Political Onthology of Technique Preparing The State

Yıl 2025, Cilt: 43 Sayı: 1, 162 - 184, 26.03.2025

Mehmet Kaya Yaylalı

https://doi.org/10.17065/huniibf.1473091

Öz

In this article, the epistemological breakdown of technical knowledge that prepares the formation of the state is discussed from a historical and theoretical perspective. In this discussion, the transformative and determining effect of technology on human life has been tried to be explained from an ontological perspective, in a way that will contribute to the theories of what is the origin of the state in political philosophy. In this context, the externalization of Life defines a preliminary preparatory process for the formation of the state as the practice of occupying a place in positive space, producing and shaping in parallel with human activity. Architecture, language, etc. in the Neolithic period, which can be defined as the beginning and determinant of this process. All human intellectual and physical production processes have developed faster as a technique than culture, the Industrial Revolution has created a break in the relationship between humans and technology, the relationship between humans and technology has been redefined with the concept of technology, and the perspective on the state has been affected by all these transformations. Within the defined interaction, the epistemological breakdown of state and technical knowledge is historical, complex and multifaceted. The transformation of technical knowledge into technology has had a significant impact on the formation of the state, and this impact continues in the modern period.

Anahtar Kelimeler

Technology, Externalization of Life, Neolithic, Epistemology, State

Tekniğin Devleti Hazırlayan Politik Ontolojisi

Öz

Bu makalede, devletin oluşumunu hazırlayan teknik bilginin epistemolojik kırılımı tarihsel ve kuramsal bir perspektiften hareket edilerek tartışılmıştır. Bu tartışmada siyaset felsefesindeki devletin kökeni nedir teorilerine katkı sağlayacak biçimde, tekniğin insan yaşamındaki dönüştürücü ve belirleyici etkisi ontolojik bir düzlemden hareketle açıklanmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda, yaşamın dışsallaştırılması pozitif uzamda yer tutma, insanın eylemselliğiyle paralel üretme ve forma sokma pratiği olarak devletin oluşumuna dair öncül bir hazırlık sürecini tanımlar. Bu sürecin başlangıcı ve belirleyicisi olarak tanımlanabilecek Neolitik dönemde mimari, dil vb. tüm insana dair düşünsel ve fiziksel üretim süreçleri birer teknik olarak kültürden daha hızlı gelişim göstermiştir. Endüstriyel Devrim ise insan ve teknik arasındaki ilişkide bir kırılma yaratmış, insan ve teknik arasındaki ilişki teknoloji kavramıyla yeniden tanımlanmış ve devlete bakış açısı tüm bu dönüşümlerden etkilenmiştir. Tanımlanan etkileşim dahilinde devlet ve teknik bilginin epistemolojik kırılımı tarihsel, karmaşık ve çok yönlüdür. Teknik bilginin teknolojiye dönüşmesi ise devletin oluşumu üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuştur ve bu etki modern dönemde de devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Teknik, Yaşamın Dışsallaştırılması, Neolitik, Epistemoloji, Devlet.

