48-72 Aylar Arasında Çocuğu Bulunan Annelerin Çocuk Yetiştirme Davranışları ile Çocukların Benlik Kavramlarının İncelenmesi

Yıl 2015, Uluslararası Katılımlı 3. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongre Kitabı, - , 24.06.2015

Canan Çiçekler Devlet Pirpir

Öz

Amaç: Çalışmada, geniş ve çekirdek ailede bulunan annelerin çocuk yetiştirme davranışları ile bu annelerin 48-72 aylar arasındaki çocuklarının benlik kavramları bazı değişkenler açısından incelenmiştir.

Gereç ve Yöntem: Çalışma ilişkisel tarama modelindedir. Çalışmanın örneklem grubunu çekirdek ailede yaşayan 148 anne, geniş ailede yaşayan 152 anne ve 48-72 aylar arasındaki çocukları olmak üzere toplam 300 anne ve 300 çocuktan oluşturmaktadır. Örneklem grubundaki annelerin çocuk yetiştirme davranışlarını ölçmek için 2008 yılında Karabulut Demir ve Şendil tarafından geliştirilen “Ebeveyn Tutum Ölçeği (ETÖ)” kullanılırken, çocukların benlik kavramlarını ölçmek için 1974 yılında Cicirelli tarafından geliştirilen “Purdue Okul Öncesi Çocuklar İçin  Benlik  Kavramı  Ölçeği”  kullanılmıştır.  

Bulgular  ve  Sonuç: Araştırma  sonucunda  annelerin  çocuk yetiştirme davranışlarının ve çocukların benlik kavramlarının geniş ve çekirdek ailede bulunmalarına göre anlamlı düzeyde farklılık göstermediği saptanmıştır. Ayrıca araştırma sonucunda, annelerin çocuk yetiştirme davranışları ile çocuklarının benlik kavramları arasındaki ilişkinin yüksek düzeyde, olumlu ve anlamlı olduğu görülmüştür.

