TÜKETİCİ YAŞAM TARZLARI İLE STATÜ TÜKETİMİ İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2019, Cilt: 37 Sayı: 3, 517 - 546, 26.09.2019

Aybike Tuba Özden

https://doi.org/10.17065/huniibf.448656

Cited By: 1

Öz

Teknolojide yaşanan gelişmeler,
ürün çeşidinin artmasını kolaylaştırırken aynı zamanda bilgiye hızlı ve kolay
ulaşabilen, daha seçici tüketicileri yaratmıştır. Bu durum, işletmelerin ürün
konumlandırırken hedef pazarlarını doğru seçmelerinin giderek önem kazanmasına
neden olmaktadır. Mevcut çalışma, tüketicilerin yaşam tarzları ile statü
tüketimi eğilimleri ile ilişkisini, aynı zamanda bu tüketicilerin kişisel özelliklerinin
statü tüketimi eğilimlerine etkisini incelemek amacıyla tasarlanmıştır. Ankara
ve Samsun şehirlerinde 415 tüketici ile yürütülen çalışmada anket formu
kullanılmıştır. Araştırmada yaşam tarzları ölçek alt boyutları bağımsız, statü tüketimi ölçeği ise
bağımlı değişken olarak tanımlanarak bir yapısal eşitlik modeli kurulmuştur ve tüketicilerin
yaşam tarzları ile statü tüketim eğilimleri arasında istatistikî olarak anlamlı
bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca araştırma sonuçlarına göre tüketicilerin
statü tüketimi eğilimleri ile eğitim durumları, medeni durumları ve meslekleri
arasında ilişki olduğu görülmüştür. 
Buradan hareketle bu çalışma, ürünlerini statü tüketimine yönelik
konumlandıran işletmelerin, tüketicilerin yaşam tarzlarını, kişisel
özelliklerini ve mesleklerini dikkate alarak alternatif hedef pazar
oluşturabilmeleri açısından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yaşam tarzı, VALS 2, statü tüketimi

A RESEARCH ON THE RELATIONSHIP BETWEEN CONSUMER LIFE STYLES AND STATUS CONSUMPTION

Öz

While technological advances have paved the way for an increase in the
range of products, they have also created more selective consumers who can
reach information easily and quickly. This has caused it to become more and
more important for businesses to choose their target markets correctly while
positioning their products. The present study is designed to examine the
association between consumers’ life styles and their status consumption
tendencies and at the same time to examine the effects of these consumers’
characteristics on their status consumption tendencies. A questionnaire is used
in the study which is conducted with 415 consumers from Ankara and Samsun. In
the study, a structural equation model is built in which life styles scale
sub-dimensions are defined as independent variable and status consumption scale
is defined as dependent variable and statistically significant association is
found between consumers’ life styles and their status consumption tendencies.
In addition, the results of the study show that there is an association between
consumers’ status consumption tendencies and their educational status, marital
status and occupation. Thus, this study is important in terms of businesses
which position their products in line with status consumption in terms of
creating alternative target markets by taking into consideration consumers’
life styles, characteristics and occupations

