TÜRK YÜKSEKÖĞRETİM ETİK MEVZUATININ HUKUKİ DEĞERLENDİRMESİ

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 46, 30.09.2018

Abdurrahman Eren

Öz

Bu makalede, Türk
Yükseköğretim etik mevzuatının hukuki değerlendirmesi yapılmaktadır. Çalışma
dogmatik hukuk alanı ile sınırlı olup, konunun felsefi, sosyolojik ya da
tarihsel boyutu ele alınmamaktadır. Etik hukukunun maddi konusu üzerinde
durulmamakta, Yükseköğretim alanındaki etik mevzuatı biçimsel olarak, hukuki
değerlendirmeye tabi tutulmaktadır. Makalede öncelikle, etik ve hukuk ilişkisi
üzerinde durulmaktadır. Bu kapsamda ahlak kuralları ile etik hukukunun farkı
açıklandığı gibi etik hukukunun hukuk kuralları arasındaki yeri de
değerlendirilmektedir. Bu başlık altında, etik hukukunun uluslararası boyutuna
değinilerek, etik hukukunun belli mesleklere yönelik ortak davranış kodları
geliştirme çabası olduğu ortaya konulmaktadır. Makalede ikinci olarak,
Türkiye’de etik hukukunun genel durumu açıklanmaktadır. Bu kapsamda, yasama,
yürütme ve yargı organlarına ilişkin etik davranış kurallarına ilişkin
düzenlemeler genel olarak değerlendirilmektedir. Daha sonra, tüm kamu
görevlileri bakımından özel etik kanunu olan 25/5/2004 tarih ve 5176 Sayılı
“Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun” incelenmektedir. Makalede üçüncü olarak, Türk Yükseköğretim
mevzuatında etik kurallar incelenmektedir. Etik kurallar 2547 sayılı
Yükseköğretim Kanunu kapsamında, disiplin hukuku çerçevesinde düzenlenmiş,
ayrıca Yükseköğretim Kurulu ile Üniversitelerarası Kurul’a yönetmelikle etik
kuralları belirleme yetkisi verilmiştir. Sonuç olarak, yükseköğretim alanında
etik kuralların kamu görevlilerine ilişkin genel düzenleme dışında tutulduğu,
2547 sayılı kanun kapsamında disiplin hukuku çerçevesinde düzenlendiği
görülmektedir. Ancak, düzenlemelerin daha çok bilimsel araştırma ve yayın etiği
ile sınırlı kaldığı, eğitim ve öğretim, yönetim alanlarına ilişkin bütüncül
yaklaşımla bir etik yönetmeliği çıkarılması gereği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Etik, Yükseköğretim, hukuk

Kaynakça

• Avrupa Hâkimleri Danışma Konseyi (CCJE) Strazburg, 19 Kasım 2002 CCJE 3 (2002) Op. No 3.
• Avrupa Savcıları Danışma Konseyi (CCPE) Strazburg, 20 Kasım 2015, CCPE(2015)3.
• AYM Kararı, Esas Sayısı : 2004/60, Karar Sayısı : 2005/33, Karar Günü : 1.6.2005
• AYM Kararı, Esas Sayısı : 2007/98, Karar Sayısı : 2010/33, Karar Günü : 4.2.2010
• Danıştay 10. Dairesi, E. 2009/3329 K. 2011/52 T. 18.1.2011
• Danıştay 8. Dairesi, E. 2015/4040 YD. T. 12.10.2015
• Özmen, Fatma; Güngör, Ali, (2008) Eğitim Denetiminde Etik, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt: 9 Sayı: 15 Bahar 2008 (137–155).
• http://etik.gov.tr/tr-tr/Ba%C5%9Fvuru-%C5%9Eartlar%C4%B1 (erişim:09.05.2018)
• http://www.oecd.org/gov/ethics/ethicscodesandcodesofconductinoecdcountries.htm (Erişim:05.05.2018)
• http://www.unesco.org/new/en/social-and-human-sciences/themes/comest/ (Erişim:04.05.2018)
• Donnelly, Jack, (1989) Teoride ve Uygulamada Evrensel İnsan Hakları, (Türkçesi: Mustafa Erdoğan-Levent Korkut), Yetkin Yayınları, Ankara.
• Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı ile Avrupa Birliği Uyum, İçişleri ve Anayasa Komisyonları
• Raporları, (1/705) Dönem:22, Yasama Yılı : 2, T.B.M.M. (S. Sayısı : 432)
• Recommendation Rec(2000)10 of the Committee of Ministers to member states on the status of public officials in Europe (Adopted by the Committee of Ministers on 11 May 2000 at its 106th Session) bk. http://workspace.unpan.org/sites/internet/Documents/UNPAN038306.pdf (erişim:05.05.2018)
• İnceoğlu, Sibel, (2008), Yargı Bağımsızlığı ve Yargıya Güven Ekseninde Yargıcın Davranış İlkeleri, Beta Yayınları, İstanbul.
• Siyasi Etik Kanun Teklifi, Teklif eden: Ayhan Sefer Üstün, Mehmet Naci Bostancı, Tarih:1.4.2016, Sayı:126;
• TBMM Başkanlığı Siyasi Ahlaksızlıkla Mücadele ve Siyasi Etik Kanun Teklifi, Teklifi veren: CHP İzmir Milletvekili Kemal Kılıçtaroğlu, 20.2.2017, sayı:1275.
• The Bangalore Prenciples of Judicial Conduct (2002), https://www.unodc.org/pdf/crime/corruption/judicial_group/Bangalore_principles.pdf (Erişim:05.05.2018).
• Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği, Devlette Etikten Etik Devlete: Kamu Yönetiminde Etik, Kavramsal Çerçeve ve Uluslararası Uygulamalar, (Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Cüneyit Yüksel) Cilt 1, Kasım 2005 (Yayın No. TÜS‹AD-T/2005 - 11/412).