Tip 2 Diyabetes Mellituslu Hastaların Tedavilerine Uyumlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 2, 44 - 58, 02.12.2015

Aynur Baykal Sevgisun Kapucu

Öz

Amaç: Çalışma Tip 2 Diyabetes Mellitus’u olan hastaların hastalıklarına uyumunu değerlendirmek amacıyla tanımlayıcı ilişkisel olarak yapılmıştır.

Gereç ve Yöntem: Araştırmanın örneklemini bir devlet hastanesinin Endokrin ve Diyabet Merkezine Başvuran Tip 2 Diyabetes Mellitus tanısı alan 157 hasta oluşturmuştur. Araştırmanın verileri soru formu kullanılarak toplanmıştır ve yüzdelik, ki kare ve students t testi kullanılarak değerlendirilmiştir.

Bulgular: Çalışmaya katılan hastaların yaş ortalaması 60.7±22.5 olup, çoğunluğu kadın ve evlidir. Bireylerin yarısından fazlası tedaviye iyi uyum gösterdiğini ifade etmişlerdir. Çalışmamızda hastaların %56.7’sinin oral antidiyabetik, %43.3’ünün ise insülin tedavisi gördükleri belirlenmiştir. Çalışmamızda hastaların %25’inin son 1 ay içerisinde en az bir kez hipoglisemi sorunu yaşadıkları saptanmıştır. Hastaların mikrovasküler komplikasyonlarına bakıldığında, hastaların %23.6’sında retinopati, %15.3’ünde nefropati, %40.1’inde nöropati ve %45.2’sinde ayaklarda yanma ve karıncalanma sorunu yaşadıkları tespit edilmiştir.

Sonuç ve Öneriler: Çalışmamızda hastaların çoğunun diyabet eğitimi almadığı ve bu grubun ilaç, diyet ve egzersiz uyumlarının yetersiz olduğu görülmüştür. Bu nedenle hasta eğitim programlarının artırılması ve yeterli hemşire izlemlerinin yapılması önerilmiştir. Anahtar Kelimeler: Hemşirelik, hasta eğitimi, Tip 2 Diyabetes Mellitus, uyum

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, hasta eğitimi, Tip 2 Diyabetes Mellitus, uyum

