Huzurevinde Yaşayan Yaşlıların Yaşam Kalitesi ve Yaşam Kalitesini Etkileyen Faktörler

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 1, 57 - 66, 27.11.2015

Nilay Ercan Şahin Oya Emiroğlu

Öz

Amaç: Bu çalışma huzurevinde yaşayan yaşlıların yaşam kalitesi ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin incelemesi amacıyla yapılmıştır.

Yöntem: Ankara ili belediyesi sınırları içerisinde bulunan üç huzurevinde yapılmıştır. Araştırma örneklemini, 65 yaş ve üzeri, iletişim kurabilen, işitme sorunu ve demansı olmayan 186 yaşlı birey oluşturmuştur. Araştırma verilerinin toplanmasında yaşlıların tanıtıcı özellikleri ve huzurevi özelliklerini içeren bilgi formu ve yaşam kalitesini değerlendirmek için Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği Yaşlı Modülü (WHOQOL-OLD) kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 11.5 programında değerlendirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve bağımsız gruplarda t testi kullanılmıştır.

Bulgular: Araştırmaya katılan yaşlıların yaşam kalitesi WHOQOL-OLD temel alanları puan ortalamaları değerleri “Duyusal Yetiler” 15.82±3.73; “Özerklik” 12.49±2.86; “Geçmiş, Bugün ve Geleceğe Ait Aktiviteler” 11.80 ± 3.3; “Sosyal Katılım” 12.35±3.22; “Ölüm Ve Ölmek” 11.63±3.49; “Yakınlık” 11.80 ± 3.2 ve Toplam Skor 76.11±16.8 olarak bulunmuştur.

Sonuç: Sosyoekonomik düzeyin, boş zaman aktivitelerinin, huzurevi aktivitelerine katılma durumunun, aile, huzurevi sakinleri ve çalışanları ile ilişkilerin, sağlık personeline ulaşım durumunun WHOQOL-OLD alanları ile ilişkili olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Yaşlı, yaşam kalitesi, WHOQOL-OLD, hemşirelik, huzurevi

l

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, yaşam kalitesi, WHOQOL-OLD, hemşirelik, huzurevi

Kaynakça

• 1. World Health Organization. Older people and primary health care. 2007. URL: http:// www. who.int / ageing/primary_health_care /en /index.html. 10 Eylül 2009.
• 2. Türkiye Devlet Planlama Teşkilatı. Türkiye’de yaşlıların durumu ve yaşlı ulusal eylem planı. 2007. URL: http://ekutup.dpt.gov.tr/nufus/yaslilik/eylempla.pdf. 10 Kasım 2009.
• 3. Koçoğlu GO, Bilir N. Yaşlanma 2002: Uluslararası eylem planı. Hacettepe Üniversitesi Geriatrik Bilimler Araştırma ve Uygulama Merkezi. Ankara. 2002, 3-18.
• 4. Yaşlılıkta Kaliteli Yaşam. Hacettepe Üniversitesi Geriatrik Bilimler Araştırma ve Uygulama Merkezi. URL: www.gebam.hacettepe.edu.tr .10 Şubat 2010.
• 5. Eser E. Sağlıkla ilgili yaşam kalitesinin kavramsal temeli ve ölçümü. Sağlıkta Birikim Dergisi 2006; 5:1-5. 6. World Health Organization Quality of Life Group. Development of the World Health Organization WHOQOL- BREF Quality of Life Assessment. Psychological Medicine. 1998; 28 (3): 551–558.
• 7. Akal Ç. Evde yaşayan yaşlı bireylerin yaşam kalitesine etki eden faktörlerin değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Programı Yüksek Lisans Tezi. 2005. URL: http://tez2.yok.gov.tr/. 12 Eylül 2010.
• 8. Çalıştır B, Dereli F, Ayan H, Cantürk A. Muğla il merkezinde yaşayan yaşlı bireylerin yaşam kalitelerinin incelenmesi. Türk Geriatri Dergisi 2006; 9(1), 30-33.
• 9. Ceremnych J. Focus group discussions with older adults and carers for development of pilot WHOQOLOLD measure. Acta Medica Lutianica 2003; 10 (3),152-158.
• 10. Canbaz S, Sunter AT, Dabak S, Peksen Y. The prevalence of chronic diseases and quality of life in elderly people in Samsun. Turk Journal Medical Science 2003; 33, 335-340.
• 11. Luleci E, Hey W, Subaşı F. Assessing selected quality of life factors of nursing home residents in Turkey. Archives of Gerontology and Geriatrics 2008; 46, 57–66.
• 12. Birtane M, Tuna H., Ekuklu G, Uzunca K, Akçi C, Kokino S. Edirne Huzurevi sakinlerinde yaşam kalitesine etki eden etmenlerin irdelenmesi. Türk Geriatri Dergisi 2000; 3, 141-145.
• 13. Alexandre TS, Cordeiro RC, Ramos LR. Factors associated to quality of life in active elderly. Rev Saúde Pública 2009; 43(4), 613-21.
• 14. Telatar TG, Özcebe H. Yaşlı nüfus ve yaşam kalitelerinin yükseltilmesi. Türk Geriatri Dergisi 2004; 7(3), 162–165.