TÜRKİYE’DE COVİD-19 PANDEMİSİYLE MÜCADELE POLİTİKALARINDA GÖRÜNMEYENLER: KADINLAR

Yıl 2021, Cilt: 39 Sayı: Covid 19 Özel Sayısı, 155 - 172, 30.11.2021

Ahu Sumbas

https://doi.org/10.17065/huniibf.884445

Cited By: 1

Öz

Türkiye Covid-19’la mücadelede sürü bağışıklığı yerine sosyal izolasyon ve mesafe üzerine kurulu sınırlama politikasını tercih etmiştir. Bu politika tercihinin önemli bir ayağı, toplumsal cinsiyet eşitliğiyle ilgilidir. Salgınla mücadelenin acil önlem gerektiren doğası, eril bir içeriğe sahip olan politika alanının, bu süreçte toplumsal cinsiyet körü olmasına uygun bir ortam hazırlamıştır. Bu nedenle, sosyal izolasyon süreci çoğu durumda kadınları mağdur etmektedir. Bu mağduriyetleri, ev içindeki ücretsiz kadın emeği, iş ve yaşam dengesi, ekonomik etkiler ve kadına yönelik şiddet başlıkları altında ele almak mümkündür. Bu başlıklar çerçevesinde, Türkiye’nin Mart-Aralık 2020 tarihleri arasında Covid-19’la mücadeledeki politika tercihlerinin, toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini nasıl etkilediği değerlendirilmeye çalışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Pandemi, Toplumsal Cinsiyet, Kadın, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği, Sağlık Politikaları, Türkiye

THE INVISIBLES OF THE POLICIES AGAINST COVID-19 PANDEMIC IN TURKEY: WOMEN

Öz

Turkey preferred to implement the policy of containment, which is based on the strategies of social isolation and distancing, instead of the policy of herd immunity, in combatting Covid-19. One of the significant impacts of this policy preference is closely related to the issue of gender equality. The need for immediate prevention in the struggle with Covid-19 provides a fertile ground to adopt gender blind policy strategies. Therefore the process of social isolation is particularly disadvantaged women in society. These disadvantages can be examined under the issues of unpaid care at home, the balance of life and work, economic impacts of the process, and violence against women. In the framework of these issues, this article intends to discuss how the policy preferences of Turkey in the struggle with Covid-19 between March- December 2020 affected gender inequalities in society.

Anahtar Kelimeler

Pandemic, Covid-19, gender, health policies, woman, Pandemic, Covid-19, gender, health policies, woman

