Kaynaştırma/Bütünleştirme Eğitimi Hakkındaki Görüşlerim Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 174 - 204, 31.08.2021

D. Melek Sabuncuoğlu , Yasemin Çırak , İlayda Mutlu

Öz

Amaç: Özel gereksinimi olan çocukların genel eğitim sistemi içinde akranları ile birlikte eğitim alabilmeleri en temel haklarındandır. Kaynaştırma/bütünleştirme eğitimi uygulamalarını etkileyen en önemli faktörlerden birisi öğretmenlerin bu konudaki tutumlarıdır. Bu çalışma, öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının belirlenmesine yönelik olarak Stoiber ve diğerleri tarafından 1998’de geliştirilen Kaynaştırma Eğitimi Hakkındaki Görüşlerim (My Thinking About Inclusion [MTAI]) ölçeğinin Türkçe geçerlik ve güvenirliğinin yapılması amacıyla gerçekleştirilmiştir.
Yöntem: Stoiber ve diğerleri tarafından 1998’de geliştirilen Kaynaştırma Eğitimi Hakkındaki Görüşlerim (My Thinking About Inclusion [MTAI]) ölçeği, 158 öğretmen ve okul yöneticilerinin katılımı ile, benzer ölçek geçerliliği de kullanılarak uyarlama çalışması yürütülmüştür. Güvenirlik test-tekrar test ve iç tutarlık ile belirlenmiştir ve Cronbach alfa katsayısı hesaplanmıştır. Test-tekrar test güvenirliği Pearson korelasyon analizi ve sınıf içi korelasyon katsayısı (ICC) kullanılarak değerlendirilmiştir.
Bulgular ve Sonuç: İlkokul ve ortaokul öğretmeni 158 katılımcı ile gerçekleşen çalışmada, yapı geçerliği faktör analizinde orijinal ölçekteki dört alt boyut, üç alt boyutta çıkmış, Cronbach alfa katsayısı 0,91 olarak bulunmuştur. Çalışmada, MTAI-TR ilk ve ortaokul öğretmenlerinin kaynaştırmaya yönelik görüşlerinin temel bakış açısı, beklenen çıktılar ve sınıf içi uygulamalar olmak üzere üç alt boyutta değerlendirilebilmesi için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

kaynaştırma, ilkokul öğretmeni, ortaokul öğretmeni, tutumlar, özel gereksinim

Teşekkür

İstanbul Esenler İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne ve çalışmaya katılan tüm öğretmenlere teşekkür ederiz.

Adaptation of My Thinking About Inclusion Scale to Turkish: Validity and Reliability

Öz

Objectives: It is one of the most fundamental rights of children with special needs to receive education together with their peers in the general education system. One of the most important factors affecting inclusive education practices is teachers' attitudes towards this issue. This study was carried out in order to determine the Turkish validity and reliability of the My Thinking About Inclusion (MTAI) scale developed by Stoiber et al. in 1998 to determine teachers' attitudes towards inclusive education.
Methods: The My Thinking About Inclusion (MTAI) scale, developed by Stoiber et al. In 1998, was adapted with the participation of 158 teachers and school administrators, using similar scale validity. Reliability was determined by test-retest and internal consistency, and the Cronbach alfa coefficient was calculated. Test-retest reliability was evaluated using Pearson's correlation analysis and intraclass correlation coefficient (ICC).
Findings and Conclusion: In the study conducted with 158 primary and secondary school teachers, the construct validity factor analysis revealed four sub-dimensions in the original scale and three sub-dimensions, and the Cronbach Alfa coefficient was found to be 0.91. In the study, MTAI-TR was found to be a valid and reliable measurement tool to evaluate primary and secondary school teachers' views on inclusion in three sub-dimensions: basic point of view, expected outcomes, and classroom practices.

Anahtar Kelimeler

Inclusion, primary school teacher, middle-school teacher, attitudes, special needs

