SELECTION OF WEARABLE HEALTH TECHNOLOGIES FOR HYPERTENSION PATIENTS

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 232 - 248, 31.08.2021

Beyza Nur Akıncı Tuğba Danışan Tamer Eren

Öz

Today, wearable technologies are used in areas such as health, defense, education, fitness. Wearable technologies are most commonly used in healthcare. Wearable technologies in the field of health are on the agenda in Turkey as they are all over the world. It is used in many places such as surgery, medical imaging, wound care, mental well-being, rehabilitation, therapeutic fitness, clinical diagnosis, well-being Informatics and Public Health Management. Especially patient follow-up applications are very popular today. Patient follow-up applications are divided into 4 as pulse and exercise follow-up, blood pressure meter, fever meter, patient emergency aid follow-up.
The cause of many diseases is immobility. Another disease in which inactivity causes negative consequences is hypertension. In this situation about what people eat too much salt use, alcohol-cigarette use too much weight and you have the reality that was hidden in the genetic code of choosing an inactive lifestyle quickly leads to the emergence of hypertension.
Wearable technologies that monitor pulse and exercise for hypertension patients were examined in this study. As demand increases in pulse and exercise, the number of products increases. Due to this increase, many companies serve in this area. Many companies, mainly Motorola, Adidas, Omron and Motive, have products for pulse and exercise tracking. In this study, it is aimed to select the most appropriate product with the analytical hierarchy process (AHP), which is one of the multi-criteria decision making methods for the products to be used in pulse and exercise follow-up.

Anahtar Kelimeler

Wearable health technologies, hypertension-pulse and exercise tracking, analytical hierarchy process(AHP)

HİPERTANSİYON HASTALARI İÇİN GİYİLEBİLİR SAĞLIK TEKNOLOJİLERİ SEÇİMİ

Öz

Günümüzde giyilebilir teknolojiler sağlık, savunma, eğitim, fitness gibi alanlarda kullanılmaktadır. Giyilebilir teknolojiler en çok sağlık alanında kullanılmaktadır. Sağlık alanında giyilebilir teknolojiler, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de gündemdedir. Ameliyat, tıbbi görüntüleme, yara bakımı, zihinsel esenlik, rehabilitasyon, deva uygunluğu, klinik teşhis, esenlik bilişimi ve kamu sağlık yönetimi gibi birçok yerde kullanılmaktadır. Özellikle hasta takip uygulamaları günümüzde çok fazla rağbet görmektedir. Hasta takip uygulamaları nabız ve egzersiz takibi, tansiyon ölçer, ateş ölçer, hasta acil yardım takibi olmak üzere kendi içinde 4'e ayrılmaktadır.
Birçok hastalığın nedeni hareketsizliktir. Hareketsizliğin olumsuz sonuçlara neden olduğu bir diğer hastalık da hipertansiyondur. Bu durumdaki kişilerin yiyeceklerinde tuzu çok kullanması, alkol-sigara kullanması, gereğinden fazla kiloya sahip olması ve hareketsiz bir yaşam tarzını seçmesi genetik şifrelerde gizli kalan hipertansiyon gerçeğinin hızlı bir şekilde ortaya çıkmasına sebep olmaktadır.
Bu çalışmada hipertansiyon hastaları için nabız ve egzersiz takibi yapan giyilebilir teknolojiler incelenmiştir. Nabız ve egzersiz alanında talep arttıkça ürün sayısı da bir hayli artmaktadır. Bu artış nedeniyle birçok firma bu alanda hizmet vermektedir. Başlıca Motorola, Adidas, Omron, Motiv olmak üzere birçok firmanın nabız ve egzersiz takibi için ürünleri bulunmaktadır. Bu çalışmada nabız ve egzersiz takibinde kullanılacak ürünlerde çok kriterli karar verme yöntemlerinden biri olan Analitik hiyerarşi prosesi (AHP) ile en uygun ürünü seçmek amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Giyilebilir sağlık teknolojileri, hipertansiyon-nabız ve egzersiz takibi, analitik hiyerarşi prosesi (AHP).

