Kemoterapiye Bağlı Alopesi ve Yaşam Kalitesi

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 1, 67 - 80, 27.11.2015

Sebahat Ateş Nermin Olgun

Öz

Amaç: Bu çalışma, kemoterapiye bağlı olarak ortaya çıkan alopesinin hastaların yaşam kalitesi üzerindeki etkisini ölçmek ve yaşam kalitesini etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır.

Yöntemler: Tanımlayıcı ve ilişkisel bir çalışmadır. Eylül 2007-Ağustos 2009 tarihleri arasında onkoloji servisi ve kemoterapi ünitelerine başvuran 182 hasta araştırmaya dahil edilmiştir. Bu çalışmada Genel Bilgi Formu ve Kemoterapiye Bağlı Alopeside Yaşam Kalitesi Ölçeği (KBAYKÖ) kullanılarak veriler elde edilmiştir.

Bulgular: Erkek hastaların İç Dünyaya Olumsuz Yansımaları Boyutu puanlarının, kadın hastaların puanlarından (t=3.439; p<0.001), çalışan hastaların pozitif düşünceler boyutu puanlarının, çalışmayan hastaların puanlarından daha yüksek olduğu görülmüştür (t=2.300; p<0.05). Saç dökülmesinin şiddeti arttıkça hastaların ölçekten aldıkları puanların düştüğü(F:3.288; p<0.04), ilave hastalığı olanların üçüncü alt boyut puanlarının daha düşük olduğu t=2.099; p<0.05) ve sağlıklarını kötü olarak değerlendirenlerin ölçeğin genel (F:3.870; p<0.05)ve birinci alt boyut puanlarının (F:6.37; p<0.002) düşük olduğu belirlenmiştir.

Sonuç: Bu çalışmanın sonucunda; cinsiyet, çalışma durumu, alopesi şiddeti, ilave hastalık ve genel sağlık algısı özelliklerine göre yaşam kalitesi puanlarının farklılık gösterdiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Kemoterapi, kemoterapiye bağlı alopesi, yaşam kalitesi, hemşirelik