Anahtar kelimler: çocuk, anne, tutum, benlik, çocuk yetiştirme

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Alisinanoğlu, F. ve Ulutaş, İ. (2000). Çocuklarda kaygı ve bunu etkileyen etmenler. Milli Eğitim Dergisi, Sayı:145, 15-19.
• Aral, N., Bulut, Ş., Baran, G. ve Çimen, S. (2001). Çocuk gelişimi 2. İstanbul: Ya-pa Yayınları.
• Arslan, Ü. (2009). Okul öncesi eğitime giriş. İçinde G. Haktanır (Ed), Okul öncesi dönemde temel becerilerin ve soysal davranışların kazandırılması. (ss. 215-240). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bayhan San, P. ve Artan, İ. (2005). Çocuk gelişimi ve eğitimi. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Berk, E. L. (2013). Bebekler ve çocuklar doğum öncesinden orta çocukluğa (Çev Ed: Işıkoğlu Dönmez, N.).
• Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. (Özgün kitap 2012’de yayınlandı).
• Bishop, S. & Ingersoll, M. G. (1989). Effects of marital conflict and family structure on the self-concepts of pre and early adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 181, 25-36. doi: 10.1007/BF02139244.
• Bor W., Brennan P. A., Williams G. M., Najman J. M., & Callaghan M. O. (2003). A Mother’s Attitude Towards
• Her Infant and Child Behaviour Five Years Later. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry,
• (6):748–755. doi:10.1111/j.1 440-1614.2003.01272.x
• Brown, G. L., Mangelsdorf, S. C., Neff, C., Schoppe-Sullivan, J. S., Frosch C. A. (2009). Young children’s self- concepts: associations with child temperament, mothers’ and fathers’ parenting, and triadic family ınteraction. Merrill-Palmer Quarterly .55(2), 184-216.
• Cicirelli, V.G. (1974). Purdue self-concept scale for children. Purdue University.
• Çakıcı, S. (2006). Alt ve üst sosyoekonomik düzeydeki ailelerin aile işlevlerinin, anne-çocuk ilişkilerinin ve aile işlevlerinin anne-çocuk ilişkilerine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Erkan, S. (2010). Aile eğitimi ve erken çocukluk eğitiminde aile katılım çalışmaları. İçinde F. Temel (Ed.), Aile ve aile eğitimi ile ilgili temel kavramlar.(ss.3-43). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gander, M. J. ve Gardiner, H. W. (1995). Çocuk ve ergen gelişimi (Çev: Dönmez A., Çelen N. ve. Onur B.).
• Ankara: İmge Kitabevi. (Özgün kitap 1993).
• Gençtan, E. (1981). Psikanaliz ve sonrası. İstanbul: Hür yayınları.
• Güler, T. (2009). Okul öncesi eğitime giriş. İçinde G. Haktanır (Ed), Okul Öncesi Eğitimde Ailenin Önemi ve
• Okul Aile İşbirliği.(ss.295-322). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Güngör Aytar, A. (2007). Eğitim psikolojisi. İçinde A. Ulusoy (Ed.), Kişilik gelişimi. (ss.177-206). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gürsoy, F. ve Coşkun, T. (2006). Büyük ebeveynleriyle yaşayan çocukların aile ortamlarını değerlendirmeleri.
• Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,15 (1), Cilt 15, 151-164.
• Işık, B. ve Güven, Y. (2007). Okul Öncesi Çocukların Aile İşlevlerinin İncelenmesi: Anne Açısından Aileye Genel Bakış. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri / Educational Sciences: Theory & Practice 7 (3),1263-1300.
• İkiz, H. (2009). 6 yaş grubundaki çocukların benlik algıları ile aile işlevleri arasındaki ilişkinin incelemesi.
• Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Karabulut Demir, E. ve Şendil, G. (2008). Ebeveyn tutum ölçeği (ETÖ), Türk Psikoloji Yazıları, 11(21), 15-25. Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi.( II. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kaytaz, M. (2005). Türkiye’de okul öncesi eğitimin fayda-maliyet analizi. İstanbul: Anne-Çocuk Eğitim Vakfı
• Yayınları.
• Kochanska G., Aksan N., Prisco T. R., and Adams E. E. (2008). Mother–child and father–child mutually responsive orientation in the first 2 years and children’s outcomes at preschool age: mechanisms of influence. Child Development. 79 (1), 30 – 44.
• Köknel, Ö. (1982). Kaygıdan mutluluğa kişilik. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• LeCuyer El. A., Swanson D. P. And (2013). African American and European American mothers’ limit setting and their 36-month-old children’s responses to limits, self-concept, and social competence. Journal of Family Issues. XX(X) 1–27 . doi: 10.1177/0192513X13515883
• Myers, R. (1996). Hayatta kalan oniki. (Çev. Ağış Bakay, R. ve Ünlü, E.). Ankara: Anne Çocuk Eğitim Vakfı
• Yayınları No:5.
• Oktay, A. (2002). Yaşamın sihirli yılları. (Üçüncü Baskı). İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Öngider, N. (2013). Anne-baba ile okul öncesi çocuk arasındaki ilişki. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar,
• (4),420-440. doi:10.5455/cap.20130527
• Özcan, Z. Ç., Eren Gümüş, A., Kotil, Ç.(2009). Purdue okul öncesi çocukları için benlik kavramı ölçeği’nin yapı geçerliği. Eğitim Bilimler ve Uygulama Dergisi, 8 (16),2-22.
• Öztürk, B. (2009). Bingöl ili örnekleminde geniş ve çekirdek aile yapılarında anne-çocuk ilişkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Öztürk, C. ve Şanlı, D. (2007). Annelerin eğitim durumunun çocuk yetiştirme tutumlarına etkisinin incelenmesi
• Ege Pediatri Bülteni, 14 (3), 145-150.
• Özyürek, A. ve Tezel Şahin, F. (2005). 5-6 yaş grubunda çocuğu olan ebeveynlerin tutumlarının incelenmesi.
• Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (2),19-34.
• Pektaş, İ. ve Özgür, G. (2005). İlköğretim öğrencilerinin anneleri ile olan ilişkilerini algılayışları ve bu ilişkiyi etkileyen etmenlerin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 21 (2), 13-27.
• Reese E., Bird A., Tripp G. (2007). Children’s Self-esteem and Moral Self: Links to Parent–Child Conversations
• Regarding Emotion. Social Development.16 (3), 460-478. doi: 10.1111/j.1467-9507.2007.00393.x
• Sarıca E., Yazıcı Z. (2013). Ebeveynlerin sosyal sorun çözme becerileriyle çocukların benlik algısı arasındaki ilişki. Uluslararası Hakemli Aile Çocuk ve Eğitim Dergisi. 1 (1), 91-103.
• Sarıca, Ö. (2010). Okul öncesi eğitim kurumlarına devem eden 5-6 yaş grubu çocuklarının benlik kavramlarının çeşitli sosyo-demografik değişkenlere göre incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Soner, O. (1995). Aile uyumu, öğrenci özgüveni ve akademik başarı arasındaki ilişkiler. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Uyanık Balat, G. (2003). Erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar. İçinde M. Sevinç (Ed.), Erken çocuklukta benlik saygısının gelişimi ve önemi. (ss.330-336). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Verschuerena K., Doumena S., & Buyse E. (2012). Relationships with mother, teacher, and peers: unique and joint effects on young children’s self-concept. Attachment & Human Development, 14:3, 233-248, doi: 10.1080/14616734.2012.672263
• Yavuzer, H. (2008). Doğum öncesinden ergenlik sonuna çocuk psikolojisi. (Otuzbirinci Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldız, A. S. (2006). Ebeveynin sorun çözme becerisini geliştirmeye yönelik deneysel bir çalışma M.Ü. Atatürk
• Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 24, 231-244.