YÖNETİŞİM MEKANİZMASINI GÜÇLENDİRECEK BİR ARAÇ OLARAK FİNANSAL OKURYAZARLIĞIN DEĞERLENDİRİLMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 38 Sayı: 4, 777 - 804, 28.12.2020

İrfan Özacit , M. Kemal Öktem

https://doi.org/10.17065/huniibf.661073

Öz

Bu makalenin amacı, finansal okuryazarlık ile yönetişim mekanizması arasında ilişki kurarak finansal okuryazarlık seviyesinin artmasının yönetişim mekanizmasını güçlendirebileceğini tartışmaya açmaktır. Bu bağlamda yönetişim mekanizmasının üç ayağından biri olan kamu sektöründe araştırma yapılmıştır. Araştırma kapsamında finansal okuryazarlık ile ilgili ve/veya yetkili kurumlar olan Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Merkez Bankası, BDDK ve SPK’da çalışan uzman ve ekonomistlerle yarı yapılandırılmış mülakatlar gerçekleştirilmiş; bu mülakat bulguları çalışmaya aktarılmıştır. Araştırma ile finansal okuryazarlık düzeyinin artmasının (1) şeffaflık, (2) katılım, (3) etkin bir kamu yönetimi ve (4) hesap verebilirlik düzeylerinde iyileşme yaratabileceği ve böylelikle yönetişim mekanizmasını güçlendirebileceği tezi desteklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

finansal okuryazarlık, katılım ve yönetişim, kamu yönetimi, finansal tabana yayılma, ekonomik kriz

Destekleyen Kurum

hacettepe üniversitesi

Proje Numarası

SED-2017-14093

AN EVALUATION OF FINANCIAL LITERACY AS A TOOL FOR STRENGTHENING THE GOVERNANCE MECHANISM: THE CASE OF TURKEY

Öz

The purpose of this article is to open up a discussion by establishing a relationship between financial literacy and the governance mechanism. We discuss that the increase in the level of financial literacy can strengthen the governance mechanism. Within this context, a field research has been conducted in the public sector, one of the three legs of the governance mechanism. In this fieldwork, semi-structured interviews were carried out with experts and economists in public institutions related and/or authorized with financial literacy, working at the Ministry of Treasury and Finance, the Ministry of Trade, Central Bank, BRSA and CMBT. The research supports the thesis that increasing financial literacy levels can improve (1) transparency, (2) participation, (3) effective public administration and (4) accountability levels; thereby strengthening the governance mechanism.

Anahtar Kelimeler

Financial literacy, participation and governance, public administration, financial inclusion, economic crisis