Kaynakça

• 17 Nisan 2020 tarihli 31102 sayılı Yeni Koronavirüs Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun.
• 22 Mart 2020 tarihli 31076 sayılı Covid-19 Kapsamında Kamu Çalışanlarına Yönelik İlave Tedbirler ile ilgili 2020/4 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi.
• 29 Mayıs 2020 tarihli 31139 sayılı Covid-19 Kapsamında Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Normalleşme ve Alınacak Tedbirler ile İlgili 2020/8 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi.
• 16 Nisan 2020 tarihinde 4857 sayılı Kanuna eklenen geçici 10. madde (Ek:16/4/2020-7244/9 md.)
• ASHB (03 Nisan 2020), “Kadın Konukevlerinde Koronavirüse Karşı Ek Tedbirler Alındı”, https://www.ailevecalisma.gov.tr/tr-tr/haberler/kadin-konukevlerinde-koronaviruse-karsi-ek-tedbirler-alindi/, E.T.: 30.04.2020.
• ASHB (20 Mayıs 2020), “COVID-19 Pandemisi Sürecinde Kadınlara Barınma Hizmeti”, https://www.csgb.gov.tr/haberler/covid-19-pandemisi-surecinde-kadinlara-barinma-hizmeti/, E.T.: 29.09.2020.
• Adams-Prass, A., T. Boneva, M. Golin, C. Rauh (2020), Inequality in the Impact of the Coronavirus Shock: Evidence from Real Time Surveys, IZA DP No. 13183 Discussion Paper Series, https://www.iza.org/publications/dp/13183/inequality-in-the-impact-of-the-coronavirus-shock-evidence-from-real-time-surveys, E.T.: 25.12.2020.
• Aldrich, A., N. Lotito (2020), “Pandemic Performance: Women Leaders in the Covid-19 Crisis”, Politics ve Gender, 16(4), 960-967.
• Alon, T.M., M. Doepke, J. Olmstead-Rumsey, M. Tertilt (2020), The impact of COVID-19 on gender equality, No. w26947. Cambridge, MA: National Bureau of Economic Research, https://www.nber.org/papers/w26947, E.T.: 25.12.2020.
• Austin, K. F., M. D. Noble (2014), “Measuring Gender Disparity in the HIV Pandemic: A Cross‐National Investigation of Female Empowerment, Inequality, and Disease in Less‐Developed Nations”, Sociological Inquiry, 84(1), 102-130.
• Aygüneş, A., O. C. Ok (2020), Covıd-19 Pandemisi Sürecinde Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları İzleme Raporu, İstanbul: Sabancı Üniversitesi. E.T.: 15.01.2021.
• Başaran, E. (2020), “Söyleşi: Deniz Kandiyoti: Salgın, Modern Kadının Yaşadığı İllüzyonu Yıktı Geçti”, Gazeteduvar, https://www.gazeteduvar.com.tr/gundem/2020/04/30/deniz-kandiyoti-salgin-modern-kadinin-yasadigi-illuzyonu-yikti-gecti/, E.T.: 15.11.2020.
• Bayar, A.A., Ö. Günçavdı, H. Levent (2020), Covid-19 Salgının Türkiye Gelir Dağılımına Etkisi ve Mevcut Politika Seçenekleri, İstanbul: Heinrich Böll Stiftung.
• BBC News (15 Nisan 2020), “Koronavirüs: İngiltere'de Üç Haftalık Kısıtlamalar Döneminde Aile İçi Şiddet Sonucu Ölümler 'İki Katından Fazla' Arttı”, BBC News, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52301674, E.T.: 15.06.2020.
• Bethune, Z., A. Korinek (2020), “COVID-19 Infection Externalities: Herd Immunity Versus Containment Strategies”, https://voxeu.org/article/covid-19-infection-externalities-herd-immunity-versus-containment-strategies, E.T.: 15.01.2021.
• Blasko, Z., E. Papadimitriou, A. Manca (2020), How will the COVID-19 crisis affect existing gender divides in Europe, EUR 30181 EN, Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• Birleşmiş Milletler (09 Nisan 2020), UN Policy Brief: The Impact of COVID-19 on Women.UN Pub.
• Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) (26 Mart 2020), Investment Trends Monitor, UNCTAD.
• Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO) (2020), “1.37 Billion Students now Home as COVID-19 School Closures Expand, Ministers Scale up Multimedia Approaches to Ensure Learning Continuity”, UNESCO Press Release. https://en.unesco.org/covid19/educationresponse, E.T.: 15.07.2020.
• Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) (Mart 2020), Covid-19: A Gender Lens, Protectıng Sexual And Reproductıve Health And Rıghts, And Promotıng Gender Equalıty, Technical Brief, UNFPA. https://www.unfpa.org/sites/default/files/resource-pdf/COVID-19_A_Gender_Lens_Guidance_Note.pdf, E.T.: 18.04.2020.