Kaynakça

• Adalı, E. A., & Tuş, A. (2017). Bir tedarikçi seçim problemi için swara ve waspas yöntemlerine dayanan karar verme yaklaşımı. International Review of Economics and Management, 5(4), 56-77.
• Alakaş, H.M., Bucak, M., & Kızıltaş, Ş. (2019). AHP-TOPSIS ve AHP-VIKOR Yöntemleri ile Ambulans Tedarik Firması Seçimi. Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 4(1), 93-101.
• Ardıç F., 2014,"Egzersizin Sağlık Yararları", Türk Fizik Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 60(2), 9-14.
• Arslantaş E., Sevinç N., Çetinkaya F., Günay O., Aykut M., 2019,"Hipertansif Kişilerin Hipertansiyon Konusundaki Tutum ve Davranışları", Ege Tıp Dergisi, 8, 264-289.
• Aydın Z., Öztürk S., 2014,"Hipertansiyon Tedavisinde Güncel Yaklaşımlar", Haseki Tıp Bülteni Galenos Yayınevi.
• Aypak C., Önder Ö., Dicle1 M., Yıkılkan H., Tekin H., Görpelioğlu S.,2013, "Hipertansif Hastaların Kan Basıncı Kontrol Düzeylerinin ve Tedavi Uyumlarının Değerlendirilmesi", Cukurova Medical Journal, 38 (2), 224-232.
• Binici, E., & Aksakal, E. (2020). Ar-Ge proje seçim problemine yeni bir yaklaşım ve çözüm önerisi: UTA yöntemi. Pamukkale University Journal of Engineering Sciences, 26(1).
• Bitigen A., Türkyılmaz E., Özdemir N.,2006, "Egzersiz Testine Kan Basıncı Yanıtı", Türk Kardiyol Derneği Arş, 34(6), 376-381.
• Björntorp P., 1982,"Hypertension and exercise", AHA journals, 4(3), 56-59.
• Boldu R., Dancu A., Mtthies,D., Cascon P., Ransir S.,2018, "Thumb-In-Motion: Evaluating Thumb-to-Ring Microgestures for Athletic Activity", Proceedings of the Symposium on Spatial User Interaction, 150-157.
• Canpolat U., Atalar E.,2014, "Kalp hızı ve Kan basıncı: Hipertansiyon Tedavisine Farklı Pencereden Bakış", Türk Girişimsel Kard. Der.,18(3), 86-94.
• Çil A.,2011, "Hipertansif Hastalarda Kalp Hızı, Kalp Hızı Değişkenliği ve Kardiyovesküler Risk Belirteçleri Arasındaki İlişki", Dokuz Eylül Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Döner P., Özer C.,2017, "Hipertansiyon Tedavisinde Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Egzersiz ve Obezite", Turkiye Klinikleri Family Medicine - Special Topics, 8(6),482-485.
• Eren T., Hamurcu M., Taş M., Özlemiş Ş., 2017,"Ankara’da AHP ve PROMETHEE Yaklaşımıyla Monoray Hat Tipinin Belirlenmesi", Ekonomi, İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 3(1), 65-89.
• Göçgeldi E., Babayiğit M., Hassoy H., Açıkel C., Taşçı İ., Ceylan S.,2018, "Hipertansiyon tanısı almış hastaların algıladıkları yaşam kalitesi düzeyinin ve etki eden faktörlerin değerlendirilmesi", Gülhane Tıp Dergisi, 50, 172-179.
• Görmez Z., Şeker H., Sertbas A.,2014, "Hypertension prediction by multi-objective optimization methods", IEEE 22nd Signal Processing and Communications Applications Conference.
• Güler N., Bilge M., 2000, Eryonucu B., Demiralp L., Güntekin Ü., "Hipertansif Olgularda Fiziksel Egzersiz Sonucu Oluşan Kilo Kaybının Kan Basıncı Üzerine Etkisi", Türk Kardiyol Dern Ars., 28(8), 470-474.
• Hacıoğlu N., 2014,"Hipertansiyonlu hastaların risk faktörleri, algıladıkları yaşam kalitesi ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının incelenmesi", Haliç Üniversitesi Akademik Arşiv.
• Hamurcu, M. ve Eren, T., (2018). Kent İçi Ulaşım İçin Bulanık AHP Tabanlı VIKOR Yöntemi ile Proje Seçimi, Engineering Sciences (NWSAENS), 13(3): 201-216.
• Hamurcu, M., & Eren, T. (2020). Selection of Unmanned Aerial Vehicles by Using Multicriteria Decision-Making for Defence. Journal of Mathematics, 2020.
• Karadayı M., Yılmaz B., Erol B., Tozan H., 2019,"SağlıkTeknolojisi Değerlendirmede Çok Kriterli Karar Verme Yaklaşımları Üzerine Bir Derleme Çalışması", Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi,8(2), 264-289.
• Karakurt P., Kara M.,2007,"Hipertansiyon ve Evde Bakım", Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(1),97-104.
• Karaman O., 2011,"Bölgemizde Hipertansiyon Kontrol Oranları ve Buna Etki eden bazı Demografik Özellikler", Selçuk Üniversitesi Dijital Arşiv Sistemi.
• Kaya A., 2003,"Obezite ve Hipertansiyon", Turkish Journal of Endocrinology and Metabolism, 13-21.
