CRITICAL AUDIT MATTERS WITHIN THE PERSPECTIVE OF AUDIT MATERIALITY THRESHOLD: BORSA ISTANBUL CASE

Yıl 2020, Cilt: 38 Sayı: 2, 185 - 214, 29.06.2020

Rafet Aktaş , Merve Acar

https://doi.org/10.17065/huniibf.557531

Cited By: 8

Öz

Firms in Turkey are required to report “Critical Audit Matters” in the audit reports as a separate section by Independent Audit Standard 701 since 2017. Independent auditors communicate auditor insights to investors about the most difficult, subjective, or complex auditor judgments under the critical audit matters section. The main motivation of this study is to analyze the critical audit matters within the perspective of “materiality” concept in the audit process. Within this regard, the independent audit reports (especially the critical audit matters section) of companies listed in Borsa Istanbul 100 are analyzed for the years 2017 ve 2018. After making some descriptive inferences about the critical audit matters reported in the audit reports, the materiality levels of critical audit matter related accounts are calculated and analyzed via t-test to understand whether there is a significant difference among the materiality calculation methods or through the aforementioned years. According to the results, the materiality levels of critical audit matters related accounts differ among different materiality calculation methods, however, there is no significant difference between the materiality thresholds of 2017 and 2018.

Anahtar Kelimeler

Independent Audit, Critical Audit Matters, Materiality Threshold

BAĞIMSIZ DENETİMDE ÖNEMLİLİK PERSPEKTİFİNDEN KİLİT DENETİM KONULARI: BIST 100 UYGULAMASI

Öz

Yayınlanan BDS 701’nolu standart ile 2017 yılından itibaren Türkiye’de kilit denetim konularına bağımsız denetim raporlarında yer verilmesi zorunlu hale getirilmiştir. Denetim faaliyetini sürdüren bağımsız denetçiler, denetim süreci içerisinde karşılaştıkları, işletmenin muhasebe tahminlerini ve yönetim yargılarını, önemli yanlışlıkları ve mühim riskleri içeren önemli işlem ve dikkat çeken hususları “Kilit Denetim Konuları” olarak açıklamaktadır. Kilit denetim konusunun seçilmesi sürecinde önemlilik seviyelerinin farklılaşıp farklılaşmadığı bu çalışmanın temel motivasyonu olmuştur. Bu çalışma kapsamında, Borsa İstanbul 100 endeksinde yer alan şirketlerin bağımsız denetim raporlarında ilk defa 2017 yılında yer almaya başlayan kilit denetim konuları 2017 ve 2018 dönemleri için incelenmiştir. Şirketlerin raporlarında Kilit Denetim Konuları olarak en sık yer alan hesap kalemleri raporlandıktan sonra, bu hesaplar denetimde önemlilik seviyesi kapsamında analiz edilmiş ve önemlilik seviyelerinde kullanılan yöntemler bazında ya da yıllar bazında önemli bir fark olup olmadığı t-test aracılığıyla sorgulanmıştır. Sonuçlara göre önemlilik eşik değerleri, kullanılan hesaplama yöntemi çerçevesinde birbirinde anlamlı bir şekilde farklılaşırken, yıllar itibariyle (2017 ve 2018 dönemi) önemlilik seviyelerinde anlamlı bir farklılık gözlemlenmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Bağımsız Denetim, Kilit Denetim Konuları, Denetimde Önemlilik Seviyesi