• Birleşmiş Milletler Kadın (UNWomen) (2020), Kadın Liderlere Çağrı: Toplumsal Cinsiyete Duyarlı COVID-19 Yönetimi, Ankara: UNWomen.
• Birleşmiş Milletler Kadın (UNWomen) (2020a), Progress of the Worlds Women 2019-2020, UNWomen. https://data.unwomen.org/progress-of-the-worlds-women, E.T.: 15.01.2021.
• Birleşmiş Milletler Kadın (UNWomen) (2020b), İnstagram Hesabı-15.05.2020.
• Brooks, D., L. Saad (2020), “Double Whammy: Why the Underrepresentation of Women among Workplace and Political Decision Makers Matters in Pandemic Times”, Politics ve Gender, 16(4), 1110-1122.
• Politics & Gender Short Paper Series on Gender, Politics, and the Global Pandemic. (2020), Politics & Gender, 16(4), 933-934.
• Cattaneo, U., E. Pozzan (2020), “Kadın Sağlık Çalışanları: Hastane ve Evde Durmaksızın Çalışıyorlar”, ILO, https://www.ilo.org/ankara/areas-of-work/covid-19/WCMS_741376/lang--tr/index.htm, E.T.: 12.02.2021.
• Dedeoğlu, S., A. Şahankaya (2015), “Türkiye’de İş ve Aile Yaşamının Uyumlaştırma Politikaları”, içinde S. Dedeoğlu ve A. Y. Elveren (eds.), 2000’ler Türkiye’sinde Sosyal Politika ve Toplumsal Cinsiyet, Ankara: İmge Kitabevi, 93-122.
• Del Boca, D., N. Oggero, P. Profeta, M. C. Rossi (2020), Women's Work, Housework and Childcare, Before and During Covid-19, IZA Discussion Paper No.13409.
• Druckerman, P. (20 Mayıs 2020), “Salgın Koşullarında Evlilik, Ev İşleri ve Ben”, Gazete Duvar, https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya-forum/2020/05/20/salgin-kosullarinda-evlilik-ev-isleri-ve-ben/, E.T.: 13.06.2020.
• Duvar (19 Nisan 2020), “Evde Şiddet Erttı, Kadınlar İçin Misafirhaneler Açıyoruz'”, Duvar, https://www.gazeteduvar.com.tr/kadin/2020/04/19/evde-siddet-artti-kadinlar-icin-misafirhaneler-aciyoruz/, E.T.: 05.05.2021.
• Ecevit, Y. (2021), “Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Temel Kavramları”, CEİDizler Yayını, https://ceidizler.ceid.org.tr/dosya/toplumsal-cinsiyet-esitliginin-temel-kavramlaripdf.pdf, E.T.: 15.09.2021.
• Elks, S., S. Davies (2020), “Coronavirus Codewords: Help or Hindrance in Domestic Abuse?”, Reuters, https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-abuse-trfn-idUSKCN21X2Z6, E.T.: 15.01.2021.
• Farre, L., Y. Fawaz, L. Gonzalez, J. Graves (2020), How the Covid-19 Lockdown Affected Gender Inequality in Paid and Unpaid Work in Spain, IZA Discussion Paper No. 13434.
• Gazeteduvar (05 Nisan 2020), “İstanbul'da Aile İçi Şiddet Vakalarında Büyük Artış”, Gazeteduvar, https://www.gazeteduvar.com.tr/gundem/2020/04/05/istanbulda-aile-ici-siddet-vakalarinda-buyuk-artis/, E.T.: 10.06.2020 Gündüz, O., Yalçın, M., S. Arslan (2021), “Covid-19 Salgın Sürecinde Kadın Konukevi Hizmetleri”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21 (51), 349-369.
• Güner, R., İ. Hasanoğlu, F. Aktaş (2020), “COVID-19: Prevention and Control Measures in Community”, Turkish Jour-nal of Medical Science, 50, 571-577.
• Johnston, R. M., A. Mohammed, C. Linden van der (2020), “Evidence of Exacerbated Gender Inequality in Child Care Obligations in Canada and Australia During the COVID-19 Pandemic”, Politics & Gender, 16(4),1131-1141.
• Işık, E. (2020), “Covid (19) Salgını ve Kadın Emeği: Türkiye’den Kadın Deneyimleri”, Politik Ekonomik Kuram, 4 (2), 219-241.
• John N, Casey S.E., Carino G., T. McGovern (2020), “Lessons Never Learned: Crisis and Gender-Based Violence”, Developing World Bioethics, 20, 65-68.
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu, Veriler, http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/kategori/veriler, E.T.: 25.10.2021.
• Kalyoncuoğlu, Y. (2020). Kovid-19 Pandemisi Sürecinde Kadınlara Barınma Hizmeti. Anadolu Ajansı (AA). https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/kovid-19-pandemisi-surecinde-kadinlara-barinma-hizmeti-/1832127, E.T.: 02.05.2021.
