2000’LI YILLARDA TÜRKİYE EKONOMİSİ: İMALAT SANAYİNDE VERİMLİLİK DEĞİŞİMLERİ

Yıl 2021, Cilt: 39 Sayı: 4, 677 - 693, 29.12.2021

Gülşah Özşahin Zühal Özbay Daş

https://doi.org/10.17065/huniibf.871791

Öz

Bu çalışmanın amacı, 2000’li yıllarda Türkiye'nin imalat ve hizmet sektörlerinin verimlilik performanslarını tartışmaktır. 2000'li yıllarda Türkiye imalatının yapısal değişiminin yönü konusunda fikir edinmek için bir ayrıştırma analizi uygulanmıştır. Sonuçlar, 2003–2007 döneminde tüm imalat kategorilerinde, emek verimliliğinin düştüğünü, buna karşın 2010–2015 döneminde tüm imalat kategorilerinde emek verimliliğinin arttığını göstermektedir. 2016-2018 döneminde tüm gruplarda emek verimliliği daha da artmıştır, ancak, orta-düşük-teknoloji kategorisinde artış hızı daha yavaş, yüksek-teknoloji endüstrileri durağan bir görünüm sergilemiştir. Hizmet sektöründe emek verimliliği, dönemler itibarıyla imalatta görülenden biraz farklı bir yapı sergilemektedir. Özellikle yüksek teknolojili hizmet grubunda neredeyse tüm dönemlerde nispeten düşük verimli sektörlere doğru bir statik kayma gözlenmiştir. Daha az bilgi yoğun hizmetlerde, emek verimliliği ilk dönemde azalmış, ancak 2010-2015 döneminde belirgin biçimde artmıştır. Sonuçlar, özellikle 2010 sonrası dönemde sanayi politikalarının rolünü tartışmanın anlamlı olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, 2016 sonrasında siyasi ve ekonomik ortamdaki değişiklikler imalat sektöründeki verimlilik değişimlerinin anlaşılmasında ipuçları vermektedir.

Anahtar Kelimeler

İmalat Sektörü, Sanayileşme, Sanayi Politikası, Uluslararası Ticaret

TURKISH ECONOMY IN THE 2000S: PRODUCTIVITY CHANGES IN THE MANUFACTURING INDUSTRY

Öz

This study aims to discuss the manufacturing and service sectors’ productivity performances of Turkey during the 2000s. In order to get some ideas how structural changes are directed during the 2000s in Turkish manufacturing, shift-share analysis is applied in this study. The results reflect that between 2003 and 2007, in all manufacturing categories, labor productivity has decreased while during the period between 2010 and 2015, labor productivity has increased in all manufacturing categories. Labor productivity further increased for all groups, but at a slower pace for medium-low-technology categories and stagnant for high-technology industries during the period between 2016 and 2018. Labor productivity in the service sector shows a somewhat different pattern than that seen in manufacturing in terms of periods. Particularly in high-tech service groups, the static shift toward relatively lower labor productivity sectors has been observed for almost all periods. In less-knowledge-intensive services, labor productivity decreased in the first period, but increased most notably during the 2010–2015 period. The results supposedly imply that there is some room for discussion of the role of industrial policies, particularly in the post-2010 period. Moreover, after 2016, the change in the political and economic environment offers some clues in understanding the productivity changes in the manufacturing sector.