Kaynakça

• Ağaoğulları, M. A., Köker, L. (2008). Tanrı devletinden kral devlete. Ankara: İmge Yayınları. Aristoteles (2014). Nikomakhos’a etik. Çev. Z. Özcan. Ankara: Sentez Yayıncılık.
• Audouze, F. (2002). Leroi-Gourhan, a philosopher of technique and evolution. Journal of Archaeological Research, 10, 277-306. https://doi.org/ 10.1023/A:1020599009172 Baker, U. (2011). Beyin ekran. İstanbul: Birikim Yayınları.
• Banning, E. B. (2011). So fair a house: Göbekli Tepe and the identification of temples in the Pre-Pottery Neolithic of the Near East. Current Anthropology, 52(5),619–660. https://doi.org/10.1086/661207
• Bardzinska-Bonenberg, T. (2016). Ring-and-circle, symbolical and practical meaning of the form in town planning and architecture. A: Virtual City and Territory. Back to the Sense of the City: International Monograph Book. Barcelona: Centre de Política de Sòl i Valoracions,37-49. https://doi.org/10.5821/ctv.8043
• Boyd, D., Crawford, K., Savcı, B. (2015). Büyük veri üzerine eleştirel sorular: Kültürel, teknolojik ve bilimsel bir olgu hakkında eleştirel Sorgulamalar. Folklor/Edebiyat, 21(83), 199-215.
• Bréhier, E. (1963). The history of philosophy. Çev. J. Thomas, Chicago: University of University Press.
• Burkett, P., & Foster, J. B. (2006). Metabolism, energy, and entropy in Marx’s critique of political economy. Theory and Society, 35,19-156. https://doi.org/10.1007/s11186-006-6781-2
• Burnet, J. (1952). Early Greek philosophy, New York: A. and C. Black.
• Canguilhem, G. (1992). Machine and organism. J. Crary ve S. Kwinter (ed.). Incorporations: Zone 6. Çev. M. Cohen ve R. Cherry. New York: Zone Books,44-70.
• Canguilhem, G. (2008). Knowledge of life. Ed. Marrati P. ve Meyers T. New York: Fordham University.
• Cauvin, J. (2000). The birth of the gods and the origins of agriculture. Cambridge, Translation: T. Watkins. United Kingdom: Cambridge University Press.
• Cauvin , J., Hodder, I., Rollefson, G., & Bar-Yosef, O. (2001). The birth of the gods and the origins of agriculture by Jacques Cauvin, Çev. T. Watkins (New Studies in Archaeology). Cambridge Archaeological Journal. 11, 105-121. https://doi.org/ 10.1017/S0959774301000063
• Childe, V. G. (2009). Tarihte neler oldu?, Çev. Alaeddin Şenel-Mete Tunçay, İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Claessen, H.J.M., Bargatzky, T., Cowgill, G. L., Diakonoff, I. M., Hagesteijn, R. R., Hicks, F., Muller, J.-C., Potts, D. T., Rowlands, M., Sinha, A. C., & Warnier, J.P. (1984). The internal dynamics of the early state [and Comments and Reply].Current Anthropology,25(4),365–379. https://doi.org/10.1086/203154
• Clastres, P. (1991). Devlete karşı toplum. Çev. M. Sert- N. Demirtaş. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Cohen, A. P. (2001). The symbolic construction of community. Chichester: E. Horwood.
• Danto, A. C. (1963). What we can do. Journal of Philosophy, 60(15), 435-445. https://doi.org/10.2307/2023429
• Danto, A. C. (1965). Basic Actions. American Philosophical Quarterly, 2(2),141 – 148.
• Darwin, C. (1876). The Origin of Species, London: John Murray.
• Deleuze, G., & Guattari, F. (1988). A thousand plateaus, Çev. Brian Massumi, London: The Athlone Press.
• Deleuze, G., & Guattari, F. (2014). A thousand plateaus: Capitalism and schizophrenia, Çev. B. Massumi: London.
• Derrida, J. (1999). Platon’un eczanesi. Toplumbilim Dergisi: Derrida Özel Sayısı, Çev. Z. Direk., 63-81.
• Descola, P. (2013). Doğa ve kültürün ötesinde. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Dietrich, O., Köksal-Schmidt, Ç., Kürkçüoğlu, C., Notroff, J., & Schmidt, K. (2014). Göbekli Tepe. Preliminary report on the 2012 and 2013 excavation seasons. Neo-Lithics, 1, 11-17.
• Duguit, L. (1954). Kamu hukuku dersleri, Çev. S. Derbil, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Dunbar, R. I. M. (1996). Grooming, gossip and the evolution of language. London: Faber and Faber.