• Kap, D. (2020), “Pandemide Kadın Akademisyen Olmak Eşitsizlikte Aslına Rücu Etmek”, https://www.sivilsayfalar.org, E.T.: 25.06.2020.
• KEİG Platformu. (2018), “Kadın İstihdamı ve Çocuk Bakım İlişkisi”, http://www.keig.org/wp-content/uploads/2018/01/3.-Çocuk-Bakımı_-KEİG-politika-metni.pdf , E.T.: 23.04.2020.
• Kitchener, C. (14 Nisan 2020), “Women-academics-seem-to-be-submitting-fewer-papers-during-coronavirus-never-seen-anything-like-it-says-one-editor”, https://www.thelily.com/women-academics-seem-to-be-submitting-fewer-papers-during-coronavirus-never-seen-anything-like-it-says-one-editor/, E.T.: 25.05.2020.
• Lewis, H. (2020), “The Coronavirus Is a Disaster for Feminism: Pandemics Affect Men and Women Differently”, The Atlantic, https://www.theatlantic.com/international/archive/2020/03/feminism-womens-rights-coronavirus-covid19/608302/, E.T.: 23.11.2020 Mackay, F. (2004), “Gender and Political Representation in the UK: The State of the ‘Discipline’”, The British Journal of Politics & International Relations, 6 (1): 99–120.
• Mantovani, A., A. Dalbeni, G. Beatrice (2020), "Coronavirus disease 2019 (COVID-19): we don’t leave women alone", International Journal of Public Health, 65(3), 235-236.
• Memiş, E., İlkkaracan, İ. (2020), Covid 19 Küresel Salgın Sürecinde Türkiye’de Bakım Ekonomisi ve Toplumsal Cinsiyet Temelli Eşitsizlikler, Araştırma Notu, Ankara: UNDP.
• Memiş, E., Özay, Ö. (2011), Ev içi Uğraşlardan İktisatta Karşılıksız Emeğe: Türkiye Üzerine Yapılan Çalışmalara ilişkin Bir Değerlendirme, içinde S. Sancar (ed.), Birkaç Arpa Boyu...: 21. Yüzyıla Girerken Türkiye’de Feminist Çalışmalar, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 239-268.
• Molyneux, M. (1995), “Mobilization without Emancipation? Women’s Interests, the State, and Revolution in Nicara-gu”, Feminist Studies, 11(2), 227-254.
• Moreno, L. (2018), ‘Süper Kadınlar’ ve Akdeniz Refah”, içinde Buğra, A. ve Keyder, Ç. (ed.). Sosyal Politika Yazıları, İstanbul: İletişim Yayınları, 375-396.
• Mor Çatı (13 Nisan 2020), Koronavirüs Salgını Süresince Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele İzleme Raporu. İstanbul: Mor Çatı.
• Nepal, B. (2007), "Prosperity, equity, good governance and good health: focus on HIV/AIDS pandemic and its femi-nization", World health & population, 9(3), 73-80.
• OECD (Mart 2020), Interim Economic Assessment. Coronavirus: The world economy at risk. OECD. https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/7969896b-en.pdf?expires=1591183955&id=id&accname=guest&checksum=C81D2DD61EABB2638E14FED9BB1132E6, E.T.: 23.05.2020.
• Özcan Büyüktanır, B.G. (2020), “Pandemi Sürecinde Çocuğun Sağlık Hakkı”, içinde B. G. Özcan Büyüktanır & B. Özpınar Gümrükçüoğlu (ed.). Pandemi ve Sağlık Hukuku: Disiplinlerarası Yaklaşımla, Ankara: Yetkin Yayınevi, 235-48.
• Peterman, A.; Potts, A.; O’Donnell, M.; Thompson, K.; Shah, N.; Oertelt-Prigione, S., and van Gelder, N. (2020), Pandemics and violence against women and children (Vol. 528). Washington, DC: Center for Global Development.
• Power, K. (2020), “The COVID-19 Pandemic has Increased the Care Burden of Women and Families, Sustainability”, Science, Practice and Policy, 16(1), 67-73.
• Randall, V., J. Lovenduski (2004), “Gender in Contemporary British Politics”, British Journal of Politics and Internati-onal Relations, 6(1), 1-2.
• Remuzzi, A.,G. Remuzzi (2020), “COVID-19 and Italy: what next?”, The Lancet, 395(10231), 1225-1128.
• Sosyal Güvenlik Kurumu. (2018), Kayıt Dışı İstihdam Oranı, http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/calisan/kayitdisi_istihdam/kayitdisi_istihdam_oranlari, E.T.: 23.01.2021.
• Sosyo-Politik Saha Araştırmaları Merkezi (Nisan 2020), COVID-19 Karantinasından Kadının Etkilenimi ile Kadın ve Çocuğa Yönelik Şiddete İlişkin Türkiye Araştırma Raporu, https://sahamerkezi.org/covid-19-karantinasindan-kadi- nin-etkilenimi-ile-kadin-ve-cocuga-yonelik-siddete-iliskin-turkiye-arastirma-raporu/, E.T.: 23.09.2020.
