Yıl 2015,
Uluslararası Katılımlı 3. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongre Kitabı, - , 24.06.2015
Ozana Ural
Gülçin Güven
Türker Sezer
,
Kadriye Azkeskin
Elif Yılmaz
Öz
Araştırmanın amacı, okul öncesi dönemdeki çocukların annelerine bağlanma biçimleri ile sosyal yetkinlik ve duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu İstanbul Anadolu yakasında 2014-2015 eğitim öğretim yılında okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 60-72 aylık 224 çocuktan oluşturulmuştur. Verilerin elde edilmesinde LaFreniere ve Dumas (1996) tarafından geliştirilen ve Türkçe uyarlaması Çorapçı ve diğerleri (2010) tarafından yapılan Sosyal Yetkinlik ve Davranış Değerlendirme-30 Ölçeği (SYDD-30); Shields ve Cicchetti (1997) tarafından geliştirilen ve Türkçe uyarlaması Batum ve Yağmurlu (2007) tarafından yapılan Duygu Düzenleme Ölçeği ve çocukların bağlanma biçimlerini belirlemek amacıyla Bretherton, Ridegeway ve Cassidy (1990) tarafından geliştirilen ve Türkçe uyarlaması Uluç (2009) tarafından yapılan Oyuncak Öykü Tamamlama Testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda annelerine güvensiz bağlanan çocukların güvenli bağlanan çocuklara göre anksiyete-içedönüklük düzeylerinin daha yüksek olduğu, ayrıca duygu düzenleme becerilerinin anneye bağlanma biçimine göre farklılık gösterdiği saptanmıştır. Bunun yanı sıra güvensiz bağlanma biçiminin erkek çocuklarda daha fazla görüldüğü ve yine erkek çocukların kız çocuklara göre daha fazla kızgın-saldırgan davranış sergiledikleri bulunmuştur
Kaynakça
- Akkapulu, E. (2005). Ergenin Sosyal Yetkinlik Beklentisini Yordayan Bazı Değişkenler. (Yüksek Lisans Tezi).
- Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Adana.
- Anthony, L. G., Anthony, B. J., Glanville, D. N., Naiman, D. Q., Waanders, C. ve Shaffer, S. (2005). The relationships between parenting stress, parenting behaviour and preschoolers’ social competence and behaviour problems in the classroom. Infant and Child Development, 14(2), 133-154.
- Arend, R., Gove, F. L. ve Sroufe, L. A. (1979). Continuity of individual adaptation from infancy to kindergarten: A predictive study of ego-resiliency and curiosity in preschoolers. Child Development, 50, 950-959.
- Arslan-Yalçın, D. (2009). Turkish validation of Social Competence and Behavior Evaluation Scale (SCBE-30). (Yüksek Lisans Tezi), Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Barone, L. ve Lionetti, F. (2012). Attachment and emotional understanding: a study on late-adopted pre- schoolers and their parents. Child: care, health and development, 38(5), 690-696.
- Batum, P. ve Yağmurlu, B. (2007). What counts in externalizing behaviors? The contributions of emotion and behavior regulation. Current Psychology, 25(4), 272–294.
- Belsky, J. ve Cassidy, J. (1994). “Attachment: theory and evidence”, M. Rutter ve D. Hay (Edt). Development
- Through Life: A Handbook for Clinicians, 373-402. Oxford: Blackwell.
- Berk, L. E. (2013). Çocuk Gelişimi. B. Onur (Edt.), (Çev: A. Dönmez). Ankara: İmge Kitabevi. Bowlby, J. (1980). Attachment and Loss: Sadness and Depression. Cilt 3. New York: Basic Books.
- Bretherton, I. (1992). The origins of attachment theory: John Bowlby and Mary Ainsworth. Developmental psychology, 28(5), 759.
- Chen, X. ve French, D. C. (2008). Children’s social competence in cultural context. Annu. Rev. Psychol., 59,
- -616.
- Cohn, D. A. (1990). Childmother attachment of sixyear olds and social competence at school. Child
- Development, 61, 152162.