Anahtar Kelimeler

Manufacturing Sector, Industrialization, Industrial Policy, International Trade

Kaynakça

• Aksoy, M, A. Konuk, H. Ak (2020), “The Effect of Investment Incentives for Mining Sector on the Economic Growth of Turkey”, Mineral Resources Management, 36(2), 71-86.
• Atiyas, İ., O. Bakis (2015), “Structural Change and Industrial Policy in Turkey”, Emerging Markets Finance and Trade, 51(6), 1209-1229, DOI:10.1080/1540496X.2015.1080523
• Bakır, E., E. Özçelik, E. Özmen, A. C. Taşıran (2017), “Türkiye’de Erken Sanayisizleşme”, in M. Koyuncu, H. Mıhcı, A. E. Yeldan (eds.), Geçmişten Geleceğe Türkiye Ekonomisi: Fikret Şenses’e Armağan (2nd edition, 157-191), Istanbul: İletişim Publications.
• Baldwin, R. (2016), The Great Convergence: Information Technology and the New Globalization, Cambridge, Massachusetts: The Belknap Press of Harvard University Press.
• Boratav, K. (2019), Türkiye İktisat Tarihi 1908-2015, 24th Edition, Turkey, Ankara: İmge Publications.
• Dasgupta, S., A. Singh (2006), “Manufacturing, Services and Premature Deindustrialization in Developing Countries: A Kaldorian Analysis”, UNU-WIDER Research Paper, No 2006/49.
• Del Carpio, X. (2018), “How Low Human Capital Can Limit Productivity Improvements. Examples from Turkey and Peru”, Retrieved from http://blogs.worldbank.org/education/how-low-human-capital-canlimit-productivity-improvements-examples-turkey-and-peru, Access Date: 07.06.2021.
• Dincer, N., A. Tekin-Koru (2019), “An Anatomy of Productivity in Turkey in the AKP Era through a Political Economy Lens”, Munich Personal RePEc Archive Paper No 96844.
• Doğruel, F., A. S. Doğruel (2017), “Türkiye’de Sanayileşme ve Kriz”, in M. Koyuncu, H. Mıhcı, A.E. Yeldan (eds.), Geçmişten Geleceğe Türkiye Ekonomisi: Fikret Şenses’e Armağan (2nd edition, 45-73), Istanbul: İletişim Publications.
• Doğruel, F., A. S. Doğruel (2018a), Bıçak Sırtında Büyüme ve İstikrar: Küreselleşmenin Yükselişi ve Düşüşü, (2nd edition), Istanbul: Bilgi University Publications.
• Doğruel, A. S., F. Doğruel (2018b), “Türkiye’de Yapısal ve Teknolojik Değişme”, in N. Engin, E. Aslanoğlu, O. Erdoğan, B.C. Karahasan, K. Tata (eds.), Türkiye Ekonomisinde Kalkınma ve Dönüşüm: Taner Berksoy’a Armağan, Ankara: Imge Publications, 267-286.
• EUROSTAT (2021), “Eurostat indicators on High-tech industry and Knowledge – intensive services”, https://ec.europa.eu/eurostat/cache/metadata/Annexes/htec_esms_an3.pdf, Access Date: 15.03.2020.
• Gereffi, G. (2015), “Global Value Chains, Development and Emerging Economies”, Inclusive and Sustainable Industrial Development Working Paper Series WP 18.
• Hausmann, R., D. Rodrik, A. Velasco (2008), “Growth Diagnostics”, The Washington Consensus Reconsidered: Towards a new Global Governance, Oxford University Press, 324-355.
• Kose, M. A., E. Prasad, K. Rogoff, S. J. Wei (2009), “Financial Globalization: A Reappraisal”, IMF Staff Papers, 56(1), 8-62.
• Kucera, D., X. Jiang (2019), “Structural Transformation in Emerging Economies: Leading Sectors and the Balanced Growth Hypothesis”, Oxford Development Studies, 47(2), 188-204, DOI: 10.1080/13600818.2018.1533934.
• Loungani, P., S. Mishra, C. Papageorgiou, K. Wang (2017), “World Trade in Services: Evidence from A New Dataset”, IMF Working Paper, WP/17/77.
• Meçik, O., U. Aytun (2018), “Türkiye Ekonomisinde Erken Sanayisizleşmeye Bölgesel Bir Yaklaşım”, METU Studies in Development, 45(1), 59-81.
• Orhangazi, Ö. (2019), “Türkiye Ekonomisinin Yapısal Sorunları, Finansal Kırılganlıklar ve Kriz Dinamikleri”, Mülkiye Dergisi, 43(1), 111-137.
• Rodrik, D. (2016), “Premature Deindustrialization”, Journal of Economic Growth, 21(1), 1-33. https://doi.org/10.1007/s10887-015-9122-3.
• Öniş, Z. (2019), “Turkey under the Challenge of State Capitalism: The Political Economy of the late AKP Era”, Southeast European and Black Sea Studies, 19(2), 201-225, DOI: 10.1080/14683857.2019.1594856.
• Patrinos, H. A., G. Psacharopoulos, A. Tansel (2019), “Returns to Investment in Education: The Case of Turkey”, MPRA Paper No. 92933.
• Timmer, M. P., A. Szirmai (2000), “Productivity Growth in Asian Manufacturing: The Structural Bonus Hypothesis Examined”, Structural Change and Economic Dynamics, 11(4), 371-392.
• Timmer, M. P., G. de Vries, K. de Vries (2014), “Patterns of Structural Change in Developing Countries”, Groningen Growth and Development Centre Research Memorandum 149, 1-29.
• Turkish Statistical Institute (2020), Annual Industry and Service Statistics, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=sanayi-114&dil=2 , Access Date:14.09.2020.
• Türel, O. (2007), “Türkiye’de Sanayi Politikalarının Dünü ve Bugünü”, Bildiri, Ankara, TMMOB Sanayi Kongresi.
• Van Neuss, L. (2016), “The Economic Forces Behind Deindustrialization: An Empirical Investigation”, 1-50, Retrieved from https://ssrn.com/abstract=2817332, Accessed Date: 14.09.2020.
• World Bank Enterprise Survey (2019), https://www.enterprisesurveys.org/en/data, Access Date: 14.05.2021.
• World Bank (2020), World Development Indicators, https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators, Access Date: 19.05.2020.
• Yeldan, E., D. Yıldırım (2015), “Küreselleşme ve Sanayisizleşme Bağlamında Türkiye’de ve Dünyada Demokrasi Açığı”, Çalışma ve Toplum, 45(2), 65-88.
• Yülek, M. A. (2018), “Thinking About a New Industrial Policy Framework for Turkey”, in A.F. Aysan, M. Babacan, N. Gür, H. Karahan (eds.), Turkish Economy: Between Middle Income Trap and High Income Status, Palgrave Macmillan, Cham, 287-317, https://doi.org/10.1007/978-3-319-70380-0_13.