job dissatisfaction. JAMA 2002;288(16):1987-1993.
• 12. Vincent J-L, Moreno R. Clinical review: Scoring system in the critically ill. Critical Care 2010;14(207):1-9.
• 13. Strand K, Flaatten H. Severity scoring in the ICU: review. Acta Anaesthesiol Scand 2008;52(4):467-478.
• 14. Keegan MT, Gajic O, Afessa B. Severity of illness scoring systems in the intensive care unit. Crit Care Med 2011;39(1):163-169.
• 15. Kalaycıoğlu N, Kaplan ME, Ünsel M. Yoğun bakımda prognostik faktörler ve skorlama sistemleri. Yoğun Bakım Dergisi 2006;6(3):147-159.
• 16. T.C Sağlık Baknalığı Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı Yoğun Bakım Hastalık Şiddeti Skorlama Sistemi. URL: http://www.kalite.saglik.gov.tr/content/files/duyurular_2011/2011/11_ agustos_2011/apache.html. 4 Şubat 2014.
• 17. Knaus WA, Zimmerman JE, Wagner DP, Draper EA, Lawrence DE. APACHE- Acute physiology and chronic health evaluation: a physiologically based classification system. Crit Care Med 1981;9(8):591- 597.
• 18. Knaus WA, Draper EA, Wagner DP, Wagner DP. APACHE II: A severity of disease classification system. Crit Care Med 1985; 13(10):818-829.
• 19. Knaus WA, Wagner DP, Draper EA, Zimmerman JE, Bergner M et al. The APACHE III prognostic system risk prediction of hospital mortality for critical III hospitalized adults. Chest 1991;100(6):1619- 1636.
• 20. Zimmerman JE, Kramer AA, Mcnair DS, Malila FM. Acute physiology and chronic health evaluation (APACHE) IV: hospital mortality assessment for today’s critically ill patients. Crit Care Med 2006;34(5):1297-1310.
• 21. Karabıyık L. Yoğun bakımda skorlama sistemleri. Yoğun Bakım Dergisi 2010; 9(3):129-143.
• 22. Kılıç YA. Yoğun bakım skorlama sistemleri: Neden, nasıl, biz nerdeyiz? Yoğun Bakım Dergisi 2002;2(1):26-31.
• 23. Le Gall JR, Loirat P, Alperovitch A et al. A simplified acute physiology score for ICU patients. Crit Care Med 1984;12(11): 975-977.
• 24. Le Gall JR, Lemeshow S, Saulnier F. A new simplified acute physiology score (SAPS II) based on a European/North American multi center study. JAMA 1993;270(24):2957-2963.
• 25. Miranda DR, Rijk A, Schaufeli W. Simplified Therapeutic Intervention Scoring System: The TISS-28 items-Results from a multi center study. Crit Care Med 1996;24(1):64-73.
• 26. Moreno R, Morais P. Validation of the simplified therapeutic intervention scoring system on an independent database. Intensive Care Med 1997;23(6):640-644.
• 27. Lemeshow S, Teres D, Klar J, Avrunin JS, Gehlbach SH, Rapoport J. Mortality probability models (MPM II) based on an international cohort of intensive care unit patients. JAMA 1993;270(20):2478-86.
• 28. Teasdale GM, Murray L. Revisiting the glasgow coma scale and coma score. Intensive Care Med 2000;26(2):153-154.
• 29. Vincent J-L, Moreno R, Takala J, Willats S, De Mendonca A et al. The SOFA (Sepsis-related Organ Failure Assessment) score to describe organ dysfunction/failure. Intensive Care Med 1996;22(7):707-710.
• 30. Marshall JC, Cook DJ, Christou NV, Bernard GR, Sprung CL, Sibbald WJ. Multiple organ dysfunction score: a reliable descriptor of a complex clinical outcome. Crit Care Med 1995;23(10):1638-1652.
• 31. Le Gall JR, Klar J, Lemeshow S, Saulnier F, Alberti C et al. The logistic organ dysfunction system a new way to assess organ dysfunction in the intensive care unit. JAMA 1996;276(10):802-810.
• 32. Position statement on the provision of critical care nursing education. World Federation of Critical Care Nurses 2005. URL: http://wfccn.org/publications/education. January, 2014.
• 33. Yoğun Bakım Hemşireliği Eğitim Programı Uygulama Yönergesi. T.C sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü; 10.01.2003; 372 sayı.
• 34. Padilha KG, Cardoso de Sousa RM, Queijo AF, Mendes AM, Miranda DR. Nursing activities score in the intensive care unit: analysis of the related factors. Intensive and Critical Care Nursing 2008;24(3):197- 204.
• 35. Padilha KG, Cardoso de Sousa RM, Kimura M, Miyadahira AMK, Monteiro da Cruz DAL et al. Nursing workload in intensive care units: a study using the Therapeutic Intervention Scoring System-28 (TISS- 28). Intensive and Critical Care Nursing 2007;23(3):162-169.
• 36. Graf J, Graf C, Janssens U. Analysis of resource use and cost-generating factors in a German medical intensive care unit employing the Therapeutic Intervention Scoring System-28 (TISS-28). Intensive Care Med 2002;28(3):324-331