- Cole, P. M., Zahn-Waxler, C. ve Smith, K. D. (1994). Expressive control during a disappointment: Variations related to preschoolers’ behavior problems. Developmental psychology, 30(6), 835-846.
- Coleman, P. K. (2003). Perceptions of parent-child attachment, social self-efficacy, and peer relationships in middle childhood. Infant and Child Development, 12(4), 351-368.
- Colman, R. A. ve Thompson, R. A. (2002). Attachment security and the problem-solving behaviors of mothers and children. Merrill-Palmer Quarterly,48(4), 337-359.
- Contreras, J. M., Kerns, K. A., Weimer, B. L., Gentzler, A. L. ve Tomich, P. L. (2000). Emotion regulation as a mediator of associations between mother–child attachment and peer relationships in middle childhood. Journal of Family Psychology, 14(1), 111-124.
- Cüceloğlu, D. (2005). İnsan ve Davranışı. 14. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Çorapçı, F., Aksan, N., Arslan-Yalçın, D. ve Yağmurlu, B. (2010). Okul öncesi dönemde duygusal, davranışsal ve sosyal uyum taraması: Sosyal yetkinlik ve davranış değerlendirme-30 ölçeği. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi, 17, 3-14.
- Çorbacı-Oruç, A. (2008). 6 yaş çocuklarında sosyal yeterliliğin, akran ilişkilerinin ve sosyal bilgi işleme sürecinin değerlendirilmesi. (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Duncan, G. J. ve Brooks-Gunn, J. (2000). Family poverty, welfare reform, and child development. Child development, 71(1), 188-196.
- Eisenberg, N. ve Fabes, R. A. (1992). Emotion and its regulation in early development: New directions for child development. San Francisco: Jossey-Bass.
- Eisenberg, N., Pidada, S. ve Liew, J. (2001). The relations of regulation and negative emotionality to Indonesian children’s social functioning. Child Development, 72, 1747-1763.
- Goodall, K., Trejnowska, A. ve Darling, S. (2012). The relationship between dispositional mindfulness, attachment security and emotion regulation. Personality and Individual Differences, 52(5), 622-626.
- Görgü, E. (2015). Okula devam eden 5-6 yaş grubu çocukların bağlanma biçimleri ve sosyal davranışları ile annelerinin bağlanma biçimi ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Gresham, F. M. ve Reschly, D. J. (1987). Dimensions of social competence. method factors in the assessments of adaptive behavior, social skills and peer acceptance. Journal of School Psychology, 25(4), 367-81.
- Hartup, W. W. (1996). The company they keep: Friendships and their developmental significance. Child
- Development, 67(1), 1-13.
- Kağıtçıbaşı, Ç. (2012). Benlik, Aile ve İnsan Gelişimi Kültürel Psikoloji. 3. Baskı. İstanbul: Koç Üniversitesi
- Yayınları.
- Kullik, A. ve Petermann, F. (2013). Attachment to parents and peers as a risk factor for adolescent depressive disorders: the mediating role of emotion regulation. Child Psychiatry & Human Development, 44(4),
- -548.
- LaFreniere, P., Masataka, N., Butovskaya, M., Chen, Q., Auxiliadora Dessen, M., Atwanger, K., Schreiner, S., Montirosso, R. ve Frigerio, A. (2002). Cross-cultural analysis of social competence and behavior problems in preschoolers. Early Education and Development, 13(2), 201-220.
- Linver, M. R., Brooks-Gunn, J. ve Kohen, D. E. (2002). Family processes as pathways from income to young children’s development. Developmental psychology, 38(5), 719-734.
- Morris, A. S., Silk, J. S., Steinberg, L., Myers, S. S. ve Robinson, L. R. (2007). The role of the family context in the development of emotion regulation. Social development, 16(2), 361-388.
