Hemşirelik Birinci Sınıf Öğrencilerinin İlk Klinik Deneyim Öncesi-Sırası ve Sonrası Anksiyete ve Stres Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 16, 27.11.2015

Leyla Baysan Arabacı Esra Akın Korhan Yasemin Tokem Rüveyda Torun

Öz

　

Amaç: Hemşirelik birinci sınıf öğrencilerinin ilk klinik deneyim öncesi, sırası ve sonrasında yaşadıkları klinik stres düzeyleri ile durumluk-sürekli kaygı düzeylerini ve bunları etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır.

Yöntem: Tanımlayıcı tipteki araştırma, Şubat-Mayıs 2012 tarihinde bir üniversitenin Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü birinci sınıfında öğrenim gören 94 öğrenci hemşire ile yürütülmüştür. Veriler, Tanıtıcı Bilgi Formu, “Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri” ve “Klinik Stres Anketi” aracılığı ile toplanmıştır. Veriler sayı-yüzde dağılımları, Friedman varyans analizi, t-testi/Mann-Whitney-U, Varyans/Krusskall Wallis ve Pearson/Spearman Correlation analizleri ile değerlendirilmiştir

Bulgular: Öğrenci hemşirelerin ilk klinik deneyim öncesi, sırası ve sonrasındaki durumluk ve süreklilik kaygı ile klinik stres düzeylerinin orta seviyede olduğu saptanmıştır. Öğrencilerin deneyimleri arttıkça anksiyete ve streslerinin azaldığı bulunmuştur (p<0.05). Öğrenci hemşirelerin hemşirelik bölümünü isteyerek seçme, hemşirelik mesleğini sevme ve mezuniyet sonrası hemşire olarak çalışmayı isteme durumları, ilk klinik uygulamaya ilişkin hisleri ve hissettikleri bu duyguların sebebi olarak gösterdikleri düşüncelerine göre, ilk klinik deneyim öncesi, sırası ve sonrasındaki anksiyete ve stres durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır (p<0.05).

Sonuç: Araştırmanın sonuçlarına göre, öğrencilerin durumluk kaygı düzeyleri ilk klinik deneyim sonunda yükselirken, sürekli kaygı ve stres düzeyleri klinik deneyimleri arttıkça düşmüştür. Ayrıca, ilk klinik deneyime ilişkin orta düzeyde anksiyeteli ve stresli olan öğrenci hemşirelerin bazı sosyodemografik özelliklerinin durumluk-sürekli anksiyete ve stres düzeylerini etkilediği bulunmuştur.

 

Anahtar Kelimeler: Anksiyete, stres, öğrenci hemşire, klinik deneyim, hemşirelik eğitimi.

 