Anahtar Kelimeler

Kemoterapi, kemoterapiye bağlı alopesi, yaşam kalitesi, hemşirelik

Kaynakça

• Akyol H. Kemoterapinin temel ilkeleri. XIII. TPOG Ulusal Pediatrik Kanser Kongresi Hemşire Programı 2004.
• DeVita V, Chu EA. History of Cancer Chemotherapy. Cancer Res 2008; 68(21):8643-8653.
• Griffin AM, Butow PN, Coates AS, Childs AM, Ellis PM, Dunn SM, Tattersall MHN. On The Receiving End. V: Patient Perceptions Of The Side Effects Of Cancer Chemotherapy In 1993. Ann Oncol 1996; 7:189–195.
• Larsen J, Nordström G, Björkstrand B, Ljungman P & Gardulf RN. Symptom Distress, Functional Status And Health-Related Quality Of Life Before High-Dose Chemotherapy With Stem-Cell Transplantation. European Journal Of Cancer Care 2003;12: 71–80.
• Rubehstein EB. New Approaches to Chemotherapy- Induced Nausea and Vomiting: From Neuropharmaclology to Clinical Investigations The Cancer Journal 2006; 12(5):341-347.
• Sura W, Murphy SO, Gonzales I. Level of Fatigue in Women Receiving Dose-Dense Versus Standard Chemotherapy for Breast Cancer:A Pilot Study. Oncology Nursıng Forum 2006;33(5):1015-21.
• Miller K, Massie JM. Depression and Anxiety. The Cancer Journal 2006; 12 (5):387-97.
• Doss DS. Advances in Oral Therapy in the Treatment of Multiple Myeloma. Clinical Journal of Oncology Nursing 2006;10(4):514-20.
• Gail BJ, Quiett K. Hematologic Effects. Clinical Journal of Oncology Nursing 2007; 11(1) :138-150.
• Mitchell AS, Beck SL, Edwards LH, Moore K, Tanner EL. Putting Evidence Into Practice: Fatigue. Clinical Journal of Oncology Nursing, 2007;11(1):99-113.
• Frye DK. Capecitabine-Based Combination Therapy for Breast Cancer: Implications for Nurses. Oncology Nursing Forum 2009; 36(1):105-13.
• Kızılcı S. Kemoterapi Alan Kanserli Hastalar ve Yakınlarının Yaşam Kalitesini Etkileyen Faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 1999; 3 (2) :18-26.
• Wright P, Smith A, Booth L, Winterbottom A, Kiely M, Velikova G and Selby P. Psychosocial Difficulties, Deprivation And Cancer: Three Questionnaire Studies Involving Cancer Patients. British Journal of Cancer 2005; 93(6):622 – 626.
• Yıldırım S, Gürkan A. Müziğin, Kemoterapi Yan Etkilerine Ve Kaygı Düzeyine Etkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2007;8:37-45.
• McGarvey EL, Baum LD, Pinkerton RC, Rogers LM. Psychological Sequelae and Alopecia Among Woman With Cancer. Cancer Practice 2001;9(6):283-289.
• Hesketh PJ, Batchelor D, Golant M, Rhodes N, Yardley D. Chemotherapy-Induced Alopecia: Psychosocial Impact and Therapeutic Approaches. Support Care Cancer 2004;12:543-549.
• Reeves DM. Alopecia. Cancer Symptom Management 2001;1:567.
• Massey SCA. Multicentre Study To Determine The Efficacy And Patient Acceptability Of The Paxman Scalp Cooler To Prevent Hair Loss In Patients Receiving Chemotherapy. European Journal of Oncology Nursing 2004; 8:121–130.
• Trüeb RM. Chemotherapy-Induced Anagen Effluvium. Dermatology 2007;215: 1-2.
• Trüeb RM. Chemotherapy-Induced Alopecia. Semin Cutan Med Surg 2009;28:11-14.
• Oğuz O. Saç Dökülmeleri Cilt Hastalıkları ve Yara Bakımı Sempozyumu Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Komisyonu 2001:19-22.
• Schlesselman SM. Helping Your Cancer Patient Cope with Alopecia. Nursing 1988;18(12):43-45.
• Sullivan JR, Kossard S. Acquired Scalp Alopecia. Part II: A Review. Australasian Journal of Dermatology 1999; 40:61–72.
• Forsberg SA. Scalp Cooling Therapy And Cytotoxic Treatment. Lancet 2001; 357.
• Tran D, Sinclair RD, Schwarer AP, Chow CW. Permanent Alopecia Following Chemotherapy And Bone Marrow Transplantation. Australasian Journal of Dermatology 2000; 41:106-108.
• Schmidt S, Fıscher TW, Chren MM, Strauss BM, Elsner P. Strategies Of Coping And Quality Of Life In Women With Alopecia. British Journal of Dermatology 2001;144: 1038-1043.
• Nolte S, Donnelly J, Kelly S, Conley P, Cobb RA. Randomized Clinical Trial of a Videotape Intervention for WomenWith Chemotherapy-Induced Alopecia: A Gynecologic Oncology Group Study. Oncology Nursıng Forum 2006;33(2):305-11.
• Irmak MK, Bilgin MG, Sızlan A. Hasta Gözüyle Kanser. Kor Hek 2008;7(2):167-172.
• MacDonald P. Supporting patients with alopecia. Practice Nurse 2007;33(9) :46.
• Asra A, Sanjay M. Alopecia. Medical Care of Cancer Patients 2009; 63 :602-609.