Proje Numarası

SED-2017-14093

Kaynakça

• Atkinson, A., F. Messy (2012), "Measuring Financial Literacy: Results of the OECD / International Network on Financial Education (INFE) Pilot Study", OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions No:15.
• Baranoff, E.G., T.W. Sager (2009), "The Impact of Mortgage-Backed Securities on Capital Requirements of Life Insurers in the Financial Crisis of 2007–2008", The Geneva Papers on Risk and Insurance - Issues and Practice, 34(1), 100-118.
• Başbakanlık Genelgesi (2014), Finansal Erişim, Finansal Eğitim ve Finansal Tüketicinin Korunması Stratejisi ve Eylem Planları, 05.06.2014 tarih ve 29021 sayılı Resmi Gazete yayımlanan Başbakanlık Genelgesi.
• Bocutoğlu, E. (2014), "Hukuk ve İktisat İlişkileri için Bir Örnek Olay Olarak Glass-Steagall Yasası ile 2007 Küresel Finansal Krizi Bağlantısı", Türkiye Ekonomi Kurumu Uluslararası Ekonomi Kongresi, Antalya.
• Buluş, A., E. Kabaklarlı (2010), "1929 Ekonomik Buhranı ile Son Dönem Global Krizin Karşılaştırılması", SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10(19), 1-21.
• Christie, M. (2015), "Making Money: Financial Literacy as an Object of Governance", Learning Communities-International Journal of Learning in Social Contexts, (15), 40-45.
• Cihangir, M., E. Ergin (2015), "Finansal Okuryazalığın Temel Düzeyde İncelenmesi: Osmaniye İlinde Ankete Dayalı Bir Araştırma", Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(13), 492-511.
• Doğangün, G. (2008), "Türk Bankacılık Sektörünün Yeniden Yapılandırılması: BDDK ve Yönetişim", Memleket Siyaset Yönetim, 3(6), 39-66.
• Ergün, B., A. Şahin, E. Erhan (2014), "Finansal Okuryazrlık: İşletme Bölümü Öğrencileri Üzerine Bir Çalışma", The Journal of International Social Research, 7(34), 847-864.
• Fluch, M. (2007), "Selected Central Banks’ Economic and Financial Literacy Programs", Monetary Policy & the Economy, Oesterreichische Nationalbank (Austrian Central Bank), (3), 80-104.
• FODER. (2016), Finansal Okuryazarlık ve Erişim Derneği, 2016 yılında http://www.fo-der.org/edit-post/ adresinden erişilmiştir.
• García, N., A. Grifoni, J.C. López, D. Mejía (2013), "Financial Education in Latin America and the Caribbean: Rationale, Overview and Way Forward", OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions, No. 33, Paris: OECD Publishing.
• Greenspan, A. (2008), Türbülans Çağı Yeni Bir Dünya Serüveni (1. Baskı ed.), (Çevirmen: N. Miler), İstanbul: Boyner Yayınlar.
• Gr.1. (2006), Görüşmeci 1 ile Gerçekleştirilen Mülakat, Ankara: Çalıştığı Kurum: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB).
• Gr.2. (2006), Görüşmeci 2 ile Gerçekleştirilen Mülakat, Ankara: Çalıştığı Kurum: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB).
• Gr.3. (2006), Görüşmeci 3 ile Gerçekleştirilen Mülakat, Ankara: Çalıştığı Kurum: Hazine ve Maliye Bakanlığı.
• Gr.4. (2006), Görüşmeci 4 ile Gerçekleştirilen Mülakat, Ankara: Çalıştığı Kurum: Hazine ve Maliye Bakanlığı.
• Gr.5. (2006), Görüşmeci 5 ile Gerçekleştirilen Mülakat, Ankara: Çalıştığı Kurum: Sermaye Piyasası Kurulu (SPK).
• Gr.6. (2006), Görüşmeci 6 ile Gerçekleştirilen Mülakat, Ankara: Çalıştığı Kurum: Sermaye Piyasası Kurulu (SPK).
• Gr.7. (2006), Görüşmeci 7 ile Gerçekleştirilen Mülakat, Ankara: Çalıştığı Kurum: Ticaret Bakanlığı.
• Gr.8. (2006), Görüşmeci 8 ile Gerçekleştirilen Mülakat, Ankara: Çalıştığı Kurum: Ticaret Bakanlığı.
• Gr.9. (2006), Görüşmeci 9 ile Gerçekleştirilen Mülakat, İstanbul: Çalıştığı Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK).
• Gr.10. (2006), Görüşmeci 10 ile Gerçekleştirilen Mülakat, İstanbul: Çalıştığı Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK).
• Han, R., M. Melecky (2013), Financial Inclusion for Financial Stability: Access to Bank Deposits and the Growth of Deposits in the Global Financial Crisis. Policy Research Working Paper 6577. The World Bank, Development Economics Office of the Senior Vice President and Chief Economist.
• Hawkins, P. (2011), "Financial Access: What Has The Crisis Changed?", BIS Papers No 56, 11-20.
• He, L. (2015), "A Comparative Study of Two Global Crises", Frontiers of Economics in China, 10(3), 396-413.
• Hopley, V. (2003), Financial Education : What Is It and What Makes it So Important?, Federal Reserve Bank of Cleveland, issue Spring.
• Hughes, O. E. (2014), Kamu İşletmeciliği ve Yönetimi, (Çevirmen: B. Kalkan, B. Akın, Ş. Akın), Ankara: BigBang Yayınları.
• Kahraman, Y., L. Vurgun, S. Öztop (2012), "Yönetişim Anlayışı ve Değerlerin Yönetim Kültürüne Etkisi", in F. N. Genç (ed.), Yönetişim ve Yönetim Ekseninde Kamu Yönetimi, Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım, 111-136.
• Karataş, Ç. (2017), Finansal Okuryazarlığın Geliştirilmesinde Merkez Bankalarının Rolü ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İçin Bir Değerlendirme, Uzmanlık Yeterlik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İletişim ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü. Ankara.