Kaynakça

• Antonak, R. E., & Larrivee, B. (1995). Psychometric analysis and revision of the Opinions Relative to Mainstreaming Scale. Exceptional Children, 62, 139-149. https://doi.org/10.1177/001440299506200204
• Avramidis, E., & Norwich, B. (2002). Teachers' attitudes towards integration/inclusion: A review of the literature. European Journal of Special Needs Education, 17(2), 129-147.
• Bakkaloğlu, H. (2020, Haziran). Okul öncesi dönemde kaynaştırma/bütünleştirme uygulamaları. Panel bildirisi. UDEMKO 2020, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep. https://www.researchgate.net/publication/342493549_Okul_Oncesi_Donemde_KaynastirmaButunlestirme_Uygulamalari adresinden edinilmiştir.
• Bakkaloğlu, H., Özbek, A. B., & Sucuoğlu, N. B. (2020). Okul öncesi bütünleştirmede özel gereksinimli ve tipik gelişen çocukların sosyal kabulleri: Boylamsal bir çalışma. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(3), 369-391.
• Burke, K., C. & Sutherland. 2004. Attitudes toward inclusion: Knowledge vs. experience. Education 125, 163–72.
• Çifci Tekinarslan, İ., Sivrikaya, T., Keskin, N., Özlü, Ö. & Uçar Rasmussen, M. (2018). Kaynaştırma eğitimi alan öğrencilerin ebeveynlerinin gereksinimlerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 17 (1) , 82-101. doi:10.17051/ilkonline.2018.413746.
• Dalğar, G. (2007). Okulöncesi öğretmenlerinin ve okulöncesi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin karşılaştırılması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezinden veri tabanından elde edildi. (Tez no: 288163)
• Demirezen, S., & Akhan, N. E. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(USBES Özel Sayı II), 1206-1223.
• Diken, İ. H., & Sucuoğlu, B. (1999). Sınıfında zihin engelli çocuk bulunan ve bulunmayan sınıf öğretmenlerinin zihin engelli çocukların kaynaştırılmasına yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 2(03), 25-39.
• Er Sabuncuoğlu, D. M. (2020). Çocuk tanıma ve problem çözme aracı olarak ICF (1. Baskı), Ankara, Nobel Yayınevi.
• European Agency for Development in Special Needs Education. (2010). Teacher education for inclusion. International literature review. Odense, Denmark: European Agency. https://www.european-agency.org/agency-projects/teacher-education-for-inclusion/teacher-education-web-files/TE4I-Lit-Review.pdf. adresinden elde edildi.
• Fazlıoğlu, Y., & Doğan, M. K. (2013). Öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin tutumlarının incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 223 234.
• Gök, G., & Erbaş, D. (2011). Okulöncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1), 66-87.
• Gu, D. (2009). Teachers' attitudes toward kindergarten inclusion in China, (Doktora Tezi). The Pennsylvania State University The Graduate School College of Education. https://etda.libraries.psu.edu/file/final_submissions/1631adresinden elde edildi.
• Gürgür, H., & Yazçayır, G. H. (2019). Türkiye’de kaynaştırma eğitimine yönelik öğretmenlerin görüşlerine odaklanılmış lisansüstü eğitim tezlerinin sentezlenmesi: Meta-etnografik bir çalışma. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 845-872.
• Hammond, H., & Ingalls, L. (2003). Teachers' attitudes toward inclusion: Survey results from elementary school teachers in three southwestern rural school districts. Rural Special Education Quarterly, 22(2), 24-30. doi: 10.1177/875687050302200204
• Hooper, B. (2011). Preparing early childhood special educators for inclusive practice. (Yayınlanmamış doktora tezi). https://scholarscompass.vcu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3379&context=etd adresinden elde edilmiştir.
• Hulley, S., Cummings, S., Browner, W., Grady, W., & Newman T. (2013). Designing clinical research: An epidemiologic approach (2. Baskı), Philadelphia: Lippincott Williams ve Wilkins.
• Kalyva, E., Gojkovic, D., & Tsakiris, V. (2007). Serbian teachers' attitudes towards inclusion. International Journal of Special Education, 22(3), 31-36.
• Karakoç, F. Y., & Dönmez, L. (2014). Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler. Tıp Eğitimi Dünyası, 13(40), 39-49. doi: 10.25282/ted.228738
• Kopp-Sixt, S. (2015). Die*der Sonderschullehrer*in: berufsbild im wandel. İçinde: Redlich, H.; Schäfer, L.; Wachtel, G.; Zehbe, K. Moser, V. (Eds.). Veränderung und Beständigkeit in Zeiten der Inklusion. Bad Heilbrunn: Julius Klinkhardt.
• Kot, M., Sönmez, S., Yıkmış, A., & Çiftçi Tekinarslan, İ. (2015). İlkokul 4. sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersi kapsamında zihinsel yetersizliği olan kaynaştırma öğrencisine yönelik uygulamaları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (USBES Özel Sayısı I), 231-246.
• Kunstmann, A. H. (2003). A path analysis for factors affecting head start teachers beliefs about inclusion. (Yayımlanmamış doktora tezi) https://etd.ohiolink.edu/!etd.send_file?accession=osu1053557205vedisposition=inline adresinden elde edilmiştir.