Kaynakça

• Akdoğan, Nalan; Bülbül, Samet (2019). “Bağımsız Denetçi Raporlarında Kilit Denetim Konularının Bildirilmesinde Bist 100 Şirketlerindeki İlk Uygulama Sonuçlarının Değerlendirmesine Yönelik Bir Araştırma”, Muhasebe ve Denetime Bakıs= Accounting & Auditing Review, Vol. 18 No.56: 1-24.
• Bedard, Jean; Nathalie Gonthier-Besacier, Ve Alain Schatt (2014). “Costs ve Benefits of Reporting Key Audit Matters in the Audit Report: The French Experience”, International Symposium on Audit Research, pp. 5-21. Maastricht: ISAR-International Symposium on Audit Research.
• Boatsman, J.R.; Robertson, J.C. (1974). “Policy-capturing on selected materiality judgements”, Accounting Review, Vol. 49: 342–352.
• Brasel, K., Doxey, M. M., Grenier, J. H., ve Reffett, A. (2016). “Risk disclosure preceding negative outcomes: The effects of reporting critical audit matters on judgments of auditor liability”, The Accounting Review, Vol.91 No.5: 1345-1362.
• Brown, Tim; Tracie M. Majors ve Marc Peecher; (2015). “The Influence of Evaluator Expertise, a Judgment Rule, ve Critical Audit Matters on Assessments of Auditor Legal Liability”. Working paper. Illinois: University of Illinois at Urbana–Champaign.
• Can, Mahmut (2017). “BDS 701 Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi Stveardı Uygulamasına İlişkin Denetçi Beklentilerinin Araştırılması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Chewning, Gene, Kurt Pany, ve Stephen Wheeler (1989). "Auditor reporting decisions involving accounting principle changes: Some evidence on materiality thresholds", Journal of Accounting Research, Vol.27 No.1: 78-96.
• Christensen, B. E., Glover, S. M., ve Wolfe, C. J. (2014). “Do critical audit matter paragraphs in the audit report change nonprofessional investors' decision to invest?”, Auditing: A Journal of Practice & Theory, Vol.33 No.4: 71-93.
• Chye Koh, H; Woo, E. S. (1998). “The Expectation Gap In Auditing”, Managerial Auditing Journal, Vol.13 No.3: 147-154.
• Coate, C.J., Florence, R.E., ve Kral, K.L. (2002). “Financial Statement Audits, a Game of Chicken?”, Journal of Business Ethics, Vol.41 No.1-2: 1-11.
• Cömert, Nuran (2012). “Uluslararası Denetim Standartları Kapsamında Önemlilik Düzeyinin Belirlenmesinde Kullanılabilecek Yöntemler”, Mali Çözüm Dergisi, Ocak-Şubat: 29-49.
• DeZoort, F. Todd, Travis Holt, ve Jonathan D. Stanley (2018), "A Comparative Analysis of Investor ve Auditor Materiality Judgments.", Auditing: A Journal of Practice ve Theory, In Press.
• Doğan, Aziz (2018). “Bağımsız Denetimde Yeni Bir Yaklaşım: Kilit Denetim Konuları”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Vol.20 No.1: 65-89.
• Gimbar, Christine, Bowe Hansen ve Michael E. Ozlanski (2016). “The Effects of Critical Audit Matter Paragraphs ve Accounting Stveard Precision on Auditor Liability”, The Accounting Review, Vol.91 No.6:1629-1646.
• Gökgöz, Ahmet (2018). “Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi ve Borsa İstanbul'da İşlem Gören İşletmeler Üzerine Bir Araştırma”, Journal of Accounting, Finance ve Auditing Studies, Vol.4 No.2: 126-138.
• Houghton, Keith A., Christine Jubb, ve Michael Kend (2011) "Materiality In The Context of Audit: The Real Expectations Gap.", Managerial Auditing Journal, Vol.26 No.6: 482-500.
• İnaltong, Ceyhan; Taş, Oktay (2015). “Bağımsız Denetim Sürecinde Önemlilik Düzeyinin Belirlenmesi ve Bir Uygulama”, Vergi Dünyası, Vol.34 No.401: 73-82.
• Iselin, Errol R., Iskvear, Takiah M. (2000). “Auditors’ Recognition Ve Disclosure Materiality Thresholds: Their Magnitude and The Effects Of Industry”, British Accounting Review, Vol. 32: 289-309.
• Iskvear, Takiah M. ; Iselin, Errol R. (1999). “A Review of Materiality Research”, Accounting Forum, Vol.23: 209–239.
• Kachelmier, Steven, Jemie, J. Schmidt ve Kristen Valentine (2014). “The Effect of Disclosing Critical Audit Matters in the Auditor’s Report on Perceived Auditor Responsibility for Misstatements”, Working paper. Texas: The University of Texas at Austin.
• Kavut, Fatma Lerzan; Güngör, Nevzat (2018). “Bağımsız Denetimde Kilit Denetim Konuları: BİST-100 Şirketlerinin 2017 Yılı Analizi”, Muhasebe Enstitüsü Dergisi, Vol.16 No.59: 59-70.
• Messier, William F. (1983). “The Effect of Firm Type and Experience on Materiality/Disclosure Judgements”, Journal of Accounting Research, Vol.21: 611–618.
• Moroney, Robyn, ve Ken T. Trotman (2016). "Differences In Auditors' Materiality Assessments When Auditing Financial Statements and Sustainability Reports.", Contemporary Accounting Research, Vol.33 No. 2: 551-575.
• Singh, Jatinder P.; Doliya, Prince (2015). “On the Audit of Fair Value Measurements”, Ekonomski horizonti, Vol.17 No.1: 61-71.
• Sirois, L. P., Bédard, J., ve Bera, P. (2018). “The Informational Value Of Key Audit Matters in the Auditor's Report: Evidence From an Eye-Tracking Study”, Accounting Horizons, Vol.32 No.2: 141-162.
• Uzay, Şaban; Köylü, Çağrı (2018). “Kilit Denetim Konuları: Borsa İstanbul Üzerine Bir Araştırma”. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Vol.52: 47-70.
• Varıcı, İdris.; Çağıran, Fevziye Kalıpçı (2017). “Bağımsız Denetim Standardı (BDS) 701 Çerçevesinde Kilit Denetim Konuları: Borsa İstanbul’daki İşletmelerin Denetim Raporları Üzerine Bir Analiz”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Vol.22: 193-208.
• Yanık, Serap; Karataş, Muharrem (2017). “Denetim Raporlarının Geleceği: Yeni Düzenlemeler ve Ülke Uygulama¬ları”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Vol.73 Ocak: 1-26.