• Dunbar, R. (1998). The social brain hypothesis. Evolutionary Anthropology: Issues, News, and Reviews, 6, 178-190. https://doi.org/10.1002/(SICI)1520-6505(1998)6:5<178::AID-EVAN5>3.0.CO;2-8
• Eberhard, W. (1944). Eski Çin Felsefesinin Esasları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 2(2),265-276. https://doi.org/10.1501/dtcfder_0000000445
• Eksen, G. Ç. (2009). Spinoza’da etik-siyaset ilişkisi üzerine: Spinoza günleri. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Eisner, S. (1993). The urban pattern: City planning and design. New York: Van Nostrand Reinhold. Espinas, A. (1878). Des sociétés animales. Paris: G. Bailliére et cie.
• Frangipane, M. (2002). Yakındoğuda devletin doğuşu. Çev. Z. İlkgelen, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Foster, J. B., & Burkett, P. (2000). The Dialectic of Organic/Inorganic Relations: Marx and the Hegelian Philosophy of Nature. Organization & Environment, 13(4), 412–413. https://doi.org/10.1177/1086026600134002
• Guy, F., Daver, G., Mackaye, H.T., Likius,A., Boisserie, J. R., Abderamane, M., Vignaud,P., & Nekoulnang, C. (2022). Postcranial evidence of late Miocene hominin bipedalism in Chad. Nature, 609, 94-100. https://doi.org/10.1038/s41586-022-04901-z
• Harcourt-Smith, W. H. E. (2010). The first hominins and the origins of bipedalism. Evo Edu Outreach, 3, 333–340. https://doi.org/10.1007/s12052-010-0257-6
• Haslam, N. (2006). Dehumanization: An integrative review. Personality and Social Psychology Review, 10(3), 252-264. https://doi.org/10.1207/s15327957pspr1003_4
• Heidegger, M. (1977). The question concerning technology and other essays. New York: Harper & Row.
• Heidegger, M. (1998). Teknik ve dönüş. Çev. N. Aça. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Heidegger, M. (2018). Varlık ve zaman. Çev. K.H. Ökten. İstanbul: Alfa Basım Yayım.
• Herakleitos (2005). Fragmanlar. Çev. C. Çakmak İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Hobbes, T. (2017). Leviathan Çev. S. Lim. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Hooke, S. H. (2002). Ortadoğu mitolojisi. Çev. A. Şenel. Ankara: İmge Yayınevi.
• İbn-i Haldun (2016). Devlet. Çev. O. Arpaçukuru, İstanbul: İlke Yayıncılık.
• Johnson, C. (2011). Leroi-Gourhan and the Limits of the Human, French Studies, 65/4:1,471–487. https://doi.org/10.1093/fs/knr134
• Kondratieff, N. D. (2010). İktisadi yaşamın uzun dalgaları, Çev. U. S. Akalın, İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Korfmann, M. (1983). Demircihüyük: Die ergebnisse der ausgrabungen 1975-1978. Architecture, Stratigraphie und Befunde, 1, Mainz am Rhein.
• Kranzberg, M. (1986). Technology and history: Kranzberg’s laws. Technology and Culture, 27(3),544–560. https://doi.org/10.1353/tech.2021.0008
• Kramer, S.N. (1999). Tarih Sümer’de başlar. Çev. H. Kayukan. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Latour, B. (2009). Tarde’s idea of quantification, Ed. M. Candea. The Social after Gabriel Tarde: Debates and Assessments, 145-162. Routledge, London.
• Latour, B. (2021). Toplumsalı yeniden toplama Aktör-Ağ Teorisine giriş. Çev. N. Bingöl İstanbul: Tellekt. Le Cain, T. J. (2015). Against the anthropocene. A Neo-Materialist perspective. International Journal for History, Culture and Modernity. 3(1),1–28. http://doi.org/10.18352/hcm.474
• Lefebvre, H. (2020). Mekânın üretimi, Çev. I. Ergüden, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Leroi Gourhan, A. (1952). “Homo Faber - Homo Sapiens", Revue de Synthèse 30,79-102. https://doi.org/10.1163/19552343-07101004
• Leroi Gourhan, A. (1993). Gesture and speech. Trans. B. Berger. MIT Press, Cambridge MA.
• Lichter, C. (2014). ‘Temples’ in the neolithic and copper age in Southeast Europe. Documenta Praehistorica, 41, 119-136. https://doi.org/10.4312/dp.41.7
• Lieberman, D. E. (2010). Four legs good, two legs fortuitous: Brains, brawn and the evolution of human bipedalism. Ed. J. B. Losos. In the Light of Evolution, 55-71. Greenwood Village, CO: Roberts and Company.