• Özyurt BE. Kanser Hastaların Algıladıkları Sosyal Destek Düzeyine İlişkin Betimsel Bir Çalışma. Kriz Dergisi 2007;15(1):1-15.
• Batchelor D. Hair And Cancer Chemotherapy – Consequences And Nursing Care: A Literature Study. Eur J Cancer Care (Engl). 2001;10(3):147-63.
• Bleiker TO, Nicolaou N, Traulsen J, Hutchinson PE. Atrophic Telogen Effluvium From Cytotoxic Drugs And Arandomized Controlled Trial To Investigate The Possible Protective Effect Of Pretreatment With A Topical Vitamin D3 Analogue In Humans. British Journal Of Dermatology 2005;153:103–112.
• Welch D, Lewis K. Alopecia and Chemotherapy. American Journal of Nursing 1990:903.
• Münstedt K, Manthey N, Sachsse S, Vahrson H. Changes In Self-Concept And Body Image During Alopecia Induced Cancer Chemotherapy. Support Care Cancer 1997;5:139-143.
• Lemieux J, Maunsell E, Provencher L. Chemotherapy-Induced Alopecia And Effects On Quality Of Life Among Women With Breast Cancer: A Literature Review. Psycho-Oncology 2008; 17: 317–328.
• Dougherty L. Using Nursing Diagnoses In Prevention And Management Of Chemotherapy-Induced Alopecia In The Cancer Patient. International Journal of Nursing Terminologies & Classifications 2007; 18(4): 142-149.
• Power S, Condon C. Chemotherapy- Induced Alopecia: A Phenomenological Study. Cancer Nursing Practice 2008;7 (7) : 43-47.
• Bernard M, Brignone M, Adehossi A, Pefoura S, Briquet C, Chouaid C, Tilleul P. Perception Of Alopecia By Patients Requiring Chemotherapy For Non-Small-Cell Lung Cancer: A Willingness To Pay Study. Lung 2010; 3628; 1-5.
• Dubey S, Brown RL, Esmond SL, Bowers BJ, Healy JM, Schiller JH. Patient Preferences in Choosing Chemotherapy Regimens for Advanced Non-Small Cell Lung Cancer. J Support Oncol 2005; 3:149–154.
• Khoo KS, Ang PT and Lim AG. (1993). Common Toxicities of Cancer Chemotherapy. Singapore Med J 1993;34: 418-20.
• Carelle N, Piotto E, Bellanger A, Germanaud PDJ, Thuillier A, Khayat MD. Changing Patient Perceptions of the Side Effects of Cancer Chemotherapy. Cancer 2002;95(1): 155-163.
• Hilton S, Hunt K, Emslie C, Salinas M, Ziebland S. Have Men Been Overlooked? A Comparison Of Young Men And Women’s Experiences Of Chemotherapy-Induced Alopecia. Psycho-Oncology 2008;17:577-583.
• Pınar G, Algıer L, Çolak M, Ayhan A. Jinekolojik Kanserli Hastalarda Yaşam Kalitesi. Uluslar arası Hematoloji Onkoloji Dergisi 2008;3(18): 141-149.
• Üner S, Vaizoğlu S, Çamur D, İpçi A, Kartal M, Kaya E, Semiz H, Şimşek N. Kanser Hastalarının Yaşam Kalitelerinin SF-36 Ölçeği İle Değerlendirilmesi. 2. Sağlıkta Yaşam Kalitesi Kongresi. 5-7 Nisan 2007; İzmir.
• Yeşilbalkan Ö. Kemoterapi Uygulanan Hastalarda Eğitimin Yorgunluk Düzeyine ve Yaşam Kalitesine Olan Etkisinin İncelenmesi. E.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi. 2005; İzmir.
• Del Mastro L, Costantini M, Morasso G, Bonci F, Bergaglio M, Banducci S, Viterbori P, Conte P, Rosso R, Venturini M. Impact Of Two Different Dose-İntensity Chemotherapy Regimens On Psychological Distress In Early Breast Cancer Patients. Eur J Cancer 2002;38(3):359-66.
• Cartwright T, Endean N, Porter A. Illness Perceptions, Coping and Quality of Life in Patients with Alopecia: Discussion. The British Journal of Dermatology 2009;160(5):1034–1039.
• Mellon S, Northouse LL, Weiss LK. A Population-Based Study of the Quality of Life of Cancer Survivors and Their Family Caregivers. Cancer Nurs 2006;29(2):120-131.
• Yeter K, Köşgeroğlu N. Kemoterapi Alan Hastaların Yaşam Kalitesi Düzeylerinin Belirlenmesi. 2. Sağlıkta Yaşam Kalitesi Kongresi. 5-7 Nisan 2007; İzmir.
• Lyons MA. and Shelton MM. Psychosocial Impact Of Cancer In Low-Income Rural/Urban Women: Phase II. Online Journal of Rural Nursing and Health Care 2004;4(2):6-23.
• Ünsar S, Fındık YÜ, Kurt S, Özcan H. Kanserli Hastalarda Evde Bakım ve Semptom Kontrolü. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2007;2(5):89-106.
• Rchaidia L, Caster BD, Blaeser E, Gastmans C. Cancer Patients’ Perceptions of the Good Nurse: A Literature Review. Nursing Ethics 2009;16 (5):528-42.
• Lampic C, Sjoden PO. Patient and Staff Perceptions of Cancer Patients’ Psychological Concerns and Needs. Acta Oncologica 2000; 39(1)9–22.
• Akbal Ateş S. Kemoterapiye Bağlı Alopesi ve Yaşam Kalitesi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi. 2011; İstanbul.