Kaynakça

• Demirtaş A, Akbayrak N. Tip 2 Diyabetes Mellituslu hastaların hastalıklarını kabullenme ve uyum kriterlerinin belirlenmesi. Anatol J Clin Investig 2009:3(1):10-18
• Taşkın M. Diyabet hastalarının tedaviye uyumunu etkileyen faktörler. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Ensititüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, 2006, İstanbul.
• Tahmiscioğlu G. Birinci Basamak Sağlık Kuruluşunda Takip Edilen Tip 2 DM Hastaların Glisemik Kontrollerinin, Lipit Profillerinin ve Yaşam Kalitelerinin Değerlendirilmesi. Çukurova Ünüversitesi Tıp Fakültesi. Aile Hekimliği Anabilim Dalı. Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2008, Adana.
• Küçükaslan A. Tip 2 DM Hastalarda Aerobik ve Dirençli Egzersizlerden Oluşan Egzersiz Eğitim Programının Metabolik Kontrol, Depresyon ve Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi. Başkent Ünüversitesi. Sağlık Bilimleri Ensititüsü. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Programı. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. 2007, Ankara.
• WHO, URL: http://www.who.int/global-coordination-mechanism/publications/ncds-country-profiles- eng.pdf, Erişim tarihi: 01.03.2015
• Diyabet İstatistikleri, URL: http://www.diabetcemiyeti.org/c/diyabet-istatistikleri, erişim tarihi:04.06.2015
• Sav H, Köseoğluları O, Taşyürek A, Kayımbaşıoğlu S, Özbalıkcı S, Faiz M, Özyazar M. Redetermination of Diyabetes, İmpaired Glucose Tolerance and Related Factors Among Turkish Cypriot Community. İnternational Diyabetes Federation. 20 th World Diyabetes Congress; 18-22 October 2009; Montreal, Canada.
• KKTC Diyabet Taraması Sonuçları. www.kktc.sağlıkbakanliği.gov.tr. Erişim tarihi:10 Ekim 2009.
• TURDEP II Sonuçları, URL: http://www.turkendokrin.org/files/file/TURDEP_II_2011.pdf, Erişim tarihi:30.3.2015
• Bahar A, Sertbaş G, Sönmez A. Diyabetes mellutuslu hastaların depresyon ve anksiyete düzeylerinin belirlenmesi. Anatolian Journal of Psychiatry 2006; 7 (1):18-26
• T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye Diyabet Önleme ve Kontrol Programı Eylem Planı (2011-2014), Ankara; 2011.
• Yıldız, E. Diyabet ve Beslenme, URL: http://diyabet.gov.tr/content/files/yayinlar/kitaplar/hastaliklarda_ beslenme/c2.pdf, 2008, Erişim tarihi: 01.03.2015
• Bendik F, Keller V, Moriconi N, Gessler A, Schindler C, Zuılewski H, Ruiz J, Puder J. Training in flexible intensive insülin therapy improves guality of live, decreases poor metobolic control in patients with type 1 diyabetes. Diyabetes Resarch and Clinical Practice 2009; 83 (3): 327-333.
• Kartal A, Çağırğan G, Tığlı H, Güngör Y, Karakuş N, Gelen M. Tip 2 diyabetli hastaların bakım ve tedaviye yönelik tutumları ve tutumu etkileyen faktörler. Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekimlik Bülteni 2008;7(3):223-230.
• Olgun N, Ulupınar S. Hasta Güçlendirme ve Diyabetli Bireyin Güçlendirilmesi. URL: www.tdhd.org/ web_arşivi/diyabetli_bireyin_güçlendirilmesi. Erişim Tarihi: 5 Haziran 2010.
• Nural N, Hindistan S, Gürsoy AA, Bayrak N. Bir sağlık ocağına başvuran tip 2 diabetes mellitus tanılı hastaların epidemiyolojik özellikleri ve prognozu. Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekimlik Bülteni 2009; 8(4):297-306.
• Cherney K. Age of Onset for Type 2 Diabetes: Know Your Risk, URL: http://www.healthline.com/health/ type-2-diabetes-age-of-onset#Childhood3, Published on 13 Ağustos 2014, Erişim tarihi:01.04. 2015
• Diabetes Mellitus Çalışma ve Eğitim Grubu, Diabetes Mellitus Ve Komplikasyonlarının Tanı, Tedavi ve İzleme Klavuzu, Mayıs 2014. URL: http://www.turkendokrin.org/files/file/DIYABET_TTK_web.pdf, Erişim tarihi:01.04. 2015
• Özdoğan E. Tip 2 Diyabet Hastalarında Kan Lipid Düzeylerinin HbA1C ve Qbezite ile İlişkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. T.C. Sağlık Bakanlığı İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Koordinatorlüğü. 2007, İstanbul
• Nural N, Hindistan S, Gürsoy AA, Bayrak N. Bir sağlık ocağına başvuran tip 2 diabetes mellitus tanılı hastaların epidemiyolojik özellikleri ve prognozu. Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekimlik Bülteni 2009; 8(4):297-306.
• Kartal A, Çağırğan G, Tığlı H, Güngör Y, Karakuş N, Gelen M. Tip 2 diyabetli hastaların bakım ve tedaviye yönelik tutumları ve tutumu etkileyen faktörler. Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekimlik Bülteni 2008; 7(3):223-230.
• Sridhar GR, PutchaV. Sleep and Body Weight in Diabetes Mellitus: A Large retrospective analysis from south india. Diabetes Recearce and Clinical Practice 2006;72: 209-211.
• Erasmus R, Blanco E, Okesina A, Arana J, Ggweta Z, Matsha T. Importance of family history in type 2 black south african diabetic patients. Postgrand Med J 2001; 77(907): 323-325.
• Çaparuşağı A, Ovayollu NN. Diyabetik ayak bakımı. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2006; 9( 2); 89-97.