• Locke, J. (2012). Yönetim üzerine ikinci inceleme sivil yönetimin gerçek kökeni boyutu ve amacı üzerine bir deneme. Çev. F. Bakırcı. Ankara: Ebabil Yayınları.
• Marcuse, H. (1998). Some social implications of modern technology, Ed. A. Arato ve E.Gebhardt. Essential Frankfurt School Reader, , 138-162. New York: The Continuum Publishing.
• Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50, 370-396. Marx, K. (1966). Felsefenin sefaleti, Çev. E. Başar, Ankara: Sol Yayınları.
• Marx, K. (1973). Grundrisse: Foundations of the critique of political economy. London: Penguin.
• Marx, K. (1981).Capital, Vol. III. New York: Vintage Books.
• Merzlyakov, S. S. (2022). Posthumanism vs. transhumanism: From the “End of exceptionalism” to “Technological humanism”.Her. Russ. Acad. Sci.92 (Suppl 6),475–482. https://doi.org/10.1134/S1019331622120073
• Naumann, R. (1998). Eski anadolu mimarlığı, Çev. B. Madra. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Nancy, B. C. (2003). Bless the chaos - shiftin paradigms: From independence to interdependence. Ed. G. R. Walz ve R. L. Knowdell Global Realities, 229-241. https://doi.org/10.4324/9780203507292-18
• Nasr, S. H. (1995). Bir kutsal bilim ihtiyacı. Çev. Ş. Yalçın, İstanbul: İnsan Yayınları.
• Negri, A. (2003). Devrimin Zamanı, Çev. Y. Alogan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Negri, A. (2005). Yaban Kuraldışılık, Çev. E. Canaslan, İstanbul: Otonom Yayınları.
• Ohno, S. (1978). The significance of gene duplication in immunoglobulin evolution (Epimethean Natural Selection and Promethean Evolution). In: Litman, G.W., Good, R.A. (Eds.) Immunoglobulins. Comprehensive Immunology, 5, 197-204. Boston: Springer https://doi.org/10.1007/978-1-4684-0805-8_7
• Oppenheimer, F. (1997). Devlet. Çev. A. Şenel ve Y. Sabuncu, İstanbul: Engin Yayıncılık.
• Öğdül, R. (2018), Yüzün Tapoğrafyası, 01.05.2024 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=7BLbawaMe4A adresinden alınmıştır.
• Platon (2017). Devlet. Çev. S. Eyüboğlu ve M. A. Cimcoz, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Politzer, G. (2012). Felsefenin temel ilkeleri, Ankara: Alter Yayıncılık.
• Rousseau, J.J. (2017). Toplum sözleşmesi Çev. V. Günyol, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Scham, S. (2008). The World's First Temple. Archaeology.61 (6),22-26.
• Scruton, R. (2002). Spinoza: A Very Short Introduction, Oxford University Press.
• Spinoza, B. (2011). Etika. Çev. H. Z. Ülken, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Stiegler, B. (1998). Technics and time, 1: The fault of epimetheus, Çev. R. Beardsworth and G. Collins. Stanford: Stanford University.
• Stiegler, B. (2012). Politik ekonominin yeni bir eleştirisi için. Çev. E. Koytak İstanbul: Monokl Yayınevi.
• Stiegler, B., & Ross, D. (2017). What is called caring? Beyond the antropocene. Techné: Research in Philosophy and Technology, 21(2/3),386-404. https://doi.org/10.5840/techne201712479
• Tönnies, F. (2005). Gemeinschaft ve Gesellschaft, Şehir ve Cemiyet, Çev. A. Aydoğan, s.185-219 İstanbul: İz Yayıncılık.
• Vlastos, G. (1947). Equality and justice in early Greek cosmologies, Classical Philology, 42, 3, 156-178. https://doi.org/10.1086/363029
• Von Heyking, J. (2008). “Sunaisthetic” friendship and the foundations of political anthropology. International Political Anthropology, 1, 179-193.
• Watkins, T. (2012). Household, community and social landscape: Maintaining social memory in the early neolithic of Southwest asia. Ed. Furholt, M.; Hinz, M. ve Mischka, D. As Time Goes By? Monumentality, Landscapes and the Temporal Perspective. 2, 23-44.
• Weber, M. (2008). Max Weber’s complete writings on academic and political vocations. Ed. J. Dreijmanis, Çev. G.C. Wells. New York: Algora.
• Yakar, J. (1985). The later prehistory of Anatolia. The late chalcolithic and early bronze age, Oxford: BAR International Series.