• Sumbas, A. (2020), “Akıllı Karantina: Hollanda’nın Covid 19’a Karşı Politikası”, içinde B. G. Özcan Büyüktanır & B. Özpınar Gümrükçüoğlu (ed.). Pandemi ve Sağlık Hukuku: Disiplinlerarası Yaklaşımla, Ankara: Yetkin Yayınevi, 355-374.
• T.C. İçişleri Bakanlığı (Haziran 2020), Aile İçi ve Kadına Yönelik Şiddet Olaylarına İlişkin Alınan Tedbirler Sonuç Verdi, https://www.icisleri.gov.tr/aile-ici-ve-kadina-yonelik-siddet-olaylarina-iliskin-alinan-tedbirler-sonuc-verdi, E.T.: 18.10.2020.
• Taymaz, E. (2020), “COVID-19 Tedbirlerinin Türkiye Ekonomisine Etkisi ve Çözüm Önerileri”, https://sarkac.org/2020/04/covid19-tedbirlerinin-turkiye-ekonomisine-etkisi-cozum-onerileri/, E.T.: 21.01.2021.
• Taub, A. (06 Nisan 2020), “A New Covid-19 Crisis: Domestic Abuse Rises Worldwide”, New York Times. https://www.nytimes.com/2020/04/06/world/coronavirus- domestic-violence.html, E.T.: 13.06.2020.
• Tekin, A. (03 Mayıs 2020), “Yerel Yönetimler Pandemide Kadınlar İçin Ne Yapıyor?”, Gazeteduvar. https://www.gazeteduvar.com.tr/kadin/2020/05/03/yerel-yonetimler-pandemide-kadinlar-icin-ne-yapiyor/, E.T.: 23.06.2020.
• The United Nations Department of Global Communications, (03 Nisan 2020), “Gender Equality in the Time of COVID-19”, UN. https://www.un.org/en/un-coronavirus-communications-team/gender-equality-time-covid-19, E.T.: 18.06.2020.
• Toprak Ergönen A, E. Biçen, G. Ersoy (2020), “COVID-19 Salgınında Ev İçi Şiddet”, Bulletin Leg Med 25 (Özel Sayı), 48-57.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK). (2020), Temel İstatistikler: İstihdam Edilenlerin Yıllara Göre İktisadi Faaliyet Kolları ve Dağılımı, NACE Rev. 2, Ankara: TUİK.
• Uluslararası İş Örgütü (ILO) (2018), Care work ve Care Jobs for the Future of Decent Work, Geneva: ILO.
• Uluslararası İş Örgütü (ILO) (Mart 2020), COVID-19 ve Çalışma Yaşamı: Etkiler ve Yanıtlar, Geneva: ILO.
• Uluslararası İş Örgütü (ILO) (Nisan 2020), COVID-19 and the World of Work Updated Estimates and Analysis, Gene-va: ILO Monitor.
• Ulutaş, U. (2020), COVID-19 Sonrası Küresel Sistem: Eski Sorunlar. Yeni Trendler. Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi.
• Usher, K., N. Bhullar, J. Durkin, N. Gyamfi, D. Jackson (2020), “Family Violence and COVID‐19: Increased Vulnerability and Reduced Options for Support”, International Journal of Mental Health Nursing, 29, 549–552.
• Ünal, B., L. Gülseren (2020), “COVID-19 Pandemisinin Görünmeyen Yüzü: Aile İçi Kadına Yönelik Şiddet”, Klinik Psikiyatri Dergisi, 23, 89-94.
• Varol İyidoğan, P. (2020), “Covid-19 Pandemisiyle Mücadelede Mali Politika Önlemlerinin Etkinliğine Yönelik Bir Değerlendirme”, içinde B. G. Özcan Büyüktanır & B. Özpınar Gümrükçüoğlu (ed.). Pandemi ve Sağlık Hukuku: Disiplinlerarası Yaklaşımla, Ankara: Yetkin Yayınevi, 397-414.
• Villarreal, A. (11 Nisan 2020), “Coronavirus Pandemic Exacerbates Inequalities for Women, UN Warns”, The Guar-dian, https://www.theguardian.com/world/2020/apr/11/un-coronavirus-pandemic-gender-inequalities-women, E.T.: 23.05.2020.
• Wenham, C., J. Smith, R. Morgan (2020), "COVID-19: The Gendered Impacts of the Outbreak", The Lancet, 395 (10227), 846-848.
• World Bank (2015), Supply and Demand for Childcare Services in Turkey: Mixed Methods Study, Washington, D.C.: World Bank Group. http://documents.worldbank, E.T.: 23.01.2019.
• Worldometers Coronavirus (2021), https://www.worldometers.info/coronavirus/, E.T.: 30.11.2021.
• Yıldız, M., M. M. Uzun (2020, Koronavirüsle Mücadelede Kriz Yönetimi ve Kamu Politikası Yapımı, SETA Rapor, Ankara: SETA Yayınları.
• Yüksel Kaptanoğlu, İ., A. Çavlin, B. Akadlı Ergöçmen (2015), Türkiye’de Kadına Yönelik Aile içi Şiddet Araştırması, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Zeybekoğlu Akbaş, Ö., C. Dursun (2020), “Koronavirüs (Covıd-19) Pandemisi Sürecinde Özel Alanına Kamusal Alanı Sığdıran Çalışan Anneler”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 78-94. 5), 78-94.