• Kayıhan G., Ersöz G.,2019,"Hipertansiyon ve Egzersiz", Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(3), 93-101
• Keleş S.,2013, Hipertansif Bireylerde Egzersizin Kan Basıncına Etkisi, Spor Hekimliği Dergisi.
• Korkmaz A., Öter Ş., 1998,"Hipertansiyon Tedavisinde Egzersiz ve Diyetin Rolü", Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 18(4),213-219.
• Korkmaz, O. (2019). Personnel selection method based on topsis multi-criteria decision-making method. International Journal of Economic & Administrative Studies, 23.
• Özbek, A., & Erol, E. (2016). Analitik Hiyerarşi Süreci ve VIKOR Yöntemleriyle İşgören Seçimi: Tekstil Sektöründe Bir Uygulama. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 93-108.
• Özcan, E., Danışan, T., & Eren, T. (2019). Hidroelektrik santralların en kritik elektriksel ekipman gruplarının bakım stratejilerinin optimizasyonu için matematiksel bir model önerisi. Pamukkale University Journal of Engineering Sciences, 25(4).
• Özcan, E.C., Danışan, T., Yumuşak, R., & Eren, T. (2020). An Artificial Neural Network Model Supported With Multi Criteria Decision Making Approaches For Maintenance Planning in Hydroelectric Power Plants. Eksploatacja i Niezawodnosc–Maintenance and Reliability, Cilt: 21, Sayı:3, 400-418.
• Perçin, S., & Pancaroğlu, M.S. (2019). Akıllı telefon seçim faktörlerinin bütünleşik yapısal eşitlik modeli-analitik hiyerarşi süreci ile incelenmesi. International journal of economic & Administrative Studies, 23.
• Ruivo J., Alcantara P.,2011, "Hipertensão arteriyel e exercício físic", Portuguese Journal of Cardiology, 31 (2), 151- 158.
• Saaty, T. L. (1980). The analytic Hierarchy Process. McGrawHill international. New York, NY, USA.
• Sağlam M., Boşnak M., İnce D., Savcı S., Arıkan H.,2008, "Hipertansiyon ve Egzersiz", Sağlık Bakanlığı, Yayın No: 730.
• Sonel, E., Gür, Ş., & Eren, T. (2019). Çok ölçütlü karar verme ile sağlık turizminde şehir seçimi ve analizi. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(1), 27-39.
• Şahin A., Özeltürkay E., Doğrul Ü.,2018, "Akıllı Saatlerin Satın Alınma Nedenlerini Belirleyen Faktörler: Keşifsel Bir Çalışma", 23. Pazarlama Kongresi.
• Şahin Z., Biçer N.,2015, Hipertansiyon Hastalarının Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, MN Kardiyoloji,22(4).
• Şeker, Ö., & Alakaş, H. M. (2019). Bir Lojistik Firması için Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri ile İç Anadolu Bölgesinde Depo Yeri Seçimi. Academic Perspective Procedia, 2(3), 841-850.
• URL1.Giyilebilir Cihazlar Sağlık Hizmetlerinin Her Alanında DevrimYaratacak,.https://www.medikalakademi.com.tr/giyilebilir-cihazlar-saglik-hizmetlerinin-her-alaninda-devrim-yaratacak/(Erişim tarihi:29.04.2020)
• URL2.Sağlık Sektöründeki Giyilebilir Teknoloji Devrimi,https://www.techinside.com/saglik-sektorunde-giyilebilir-teknoloji-devrimi/(Erişim tarihi:25.04.2020)
• URL3."Omron Healtcare Ürün Özellikleri",https://www.omronhealthcare-ap.com/heartguide/(Erişim tarihi:25.04.2020)
• URL4."Hexoskin Ürün Özellikleri",.https://www.wearable-technologies.com/2018/06/hexoskin-smart-shirt-monitors-and-records-heart-rate-breathing-and-movement/(Erişim tarihi:29.04.2020)
• URL5."4iiii-Innovations-V100-viiiiva Ürün Özellikleri",.https://www.amazon.com/4iiii-Innovations-V100-viiiiva-Monitor/dp/B00BHZQ6OG(Erişim tarihi:29.04.2020)
• URL6."Adidas Smart Run Ürün Özellikleri,https://versus.com/tr/adidas-smart-run(Erişim tarihi:29.04.2020)
• URL7."Motorola Motoract Ürün Özellikleri".https://versus.com/tr/motorola-motoactv(Erişim tarihi:29.04.2020)
• URL8."Motiv Ring Ring Ürün Özellikleri", https://www.amazon.com/motiv-ring/s(Erişim tarihi:25.04.2020)
• Üstü Y. Uğurlu, M., 2018,"Hipertansiyona Pratik Yaklaşım", Ankara Medical Journal, 18(3), 447-453.
• Villar R., Beltrame T., Hughson R., 2015,"Validation Of The Hexoskin Wearable Vest during Lying, Sitting, Standing And Walking Activities", Journal of Applied Physiology
• Vijayalakshmi K., Uma S., Bhuvanya R., Suresh A.,2018, "A demand for wearable devices in health care", International Journal of Engineering &Technology
• Yılmaz A.,2017,"Hipertansiyon ve Egzersiz; İyi Ama Nasıl", Klinik Tıp Bilimleri Dergisi, 5(5), 12-14.