T. C MMERKEZ BANKASININ KURULUŞ TARİHÇESİ VE 1934-1938 DÖNEMİNDEKİ PARA POLİTİKASININ VAR YÖNTEMİ İLE ANALİZİ

Yıl 1996, Cilt: 14 Sayı: 2, 23 - 53, 31.07.1996

Hasan Kazdağlı

Öz

Çalışmada, 19. Yüzyılın sonlarından başlayarak
II, başlangıcına kadar olan dönemde Türk ekonomisindeki iktisadi olayların nedenleri ve sonuçlan ayrıntılı olarak incelenmiştir. Söz konusu dönem içinde en
önemli ekonomik olgulardan birinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın
kuruluşu olduğu ortaya konmuş ve böyle bir bankanın kurulmasını gerektiren
ekonomik nedenler analiz edilmiştir. Çalışmanın ikinci kısmında TCMB'nin
1934-1938 döneminde ekonomi içindeki yerinin belirlenmesine çalışılmıştır. Bu
amaçla, aylık veriler kullanılarak, bir vektör otoregresif model kurulmuştur. Modelde
değişkenler olarak döviz kuru. tedavüldeki para miktarı ve enflasyon oranı
seçilmiştir- Bu modele Sön yıllarda geliştirilmiş olan etki-tepki
(impulse-response) yöntemi uygulanarak değişkenler arasındaki ilişki
araştırılmıştır. Araştırrma sonucunda döviz kuru değişimlerinin enflasyonun
yönlendirilmesinde para arzı artış oranına oranla daha fazla etkili olduğu
bulunmuştur

Anahtar Kelimeler

Merkez Bankası, Para Politikası, Türk Ekonomisi, İktisat

Kaynakça

• Akgüç, Öztin, 1992, 100 Soruda Türkiye'de Bankacıl*k, 3 Baskı, İstanbul: Gerçek YaymeviManav, Tevfik S., 1937, Türkiye'de Döviz Kontrolü ve Milli Parayı Koruma, İstanbul.
• Asaf , Burhan, 1933, "Para Tezimiz ve Prof Wagemanxı", Kadro, 14.
• Avcıoğlu, Doğan, 1968, Türkiye'nin Düzeni, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Blanchard, O. ve D. Quah, 1989, "The Dynamic Effects ofAggregate Demand and Supply Disturbances", The American Economic Review, 79: 655-673.
• Chlistiano, L, 1991, "Modelling the Liquiditv Effect of a Monetary Shock't, Federal Reserve Bank ofMinneapolis Qwmgrly Review, 15.
• Cooley; T.F. ve SF. LeRoy, 1985, Atheoretical Macroeconomefrics- A Critique, Journal of Monetaıy Economics, 16: 283-308. Eldem, Vedat, 1975, "Cihan Harbinin ve İstiklal Savaşmın Ekonomik Sorunları", Türkiye.
• İktisat Tarihi Semineri, O. Okyar ve HÜ. Nalbantoğlu(Ed-), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınlan: 387-401 Hershlag, Z.Y., 1968, The Challenge ofGrowth, Hollanda: E. J. Brill.
• Köklü, Aziz, 1947, Türkiye'de Para Meseleleri. Ankara: Siyasal Bilgiler Fakültesi.
• Kuıuç, Bilsay, 1988, Belgelerle Türkiye İklisaf Politikası 1929-1932, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiier Fakültesi Yayım, 569. Kuyucak, Hazım A. , 1948, Para ve Banka, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Rtisat Fakültesi.53.
• Ökçim, -A. Gündüz, 1967, '1 1923 Yılında j.müfde Toplanan- Türkiye İktisatKongesindeKabul Edilen-EsasIar" Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 22, I: 74-75.
• Ökçim, A. Gündüz, -1975, "1909-1930 Yıllan Arasında Anonim Şirket Olarak Kurulan Bankalar", Türkiye İktisat Tarihi Semineri, O. Okyar ve H.Ü.-Na1bantoğIü(Ed.), Ankara:- Hacettepe Üniversitesi.
• Runkle D.E. 1987, "-Vector autoregessions and Reality" , Journal- of Business and Economic Stalistics, 5: 437-442 Sims- C-, 1 980 “Macmeconoınics and ReaJitv” , Econometrica, 48:1-48.
• Sims, C., 1986, "Are Forecasting Models Usable for Poiicy Analysis?" Federal Resene Bank of Minneapolis Quarterly Review- 2-16.
• Tekeli, İ. ve S. İlkin, 1981, Para ve Kredi Sisteminin Oluşumunda Bir Aşama: Türkiye Cumhuriyet Merkez Baııkası, Ankara: TCMB Yayım.
• Triffin, R., 1964, The Evolution ofthe International Monelarv System.: Historical ReapprasigFatzd--Fgtıere Perspecüves,- Princeton-: -Princeton-University Press, 12.
• Yaşa, Memduh, 1980, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ekonomisi 1923-1978, İstanbul:Akbank Kültür Yayını.
• Yeniay İsmail H. , 1964. Yeni Osmanlı Borçları Tarihi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi .