TÜRKİYE’DE KAMU HARCAMALARI İLE VERGİLER ARASINDAKİ İLİŞKİNİN DOĞRUSAL OLMAYAN NİTELİĞİ

Yıl 2021, Cilt: 39 Sayı: 4, 697 - 712, 29.12.2021

Özkan Zülfüoğlu Arif Orçun Söylemez

https://doi.org/10.17065/huniibf.847768

Cited By: 1

Öz

Gelişmiş ve gelişmekte olan pek çok ülkede kamusal ihtiyaçlara yönelik talebin yükselmesi nedeniyle kamu harcamaları artmakta, bu artışa vergi gelirlerindeki artışın yeterince karşılık verememesi nedeniyle bütçe açıkları yaşanmaktadır. Bütçe açıklarının önlenmesinde kamu harcamaları ve vergilerde ne gibi değişikliklerin yapılacağına ilişkin kararların alınması ancak bu iki maliye politikası aracı arasındaki ilişkinin en doğru şekilde ortaya konulmasıyla mümkün olabilmektedir. Literatürde kamu harcamaları ve vergiler arasındaki ilişki sıklıkla tartışılsa da ortak bir sonuca ulaşılamaması, yeni veri setleri ve yöntemler ile çalışmaların yinelenmesini gerekli kılmaktadır. Bu çalışmada Türkiye özelinde kamu harcamaları ve vergiler arasındaki ilişkinin hem doğrusal hem de doğrusal olmayan yönleri araştırılmıştır. Sonuçta, kamu harcamalarından vergi gelirlerine yönelik kuvvetli ve devamlı doğrusal ve doğrusal olmayan nedensellik etkileri ortaya koyulurken, vergi gelirlerinin kamu harcamaları üzerindeki etkisinin rejim bağımlı olduğu gösterilmiştir. Çalışma, özellikle vergi gelirlerinin sıra dışı oranda artış kaydettiği dönemlerde, kamu harcamaları üzerindeki kendinden uyarımlı biçimde ortaya çıkan etkisini rapor etmesi ile var olan literatüre önemli bir katkı sunmakta, maliye politikasına yönelik daha kapsamlı ve doğru çıkarımlarda bulunulmasına imkân vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Kamu harcamaları, Vergiler, Nedensellik Analizi, Rejim Değişiklikleri

THE NONLINEAR ASPECTS OF THE RELATIONSHIP BETWEEN THE PUBLIC EXPENDITURES AND TAXES IN TURKEY

Öz

In many developed and developing countries, public expenditures increase due to the increase in the demand for public needs, and budget deficits are experienced because the increase in tax revenues cannot adequately respond to this increase. Decisions on what changes will be made in public expenditures and taxes in the prevention of budget deficits can only be possible by knowing the relationship between these two fiscal policy instruments in the most accurate way. Although the relationship between public expenditures and taxes is frequently discussed in the literature, the lack of a common conclusion necessitates the renewal of empirical studies with newer data sets and methods. In this article, both linear and non-linear aspects of the relationship between public expenditures and taxes in Turkey are investigated. Our results indicate the presence of strong linear and nonlinear impacts of public expenditures on taxes in a persistent manner while the impact of tax revenues on public expenditures is found to be regime dependent. The study makes an important contribution to the existing literature by reporting the self-exciting effect on public expenditures, especially in periods when tax revenues increase at an extraordinary rate, and enables more comprehensive and accurate inferences regarding fiscal policy.

Anahtar Kelimeler

Public expenditures, taxes, causality analysis, regime switches

Kaynakça

• Akar, S. (2014), “Türkiye’de Bütçe Gelir ve Harcamalarının Ampirik Analizi”, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 8(1), 141-159.
• Akbulut, H., A.B. Yereli (2016), “Kamu Gelirleri ve Kamu Harcamaları Nedensellik İlişkisi: 2006- 2015 Dönemi İçin Türkiye Örneği”, Sosyoekonomi, 24(27), 103-119.
• Akçağlayan, A., M. Kayıran (2010), “Türkiye’de Kamu Harcamaları ve Gelirleri: Nedensellik İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 129-146.
• Aksu, H., S. Künü, G. Bozma (2017), “Mali Senkronizasyon Hipotezi Türkiye İçin Geçerli mi?”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31(2), 311-324.
• Altunöz, U. (2017), “Türkiye Ekonomisi İçin Vergi Geliri-Kamu Harcamaları İlişkisinin Ampirik Analizi”, Vergi Dünyası Dergisi, 433(36), 1-17.
• Arjomand, M., K. Emami, F. Salimi (2016), “Growth and Productivity; the role of budget deficit in the MENA selected countries”, Procedia Economics and Finance, 36, 345–352.
• Apergis, N., J. E. Payne, J. W. Saunoris (2012), “Tax-spend Nexus in Greece: are there Asymmetries?” Journal of Economic Studies, 39(3), 327–336.
• Aslan, M., M. Taşdemir (2009), “Is Fiscal Synchronization Hypothesis Relevant for Turkey? Evidence from Cointegration and Causality Tests with Endogenous Structural Breaks”, Journal of Money, Investment and Banking, 12, 14-25.
• Baffes J., A. Shah (1994), “Causality and comovement between taxes and expenditures: Historical evidence from Argentina, Brazil, and Mexico”, Journal of Development Economics, 44(2), 311-331.
• Baghestani, H., R. McNown (1994), “Do Revenues or Expenditures Respond to Budgetary Disequilibria”, Southern Economic Journal, 61(2), 311-322.
• Barro, R.J. (1974), “Are Government Bonds Net Wealth?”, Journal of Political Economy, 82(6), 1095-1117.
• Bröthaler, J., M. Getzner (2015), “The Tax-Spend Debate and Budgetary Policy in Austria”, International Advances in Economic Research, 21(3), 299–315.
• Buchanan, J. M., R.W. Wagner (1978), “Dialogues Concerning Fiscal Religion”, Journal of Monetary Economics, 4(3), 627-636.
• Chang, T., W.R. Liu, S.B. Caudill (2002), “Tax-and-Spend, Spend and-Tax, or Fiscal Synchronization: New Evidence for Ten Countries”, Applied Economics, 34(12), 1553-61.
• Chang, T., G. Chiang (2009), “Revisiting the Government Revenue-Expenditure Nexus: Evidence from 15 OECD Countries Based On the Panel Data Approach”, Czech Journal of Economics and Finance, 59(2), 165-172. Çavuşoğlu, T.A. (2008), “Türkiye’de Kamu Gelirleri ve Harcamaları Arasındaki İlişki Üzerine Ekonometrik Bir Analiz”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 143-160.
• Çetin M., F. Karadeniz (2019), “Kamu Gelirleri ve Kamu Harcamaları Arasındaki İlişki: Türkiye Ekonomisi Üzerine Bir Zaman Serisi Analizi”, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 46-56.
• Çevik, S., A. Çıvak (2020), “Türkiye’de Alt Kategorilerle Kamu Harcamaları ve Kamu Gelirleri Arasında Nedensellik İlişkisi”, Maliye Dergisi, 179, 140-171.
• Darrat, A. F. (1988), “Have large budget deficits caused rising trade deficits?”, Southern Economic Journal, 54(4), 879–887.
• Darrat, A. F. (1998), “Tax and Spend, or Spend and Tax? An Inquiry into the Turkish Budgetary Process”, Southern Economic Journal, 64(4), 940-956.
• Diks, C., V. Panchenko (2005), “A note on the Hiemstra-Jones test for Granger non-causality”, Studies in Nonlinear Dynamics and Econometrics, 9(2), 1-9.
• Dökmen, G. (2012), “Kamu Harcamaları ve Kamu Gelirleri Arasındaki Nedensellik İlişki: Panel Nedensellik Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 115-143.
• Elyasi, Y., M. Rahimi (2012), “The Causality between Government Revenue and Government Expenditure in Iran”, International Journal of Economic Sciences and Applied Research, 5, 129-145. Friedman, M. (1978), “The Limitations of Tax Limitation”, Policy Review, 5, 7-14.
• Günaydın, İ. (2004), “Vergi-Harcama Tartışması: Türkiye Örneği”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5(2), 163-181.
• Hatemi-J, A., G. Shukur (1999), “The Causal Nexus of Government Spending and Revenue in Finland: a Bootstrap Approach”, Applied Economics Letters, 6(10), 641–644.
• Hondroyiannis, G., E. Papapetrou (1996), “An Examination of the Causal Relationship between Government Spending and Revenue: a Cointegration Analysis”, Public Choice, 89, 363–74.
• Hoover, K. D., S. M. Sheffrin (1992). “Causation, Spending, and Taxes: Sand in the Sandbox or Tax Collector for the Welfare State?”, The American Economic Review, 82(1), 225–248.
• Irandoust, M. (2017), “Government Spending and Revenues in Sweden 1722–2011: Evidence from Hidden Cointegration”. Empirica, 1–15.
• Kanca, C.O. (2018), “Vergi-Harcama Etkileşimi: Mahalli İdareler Bütçesi Üzerine Bir Deneme”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(3), 254-278.
• Karakoç, Y. (2015), “Vergi Gelirlerinin Kamu Giderlerinin Karşılığı Olması İlkesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 21(2), 413-455.
• Kaya, A., H. Şen (2013), “How to Achieve and Sustain Fiscal Discipline in Turkey: Rising Taxes, Reducing Government Spending or a Combination of Both?”, Romanian Journal of Fiscal Policy, 4(1), 1-26.
• Li, X. (2001), “Government Revenue, Government Expenditure, and Temporal Causality: Evidence from China”, Applied Economics, 33(4), 485–497.
• Manage, L., M.L. Marlow (1986), “The Casual Relation between Federal Expenditures and Receipts”, Southern Economic Journal, 52(3), 617-629.
• Meltzer, A. H., S.F. Richard (1981). “A Rational Theory of the size of Government”, Journal of Political Economy, 89, 914-927.
• Miller, S. M., F. S. Russek (1990), “Co-Integration and Error-Correction Models: The Temporal Causality between Government Taxes and Spending”, Southern Economic Journal, 57(1), 221–229.
• Mithani, D., S. K. Goh (1999), “Causality between Government Expenditure and Revenue in Malaysia: A Seasonal Cointegration Test”, Asean Economic Bulletin, 16, 68-79.
• Musgrave, R. (1966), “Principles of Budget Determination” in: H. Cameron & W. Henderson (eds.), Public Finance Selected Reading, New York: Random House, 15-27.
• Narayan, P. K., S. Narayan (2006), “Government Revenue and Government Expenditure Nexus: Evidence from Developing Countries”, Applied Economics, 38(3), 285–291.
• Paleologou, S-M. (2013), “Asymmetries in the Revenue–Expenditure Nexus: A Tale of Three Countries”, Economic Modelling, 30, 52–60.
• Park, W. K. (1998), “Granger Causality between Government Revenues and Expenditures in Korea”, Journal of Economic Development, 23(1), 145–155.
• Payne, J. E. (2003), “A Survey of the International Empirical Evidence on the Tax‐ Spend Debate”, Public Finance Review, 31(3), 302‐324.
• Payne, J. E., H. Mohammadi, M. Cak (2008), “Turkish Budget Deficit Sustainability and the Revenue-Expenditure Nexus”, Applied Economics, 40(7), 823–830.
• Peacock, A. T., J. Wiseman (1979), “Approaches to the Analysis of Government Expenditure Growth”, Public Finance Quarterly, 7(1), 3-23.
• Peck, H. (1936), “The Use of the Taxing Power for Non-Fiscal Purposes”, The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 183, 57-62.
• Ram, R. (1988), “Additional Evidence on Causality between Government Revenue and Government Expenditure”, Southern Economic Journal, 54(3), 763–769.
• Ravn, M., H. Uhlig (2002), "On adjusting the Hodrick–Prescott filter for the frequency of observations", The Review of Economics and Statistics, 84(2), 371-380.
• Sayar, N. (1975), Kamu Maliyesi, Kamu Gider ve Gelir Prensipleri, Cilt 1, İstanbul: Sermet Matbaası.
• Saunoris, J. W., J. E. Payne (2010), “Tax more or spend less? Asymmetries in the UK Revenueexpenditure Nexus”, Journal of Policy Modeling, 32, 478–487.
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, Muhasebat Genel Müdürlüğü, Merkezi Yönetim Bütçe İstatistikleri, https://muhasebat.hmb.gov.tr/merkezi-yonetim-butce-istatistikleri, E.T.: 15.12.2020.
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2019-2021 Yeni Ekonomi Programı, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2021/08/YeniEkonomiProgrami_OVP_2019-2021.pdf, E.T.: 15.12.2020.
• Turan, T., M. Karakaş (2018), “Devlet Harcamaları ve Gelirleri Arasındaki İlişki: Doğrusal Olmayan Sınır Testi Yaklaşımı (NARDL)”, Sosyoekonomi, 26(36), 33-48.
• Tüğen, K. (2011), Devlet Bütçesi, İzmir: Başsaray Matbaası, 10. Baskı.
• Uluatam, Ö. (1999), Kamu Maliyesi, Ankara: İmaj Yayıncılık.
• Wahid, A. N. M. (2008), “An Empirical Investigation on the Nexus between Tax Revenue and Government Spending: The Case of Turkey”, International Research Journal of Finance and Economics, 16, 46-51.
• Wildavsky, A. (1988), The New Politics of the Budgetary Process, Glenview, IL: Scott, Foresman.
• Vamvoukas, G. A. (2012), “Panel Data Modelling and the Tax-spend Controversy in the Euro Zone”, Applied Economics, 44(31), 4073–4085.
• Von Furstenberg, G. M., G. R. Jeffrey, J. Jin-Ho (1986), “Tax and Spend or Spend and Tax”, Review of Economics and Statistics, 68(2), 179-188.
• Yılancı, V., M. Ü. Şaşmaz, Ö. F. Öztürk (2020), “Türkiye’de Kamu Harcamaları ile Vergi Gelirleri Arasındaki İlişkisi: Frekans Alanda Asimetrik Testinden Kanıtlar”, Sayıştay Dergisi, 31(116), 121-139.