Anahtar Kelimeler

Anksiyete, stres, öğrenci hemşire, klinik deneyim, hemşirelik eğitimi

Kaynakça

• yapılacak benzer çalışmalarda öğrencilerin ilk uygulamaya çıktıkları birimlerin/
• kliniklerin ve/veya eğitimlerinden sorumlu olan kişilerin özelliklerinin ve tutumlarının
• öğrencilerin yaşadıkları anksiyete ve stres üzerine nasıl bir etkisi olduğu incelenebilir.
• Çalışmadan elde edilen bilgiler doğrultusunda, İKD öncesinde öğrenci hemşirelerin
• yakından değerlendirilmesi, korkan, kaygı duyan, heyecanlı olan öğrenci hemşirelerin
• yüksek anksiyete bakımından riskli grup olarak değerlendirilmesi ve ayrıca destek
• sağlanması önerilir. Bunun yanı sıra öğrenci hemşirelerin anksiyete düzeylerini
• aşağı çekmek için İKD öncesi kliniğe oryantasyon programlarının düzenlenmesi
• önerilir. Hafif ve orta düzey anksiyetenin öğrenme üzerine motive edici etkisi
• olsa da, yüksek anksiyetenin öğrencilerin öğrenme becerileri üzerindeki olumsuz
• etkisi düşünüldüğünde, hemşirelik eğitiminde rol alan eğitimcilerin, bu sorunların
• çözümünde doğrudan katkı sağlamakla sorumlu olduğu unutulmamalı ve öğrenim
• hedeflerinde konunun önemine dikkat çekilmelidir.
• Öner N, Le Compte A. Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları; 1983.
• Öz F. Sağlık Alanında Temel Kavramlar. Ankara: İmaj İç ve Dış Ticaret AŞ.; 2004.
• Civan A, Arı R, Görücü A, Özdemir M. Bireysel ve takım sporcularının müsabaka öncesi ve sonrası durumluk ve sürekli kaygı düzeylerinin karşılaştırılması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2010; 7 (1): 193-206. http://www.insanbilimleri.com ET: 02.06.2014.
• Balcıoğlu İ. Stres Kavramı ve Tarihsel Gelişimi. Medikal Açıdan Stres ve Çareleri. Sempozyum Dizisi 2005; 47: 09-12.
• Güçlü N. Stres yönetimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 2001; 21 (1): 91-109.
• Hacıhasanoğlu R, Karakurt P, Yılmaz S, Yıldırım A. Sağlık Yüksekokulu birinci sınıf öğrencilerinin klinik uygulamaya ilişkin kaygı düzeylerinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2008; 11 (1): 69-75.
• Jimenez C, Navia-Osorio P, Vacas Diaz C. Stress and health in novice and experienced nursing students. Journal of Advanced Nursing 2010; 66 (2): 442–455.
• Yüksel N. Ruhsal Hastalıklar. Ankara: Çizgi Tıp Yayınevi San.ve Tic. Ltd. Şti.; 2001.
• Yeniçeri N, Mevsim V, Özçakar N, Özan S, Güldal D, Başak O. Tıp Eğitimi Son Sınıf Öğrencilerinin Gelecek Meslek Yaşamları İle İlgili Yaşadıkları Anksiyete İle Sürekli Anksiyetelerinin Karşılaştırılması. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2007; 21 (1): 19-24.
• Lee J, Graham AV. Student’s perception of medical school stress and their evaluation of a welness elective. Medical Education 2001; 35: 652-659.
• Sharif F, Masoumi S. A qualitative study of nursing student experiences of clinical practice. BMC Nursing 2005; 4 (6): 1-7.
• Chesser-Smyth PA. The lived experience of general student nurses on their first clinical placement: a phenomenological study. Nurse Education in Practice 2005; 5: 320-327.
• Şendir M, Acaroğlu R. Reliability and validity of Turkish version of clinical stress questionnaire. Nurse Education Today 2008; 28 (6): 737–743.
• Audet MC. Caring in nursing education: Reducing anxiety in the clinical setting. Nursing Connections 1995; 8 (3): 21-28.
• Adini H. Nursing students’ stress during the initial clinical experience. Journal Of Nursing Education 1997; 36 (7): 323–327.
• Jones MC, Johnston DW. Distress stress and coping in first year student nurses. Journal of Advanced Nursing 1997; 26 (3): 470–474.
• Pagana KD. Stresses and threats reported by baccalaureate students in relation to an initial clinical experience. Journal Of Nursing Education 1988; 27 (9): 418–424.
• Price B. Moving wards how do student nurses cope? Nursing Times 1985; 81 (9): 32–35.