• Li, L. (2007). Parents and teachers’ beliefs about preschool inclusion in P.R. China. (Yayımlanmamış doktora tezi). https://libres.uncg.edu/ir/uncg/f/umi-uncg-1487.pdf adresinden elde edilmiştir.
• Mağden, D., & Avcı, N. (1997, Eylül ). Öğretmen adaylarının özürlü̈ öğrencilerin kaynaştırılmasına ilişkin görüşleri. Sözlü bildiri, IV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri. Anadolu Üniversitesi, Eskisehir.
• Metin, N. (2000a). Attitudes of educators toward ıntegration. Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 161-232.
• Metin, N. (2000b). Position of nonhandicapped children intregrated classroom: Interaction and influences, Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 227- 232.
• Metin, N. (2018). Okul öncesi kaynaştırma sınıfında öğretmen. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2(2), 428-439.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2019). Millî eğitim istatistikleri örgün eğitim 2018-2019. Ankara: Türk Standartlar Enstitüsü. http://sgb.meb.gov.tr/www/resmi-istatistikler/icerik/64 adresinden elde edildi.
• Orel, A., Töret. G., & Zerey, Z. (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(1), 23-33.
• Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği (2019). Resmi Gazete, 30471, 7 Temmuz 2018.
• Özokcu, O. (2018). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 418-433.
• Paulus, C. (2013). Einstellungen zu Inklusion: die deutsche Fassung des MTAI. Saarland: Universität, Institut für Erziehungswissenschaft. http://scidok.sulb.uni-saarland.de/volltexte/2013/5554/pdf/MTAI.pdf adresinden elde edildi.
• Pesen, A., & Demirhan, M. (2021). Öğretmenlerin özel gereksinimli bireylere yönelik tutumlarının incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 141-158.
• Pickl, G., Holzinger, A., & Kopp-Sixt, S. (2016). The special education teacher between the priorities of inclusion and specialisation. International Journal of Inclusive Education, 20(8), 828-843. https://doi.org/10.1080/13603116.2015.1115559
• Praisner, C. L. (2003). Attitudes of elementary school principals toward the inclusion of students with disabilities. Exceptional children, 69(2), 135-145. https://doi.org/10.1177/001440290306900201
• Rakap, S., & Kaczmarek, L. (2010). Teachers’ attitudes towards inclusion in Turkey. European Journal of Special Needs Education, 25(1), 59-75. https://doi.org/10.1080/08856250903450848
• Sabella, T. V. (2015). Teachers’ attitudes toward inclusion of children with disabilities in Rural El Salvador (Yayımlanmamış doktora tezi). https://drum.lib.umd.edu/bitstream/handle/1903/18143/Sabella_umd_0117E_16860.pdf?sequence=1veisAllowed=n veri tabanından elde edildi..
• Sart, H., Ala, H., Yazlık, Ö., & Yılmaz, F. K. (2004, Temmuz). Türkiye kaynaştırma eğitiminde nerede? Eğitimciye öneriler. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya. http://pegem.net/dosyalar/dokuman/77983222.pdf adresinden elde edildi.
• Sharma, U., Loreman, T., & Forlin, C. (2012). Measuring teacher efficacy to implement inclusive practices. Journal of Research in Special Educational Needs, 12(1), 12-21. https://doi.org/10.1111/j.1471-3802.2011.01200.x
• Stoiber, K. C., Gettinger, M., & Goetz, D. (1998). Exploring factors influencing parents' and early childhood practitioners' beliefs about inclusion. Early Childhood Research Quarterly, 13(1), 107-24. https://doi.org/10.1016/S0885-2006(99)80028-3
• Sucuoglu, B., Bakkaloglu, H., Demir, S., & Atalan, D. (2019). Factors predicting the development of children with mild disabilities in inclusive preschools. Infants ve Young Children, 32(2), 77-98.
• TBMM Meclis Araştırma Komisyonu Raporu (2020). Down sendromu, otizm ve diğer gelişim bozukluklarının yaygınlığının tespiti ile ilgili bireylerin ve ailelerinin sorunlarının çözümü için alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla kurulan meclis araştırma komisyonu raporu. https://www.tbmm.gov.tr adresinden elde edildi.
• Türk Dil Kurumu Sözlük (2021). https://sozluk.gov.tr, 12 Şubat 2021 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2017). Nüfus İstatistikleri [Population Statistics]. http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist adresinden elde edildi.
• Vural, M., & Yıkmış, A. (2008). Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin öğretimin uyarlanmasına ilişkin yaptıkları çalışmaların belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (2), 141-159.
• Yazıcıoğlu, T., & Kargın, T. (2018) Serebral palsili öğrenciler için düzenlenmiş bir okulda gerçekleştirilen kaynaştırma modeline ilişkin paydaş görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(4), 643-678.
• Yılmaz, E., & Batu, E. S. (2016). Farklı branştan ilkokul öğretmenlerinin Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı, yasal düzenlemeler ve kaynaştırma uygulamaları hakkındaki görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(3), 247-268. doi: 10.21565/ozelegitimdergisi.267316.