• Tham KY, Ong JJY, Tan DKL, How KY. How much do diabetic patients know about diabetes mellitus and its complications. Ann Acad Med Singapore 2004;33 (4):503-9.
• Kartal A. Diyabetli Hastalarda Planlı Eğitim Programının Sağlık İnancına Ve Diyabet Yönetimine Etkisinin İncelenmesi. T.C. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Ensititüsü.Doktora Tezi. 2006, İzmir.
• Mollaoğlu M, Fertel KT, Çelik Z. Diyabet eğitim programının diyabetik hastaların tutumları üzerine etkisi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2010; 5 (13): 95-104.
• Acemoğlu H, Ertem E, Bahçeci M, Tuzcu T. Tip 2 diyabetes mellituslu hastaların sağlık hizmetlerinden yararlanma düzeyleri. 2006; 38 (3): 89-95.
• Aktaş A. Tip 2 Diyabet Hastalarda Kapsamlı Diyabet Tedavisi Eğitimi Ve Uygulamalarının Glisemik Kontrolün Sağlanmasına Etkileri. T.C. Sağlık Bakanlığı Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Kordinatörlüğü. Yayınlanmış Uzmanlık Tezi. 2008, İstanbul.
• Balkan N. Komplikasyonsuz Tip 2 Diyabetes Mellituslu Hastalarda İnsülin ve Oral Antidiyabetikler ile Tedavinin Depresyona Etkisi. T.C.Sağlık Bakanlığı Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Yayınlanmış Uzmanlık Tezi, 2007, İstanbul.
• Javanshir M. Tip 1 ve Tip 2 Diyabetli Hastaların Diyabet Tutumlarının Değerlendirilmesi. T.C. İstanbul Ünüversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmış Yüksek lisans Tezi. 2006, İstanbul.
• İstek N. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Düzce Araştırma ve Uygulama Hastanesi Diyet Polikliniğine Yönlendirilen Hastalarda Diyete Uyumu Etkileyen Kimi Faktörler. T.C. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitusu. Yayınlanmış Yukseklisans Tezi. 2006, Düzce.
• Düzöz TG, Çatalkaya D, Uysal DD. Tip 2 diabetes mellituslu hastaların öz bakım gücünün değerlendirilmesi. Yeni Tıp Dergisi 2009; 26: 210-213.
• Sivrikaya SK. Tip 2 Diyabetes Mellütüs Hastalarına Verilen Planlı Eğitimin Hastaların Tutumlarına, İyilik Hallerine ve Metabolik Kontrol Değişkenlerine Etkisi. T.C. Atatürk Ünüversitesi Sağlık Bilimleri Ensitütüsü iç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. Yayınlanmış Doktora Tezi, 2006, Erzurum.
• Bruce D, Wendy AD, Cull CA, Timothy ME. Diabetes education and knowledge in patients with type 2 diabetes from the community: The Fremantle Diabetes Study. Journal of Diabetes and its Complications 2003; (17): 2: 82-89.
• Çıtıl R, Öztürk Y, Günay O. Kayseri il merkezinde bir sağlık ocağına başvuran diyabetik hastalarda metabolik kontrol durumu ve eşlik eden faktörler. Erciyes Tıp Dergisi 2010; 32 (2): 111-122.
• Can S. Diyabetli Yaşlıların Bakım Gereksinimleri ve Karşılaştıkları Güçlüklerin Belirlenmesi. T.C. Abant İzzet Baysal Ünüversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. 2006, Bolu.
• Fritz T, Wandell P, Aberg H, Engfeldt P. Walking for exercises-does three times per week influence risk factors in Type 2 diabetes. Diabetes Research and Clinical Practice 2006; 71: 21-27.
• Wood KMA, Berger L, Jiange X, Blonde L, Webber L. Does home- based ekercise improve body mass index in patients with type 2 diabetes results of a feasibility trial. Diabetes Research and Clinical Practice 2008; 79: 230-236.
• American Diabetes Association (ADA) (2013). Data from the 2011 National Diabetes Fact Sheet (released Jan. 26, 2011).
• Gedik S. Tip 2 Diyabetli Hastaların Bakıma ve Tedaviye Yonelik Tutumlarının ve İyilik Hallerinin Belirlenmesi. İstanbul Universitesi Sağlık Bilimleri Enstitusu, Yukseklisans Tezi, 2002, İstanbul.
• Christensen NK, Steiner J, Whalen J, Pfister R. Contrubition of medical nutrition therapy and diabetes self management education to diabetes control as assessed by hemoglobin A1c. Diabetes Spectrum, 2000; 13(2):72-79.
• Kavak H. Tip 2 Diyabetes Mellitus ile Beslenme Alışkanlıkları Arasındaki İlişkiler. T.C. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Ensitütüsü. Yayınlanmış Yükseklisans Tezi. 2006, Erzurum.
• Woo J, Ho S, Sham A, Sea MM, Lam KS, Lam TH, Janus ED. Diet and glucose tolerance in a chinese population. Europan. Journal of Clinical Nutrition 2003;57:523-530.
• Knech A, Klang B. Learning to live with illness: experiences of persons with recent diagnoses of diabetes mellitus, Scandinavian Journal of Sciences, 2011; 25:558-566.
• Ünlüsoy F. Tip 2 Diyabetlilerde Kan Şekeri izlemenin Yaşam Kalitesi ve Diyabet Kontrolü Üzerine Etkisi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi,T.C İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2009, İstanbul.
• Demirci H, Aktürk M, Karakoç A, Törüner F, Yetkin İ, Ayvaz G, Çakır N, Arslan M. Diyabetik ayak ülseri hastalarda mikrovasküler komplikasyonların sıklığı ve ostemiyelit ile ilişkisi. Gazi Tıp Dergisi 2006: 17(4): 209-212.
• Sevim B. Diyabetes Mellituslu Hastalarda Demografik ve Klinik Özellikleri. Yayımlanmış Uzmanlık Tezi,T.C Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı, 2009, Erzurum.