• Melincavage SM. Student nurses’ experiences of anxiety in the clinical setting. Nurse Educ Today 2011; 31 (8): 785-789.
• Mahat G. Stress and coping: Junior baccalaureate nursing students in clinical settings. Nursing Forum 1988; 33 (1): 11–19.
• Parkes KR. Stressful episodes reported by first year student nurses: a descriptive account. Society of Science and Medicine 1985; 20 (9): 945-953.
• Shipton SP. The process of seeking stres-care: Coping and experienced by senior baccalaureate nursing studients in response to appraissed clinical stress. Journal of Nursing Education 2002; 41 (6): 243-256.
• Atalay M, Tel H, Altun E, Tel H. Hemşirelik birinci sınıf öğrencilerinin klinik uygulamada yaşadıkları güçlükler ve yardım beklentileri. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 1994; 1: 19-2.
• Yetkin A, Özer H. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu birinci sınıf öğrencilerinin klinik uygulamaya ilişkin kaygı düzeylerinin incelenmesi. 6. Anadolu Psikiyatri Kongresi Bilimsel Çalışmalar Kitabı; 1997 s.215-220.
• Neary M. Project 2000 students’ survival kit: A return to the practical room. Nurse Education Today 1997; 17 (1): 46–52.
• Sheu S, Lin HS, Hwang SL. Perceived stress and physio-psycho-social status of nursing students during their ınitial period of clinical practice: The effect of coping behaviors. International Journal of Nursing Studies 2002; 39 (2): 165–175.
• Atay S, Yılmaz F. Sağlık Yüksek Okulu öğrencilerinin ilk klinik stres düzeyleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2011; 14 (4): 32-37.
• Spielberger CD, Gorsuch RL, Lushene RE. Manual for Stait-Trait Anxiety Inventory, Consulting Psychologist Press. California: 1970.
• Kartopu S. Lise öğrenci ve öğretmenlerinin durumluk ve sürekli kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi: Kahramanmaraş örneği. İlahiyat Fakültesi Dergisi 2012; 17 (2): 147-170.
• Şencan H. Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık Sanayi ve Ticaret AŞ.; 2005. s.499-559.
• Şirin A, Kavak O, Ertem G. Doğumhane stajına çıkan öğrencilerin durumluk-sürekli kaygı düzeylerinin belirlenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2003; 7 (1): 27-32.
• Sabuncu N. İlk defa kas içi enjeksiyon yapacak öğrenci hemşirelerde anksiyete düzeyi. Hemşirelik Bülteni Dergisi 1994; 8 (32): 1-7.
• Tel H, Tel H, Sabancıoğulları S. Hemşirelik birinci sınıf öğrencilerinin laboratuar uygulamasında birbirlerine IM enjeksiyon uygularken ve klinik uygulamanın ilk gününde anksiyete durumları. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004; 7(1): 27-32.
• Erbil N, Kahraman AZ, Bostan Ö. Hemşirelik öğrencilerinin ilk klinik deneyim öncesi anksiyete düzeylerinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2006; 9 (1): 10-16.
• Çivitçi A. Akılcı duygusal eğitimin ilköğretim öğrencilerinin mantık dışı inanç, sürekli kaygı ve mantıklı karar verme düzeylerine etkisi. Ege Eğitim Dergisi 2005; 6 (2): 59-80.
• Riskind JH. Cognitive mechanisms in generalized anxiety disorder: A second generation of theoretical perspectives. Cognitive Ther Res 2005; 29: 1-5.
• Sungur MZ. Bilişsel-davranışçı terapilerin temel ilke ve özellikleri ve entegre yaklaşımın yararları. 3P Dergisi 2003; 11 (Ek.2): 31-38.
• Çepikkurt F, Yazgan-İnanç B. Mükemmeliyetçilik ve başarı hedeflerinin hentbolcuların müsabaka öncesi yaşadıkları durumluk kaygıyı belirlemedeki rolü. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 2012; 10 (2): 43-51.
• Bernard ME. Childhood emotion and cognitive behavior therapy: A rational emotive perspective. Ed:Kendall PC.Advances Cognitive in Behavioral Research and Therapy. 3 Edition London: Akademic Press.; 1984. p. 213-253.
• Anksiyete ve Stres Zorlukları. ETTAD. http://tr.ettad.eu/challenges/managing-anxiety-stress. ET: 18.11.2014.