• Kaufmann, D., A. Kraay, M. Mastruzzi (2010), The Worldwide Governance Indicators: Methodology and Analytical Issues, Draft Policy Research Working Paper.
• Kotz, D.M. (2009), "The Financial and Economic Crisis of 2008: A Systemic Crisis of Neoliberal Capitalism", Review of Radical Political Economics, 41(3), 305-317.
• Lemos, M.C., A. Agrawal (2006), "Environmental Governance", Annual Review of Environment and Resources, 31, 297–325.
• Lewis, S., F. Messy (2012), Financial Education, Savings and Investments: An Overview, OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions, No. 22, OECD Publishing.
• Lusardi, A. (2008), Financial Literacy: An Essential Tool for Informed Consumer Choice?, Cambridge: National Bureau Of Economic Research, Working Paper No: 14084.
• Mandell, L. (2006), Financial Literacy: If It’s So Important, Why Isn’t It Improving?, Networks Financial Institute at Indiana State University.
• Marcolin, S., A. Abraham (2006), "Financial Literacy Research: Current Literature and Future Opportunities" in P. Basu, G. O'Neil, A. Travaglione (ed.), 3rd International Conference on Contemporary Business, Leura NSW, 21-22 September 2006, Australia: Faculty of Commerce, Charles Stuart University.
• OECD (1993), Dac Orientations On Participatory Development and Good Governance, Paris: OECD.
• OECD (2005), Improving Financial Literacy: Analysis of Issues and Policies, Paris: OECD Publishing.
• OECD (2009), Financial Literacy and Consumer Protection: Overlooked Aspects of Crisis, Paris: OECD.
• OECD (2012), OECD/INFE High-Level Principals on National Strategies for Financial Education, Paris: Organisation for Economic Co-operation and Development.
• OECD (2014), PISA 2012 Results: Students and Money: Financial Literacy Skills for the 21st Century (Volume VI), PISA: OECD Publishing.
• OECD (2017), G20/OECD INFE Report on Adult Financial Literacy in G20 Countries.
• OECD INFE. (2011), Measuring Financial Literacy: Core Questionnaire in Measuring Financial Literacy: Questionnaire and Guidance Notes for conducting an Internationally Comparable Survey of Financial literacy, Paris: OECD.
• OECD INFE (2013), Women and Financial Literacy: Oecd/Infe Evidence, Survey and Policy Reponses, Paris: OECD.
• Palabıyık, H. (2004), "Yönetimden Yönetişime Geçiş ve Ötesi Üzerine Kavramsal Açıklamalar", Amme İdaresi Dergisi, 37(1), 63-85.
• Piketty, T. (2014), Yirmi Birinci Yüzyılda Kapital, (Çevirmen:H. Koçak), İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Remund, D.L. (2010), "Financial Literacy Explicated: The Case for a Clearer Definition in an Increasingly Complex Economy", The Journal of Consumer Affairs, 44(2), 276-295.
• Roubini, N. (2008), Get Ready For 'Stag-Deflation', Retrieved 2016, from Forbes.com: http://www.forbes.com/2008/10/29/stagnation-recession-deflation-oped-cx_nr_1030roubini.html
• Roy Morgan Research (2003), ANZ Survey of Adult Financial Literacy in Australia: Final Report, Melbourne: Roy Morgan Research.
• Sabri, M.F., T.T. Juen, M.A. Othman, H.A. Rahim (2015), "Financial Literacy, Financial Management Practices, and Retirement Confidence Among Women Working in Government Agencies: A Mediation Model" The Journal of Developing Areas, 49(6), 405-412.
• Shaari, N.A., N.A. Hasan, R.K. Mohamed, M.A. Sabri (2013), "Financial Literacy: A Study Among the University Students", Interdiscilinary Journal Of Contemporary Research in Busininess, 5(2), 279-299.
• SPK (2014), Finansal Erişim, Finansal Eğitim, Finansal Tüketicinin Korunması Stratejisi ve Eylem Planları, 2020 tarihinde Sermaye Piyasası Kurulu: https://www.spk.gov.tr/Sayfa/Dosya/1076 adresinden ulaşılmıştır.
• Stiglitz, J.E. (2009), "The Current Economic Crisis and Lessons for Economic Theory", Eastern Economic Journal, (35), 281-296.
• TEB (2012), Finansal Okuryazalık ve Erişim Endeksi, İstanbul: The Economy Bank of Turkey (TEB).
• The World Bank (1989), Sub-Saharan Africa: From Crisis to Sustainable Growth. Washington, D.C.: The World Bank.
• The World Bank (1992), Governance and Development, Washington, D.C.: World Bank Publication.
• Török, Á., B. Konak (2018), "Episode or Hysteresis? Some Theoretical and Policy Lessons from the Crisis of 2008", Acta Oeconomica, 68(2), 45-70. UNDP (1997), Governance for Sustainable Human Development, New York: UNDP.
• Weiss, T.G. (2000), "Governance, Good Governance and Global Governance: Conceptual and Actual Challenges", Third World Quarterly, 21(5), 795-814.
• Widdowson, D., K. Hailwood (2007), "Financial Literacy and Its Role in Promoting a Sound Financial System", Reserve Bank of New Zealand, 70(2), 37-47.
• Xu, L., B. Zia (2012), "Financial Literacy around the World: An Overview of the Evidence with Practical Suggestions for the Way Forward", Policy Research Working Paper 6107, The World Bank, Finance and Private Sector Development Team, Development Research Group.