Anahtar Kelimeler

Life style, VALS 2, status consumption

Kaynakça

• Açıkalın, S., L. Erdoğan (2004), “Veblen’ci Gösteriş Amaçlı Tüketim”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 4(7), 1-18.
• Adnan, A., M.N. Khan (2017), “Scale Development and Refinement Of A Lifestyle İnstrument”, International Journal of Knowledge Management in Tourism and Hospitality, 1(2), 127-151. doi: 10.1504/IJKMTH.2017.085862
• Aktuğlu, I.K., A. Temel (2006), “Tüketiciler Markaları Nasıl Tercih Ediyor? (Kamu Sektörü Çalışanlarının Giysi Markalarını Tercihini Etkileyen Faktörlere Yönelik Bir Araştırma)”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 43-60.
• Aslay, F., Ünal, S., Akbulut, Ö. (2013), “Materyalizmin Statü Tüketimi Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(2), 43-62.
• Bagwell, L.S., B.D. Bernheim (1996), “Veblen Effects in a Theory of Conspicuous Consumption”, The American Economic Review 86(3), 349-373.
• Can, P. (2006), Yaşam Tarzlarının Satın Alma Karar Süreci Üzerindeki Rolüne İlişkin Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ceylan, E., C. Yılmaz (2004), “Yasam Tarzı ve Değer Yargılarına Dayalı Veri Tabanlı Tüketici Bölümlendirme Yöntemlerinin Türk Tüketicileri İçin Geliştirilmesine Yönelik Bir Uygulama”, 9. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiri Kitabı, Ankara: BRC Basım, 275-297.
• Chan, W.Y., C.K.M. To, W.C. Chu (2015), “Materialistic Consumers Who Seek Unique Products: How Does Their Need For Status and Their Affective Response Facilitate the Repurchase İntention of Luxury Goods?”, Journal of Retailing and Consumer Services, 27, 1-10. Doi: 10.1016/j.jretconser.2015.07.001
• Dansirichaisawat, R., O. Suwunnamek (2014), “A Comparison of Thai Consumers Purchasing Behaviour with the Environmental Characteristics: Electric Appliances Market”, Research Journal of Business Management, DOI: 10.3923/rjbm.2014. s.1-15.
• Eastman K J, R.E. Goldsmith, L.R Flynn (1999), “Status Consumption in Consumer Behaviour: Scale Development and Validation”, Journal of Marketing: Theory and Practice, Summer, 7(3), 41-52. Doi: 10.1080/10696679.1999.11501839
• Eastman, J.K. (2012), “The Impact of Generational Cohorts on Status Consumption: An Exploratory Look At Generational Cohort and Demographics on Status Consumption”, Journal of Consumer Markeiıng, 29(2), 93-102. DOİ: 10.1108/07363761211206348
• Engel, J.F., R. D. Blackwell, P.W. Miniard (1995), Consumer Behavior, Chicago: Drydenpress.
• Erciş A., S. Ünal, Can, P. (2007), “Yaşam Tarzlarının Satın Alma Karar Süreci Üzerindeki Rolü”, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 281-311.
• Erciş, A., Ünal, S., P. Can (2008), “Tüketicilerin Yaşam Tarzları ve Beyaz Eşya Satın Alma Karar Süreçleri Açısından Alt Gruplara Ayırmaya Yönelik Çalışma”. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 35-48.
• Erkilet, A. (2012), “Mahremiyetin Dönüşümü: Değer, Taklit ve Gösteriş Tüketimi Bağlamında “İslami” Moda Dergileri”, Birey ve Toplum, 2(4), 27-39.
• Goldsmith, R.E., L.R. Flynn, R.A. Clark (2012), “Materialistic, Brand Engaged and Status Consuming Consumers and Clothing Behaviors”, Journal of Fashion Marketing and Management. 16(1), 102-119.
• Gonzales A.M., L Bello (2002), “The Construct “Lifestyle” İn Market Segmentation The Behaviour Of Tourist Consumers”, European Journal of Marketing, 36(1/2), 51-85.
• Gökaliler, E., A.S. Aybar, G. Gülay (2011), “Bir Statü Tüketimi Göstergesi Olarak Iphone Markalı Akıllı Telefon Algısı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”, Selçuk İletişim, 7(1), 36-48.
• Guterman, H.G., S. Levy (2018), “Status Consumption: Both an Antecedent and a Moderator of Private Label Brand Proneness”, in F. Martínez-López, J. Gázquez-Abad, A. Chernev (Eds.), Advances in National Brand and Private Label Marketing, Springer Proceedings in Business and Economics. Cham: Springer, 3-10.
• Güleç, C. (2015), “Thorstein Veblen ve Gösterişçi Tüketim Kavramı”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 38(1), 62-82.
• Güllülü, U., S. Ünal, B. Bilgili (2010), “Kendini Gösterim ve Kişilerarası Etkileşimin Gösterişçi Tüketim Üzerindeki Etkilerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(1), 105-139.
• Hamşıoğlu, A.B. (2013), “Fast Food Ürünleri Satın Alan Tüketicilerin Yaşam Tarzlarını Belirlemeye Yönelik Bir Uygulama” Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 6(11), 17-34.
• Han, Y.J., J.C., Nunes, X. Drèze (2010), “Signaling Status With Luxury Goods: The Role of Brand Prominence", Journal of Marketing, 74(4), 15-30. Doi: 10.1509/jmkg.74.4.15
• Heaney, J., R.E. Goldsmith, W.J.W. Jusoh (2005), “Status Consumption Among Malaysian Consumers: Exploring Its Relationships with Materialism and Attention-to-Social-Comparison-Information”, Journal of International Consumer Marketing, 17(4), 83-98. Doi: 10.1300/J046v17n04_05.
• Hur, W., H.K. K.im, H.K. Park (2010), “Food and Situation Specific Lifestyle Segmentation of Kitchen Appliance Market”, British Food Journal, 12(3), 294-305. Doi: 10.1108/00070701011029165
• Jin, X., W.nXu, Y.nWang (2018), “How Power States and Others’ Statuses Influence Status Consumption: The Role of Signaling Effectiveness”, International Journal of Market Research, January 12, doi: 10.1177/1470785317751998
• Kadıoğlu, Z.K. (2013), “Kitle İletişim Araçlarının Şekillendirdiği Sosyal Kimlikler ve Aidiyet Duygusu Ekseninde Tüketici Davranışları”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2(45), 101-114.
• Kalaycı, Ş. (Ed.) (2006), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kilsheimer, J.C. (1993), Status Consumption: The Development and Implications of Scale Measuring the Motivation to Consume For Status, Florida State University, A Dissertation Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for The Doctor of Philosophy.
• Kim, D.Y., H.Y. Kim (2017), Luxury Lifestyle Segmentation: Toward An Integrative Conceptual Framework, Global Fashion Management Conference 2017 Global Fashion Management Conference at Vienna, http://db.koreascholar.com/article?code=325926, E.T.: 11.03.2018
• Küçükusta, D., B.D. Guillet (2015), “Lifestyle Segmentation of Spa Users: A Study of Inbound Travelers to Hong Kong”, Asia Pacific Journal of Tourism Research, 21(3), 239-258, doi: 10.1080/10941665.2015.1025087
• Madran, C., Ş, Kabakcı (2002), “Tüketici Davranışını Etkileyen Bir Faktör Olarak Yaşam Tarzı: Çukurova Üniversitesinde Okuyan Kız Öğrencilerin Yaşam Tarzı Tiplerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 81-94.
• Marcoux, J.-S., P. Filiatrault, E. Chéron (1997), “The Attitudes Underlying Preferences of Young Urban Educated Polish Consumers Towards Products Made in Western Countries”, Journal of International Consumer Marketing, 9(4), 5-29. Doi: 10.1300/j046v09n04_02.
• Nar, M.Ş. (2015), “Küreselleşmenin Tüketim Kültürü Üzerindeki Etkisi: Teknoloji Tüketimi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(37), 941-954.
• O’Cass, A., H. McEwen (2004), “Exploring Consumer Status and Conspicuous Consumption”, Journal of Consumer Behaviour. 4. 1, 25-39. Doi: 10.1002/cb.155
• O'Cass, A., H. Frost, (2002), "Status Brands: Examining The Effects of Non- Product Related Brand Associations on Status and Conspicuous Consumption", Journal of Product and Brand Management, 11/2, 67-88. Doi: 10.1108/10610420210423455
• Odabaşı, Y. (1999), Tüketim Kültürü Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Odabaşı, Y., G. Barış (2002), Tüketici Davranışı. İstanbul: Mediacat.
• Özgen, P., H. Yeşiloğlu (2015), “Organik Gıda Müşterilerinin Tüketim Davranışlarının Yaşam Tarzı Değişkeni Çerçevesinde İncelenmesi”, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 197-215.
• Özgül, E. (2010), “Tüketicilerin Değer Yapıları, Gönüllü Sade Yaşam Tarzı ve Sürdürülebilir Tüketim Üzerindeki Etkileri”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 117-150.
• Özkan, Y., E. Purutçuoğlu (2010), “Yaşlılıkta Teknolojik Yeniliklerin Kabulünü Etkileyen Sosyalizasyon Süreci”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 11(6), 37-46.
• Pektaş, F. (2018), “The Effect of Lifestyle on The Demand for Alternative Tourism”, Int. Journal of Management Economics and Business, 14(1), 187-198.
• Piirto R. (1991), “VALS The Second Time”, American Demographics, 13(7), 6.
• Rouhani, F.R., K.H Hanzaee (2012), “Investigation of The Effects of Demographic Factors and Brand Perception on the Purchase Intention of Luxury Automobiles in İranian Consumers”, World Applied Sciences Journal, 17(8), 1054-1065.
• Shukla, P. (2010), “Status Consumption İn Crossnational Context: Sociopsychological, Brand and Situational Antecedents”, International Marketing Review, 27(1), 108-129. doi: 10.1108/02651331011020429.
• Solomon, Michael R. (1996), Consumer Behavior Buying, Having and Being, New Jersey: Prentice Hall International Editions.
• Tığlı, M., M.N. Akyazgan (2003), “Özellikli (Lüks) Tüketim Ürünlerinde Enderlik Prensibi ve Bir Uygulama”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 21-37.
• Truong, Y., G., Simmons, R. McColl, P.J. Kitchen (2008), “Status and Conspicuousness – Are They Related? Strategic Marketing Implications for Luxury Brands”, Journal of Strategic Marketing. 16(3), 189-203. Doi: 10.1080/09652540802117124.
• Ünal, S., Erciş, A. (2006), “Pazarın Satın Alma Tarzlarına ve Kişisel Değerlere Göre Bölümlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 21, 1,359-382
• Veblen, T. (1899), The Theory of the Leisure Class, New York: MacMillian, Republished London: Unwin Books, 1970. http://moglen.law.columbia.edu/LCS/theoryleisureclass.pdf, E. T. 10.03.2018.
• Wilkie, W.L. (1994), Consuer Behavior, Canada: John Wiley&Sons Inc.
• Yang, H. (2006), “Lead Us Into Temptation: A Survey of College Students Media Use, Materialism, Beliefs, and Attitudes Toward Advertısıng, Status Consumption Tendencies, Compulsive Buying Tendencies, Brand Recall, and Purchase Intent of Luxury Products”, School of Journalism in the Graduate School Southern Illinois University Carbondale, UMİ: Ann Arbor.
• Yeniaras, V. (2016), “Unpacking the Relationship between Materialism, Status Consumption and Attitude To Debt: The Role of Islamic Religiosity”, Journal of Islamıc Marketing, 7(2), 232-247, doi: 10.1108/JIMA-03-2015-0021.
• Zabkar, V., M.M. Brencic (2004), “Values, Trust and Commitment in Business-to-Business Relationships”, International Marketing Review, 21(2), 202-215.