- Özgün, Ö. (2013). “Ebeveynlik ile ilgili kuramlar ve araştırmalar”, Z. F. Temel (Edt.). Aile Eğitimi ve Erken
- Çocukluk Eğitiminde Aile Katılım Çalışmaları. (72-109), 2. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Papalia, D. E., Olds, S. W. ve Feldman, R. D. (2004). A Child’s World. New York: The McGraw-Hill Companies. Pierrehumbert, B., Santelices, M. P., Ibáñez, M., Alberdi, M., Ongari, B., Roskam, I., Stievenart, M., Spencer,
- R., Rodriguez, A. F. ve Borghini, A. (2009). Gender and attachment representations in the preschool
- years comparisons between five countries. Journal of Cross-Cultural Psychology, 40(4), 543-566.
- Roque, L., Veríssimo, M., Fernandes, M. ve Rebelo, A. (2013). Emotion regulation and attachment: Relationships with children’s secure base, during different situational and social contexts in naturalistic settings. Infant behavior and development, 36(3), 298-306.
- Rose-Krasnor, L. (1997). A nature of social competence: A theoretical review. Social Development, 6(1), 111-
- -
- Saarni, C. (1984). An observational study of children’s attempts to monitor their expressive behavior. Child
- Development, 55, 1504-1513.
- Sargın, Y.A. (2008). Ergenlik dönemindeki öğrencilerin saldırgan davranışları ile öfke ve sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
- Seven, S. (2006). Altı yaş çocuklarının sosyal beceri düzeyleri ile bağlanma durumları arasındaki ilişkinin
- incelenmesi. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Slaski, M. ve Cartwright, S. (2002). Health, performance and emotional intelligence: An exploratory study of retail managers. Stress and Health, 18(2), 63-68.
- Speltz, M. L. (1990). “The Treatment of Preschool Conduct Problems: An İntegration of Behavioral And Attachment Concepts.” M.T. Greenberg, D. Cicchetti ve M.Cummings (Edt.), Attachment in the preschool years: Theory, research, and intervention (399-436). Chicago: University of Chicago Press.
- Szewczyk-Sokolowski, M., Bost, K. K. ve Wainwright, A. B. (2005). Attachment, temperament, and preschool children’s peer acceptance. Social Development, 14(3), 379-397.
- Thompson, R. A. (2006). Attachment in early years and effects on later development. 14. Ulusal Psikoloji
- Kongresi, 6-8 Eylül 2006, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
- Turner, P. J. (1991). Relations between attachment, gender, and behavior with peers in preschool. Child development, 62(6), 1475-1488.
- Türköz, Y. (2007). Okulöncesi çocuklarda bağlanma örüntüsünün kişilerarası problem çözme ve açık bellek süreçlerine etkisi. (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Uluç, S. (2005). Okul öncesi çocuklarda benliğe ilişkin inançlar, kişilerarası şemalar ve bağlanma ilişkisinin temsilleri arasındaki ilişki: Ebeveynlerin kişilerarası şemalarının ve bağlanma modellerinin etkisi. (Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Uluç, S. ve Öktem, F. (2009). Okul öncesi çocuklarda güvenli yer senaryolarının değerlendirilmesi. Türk
- Psikoloji Dergisi, 24(63), 69-83.
- Verschueren, K., Buyck, P. ve Marcoen, A. (2001). Self-representations and socioemotional competence in young children: A three-year longitudinal study. Developmental Psychology, 37(1), 126-134.
- Walker, S., Irving, K. ve Berthelsen, D. (2002). Gender influences on preschool children’s social problem- solving strategies. The Journal of Genetic Psychology, 163(2), 197–209.
Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Bağlanma Biçimleri ile Sosyal Yetkinlik ve Duygu Düzenleme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
Yıl 2015,
Uluslararası Katılımlı 3. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongre Kitabı, - , 24.06.2015
Ozana Ural
Gülçin Güven
Türker Sezer
,
Kadriye Azkeskin
Elif Yılmaz
Öz
Araştırmanın amacı, okul öncesi dönemdeki çocukların annelerine bağlanma biçimleri ile sosyal yetkinlik ve duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu İstanbul Anadolu yakasında 2014-2015 eğitim öğretim yılında okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 60-72 aylık 224 çocuktan oluşturulmuştur. Verilerin elde edilmesinde LaFreniere ve Dumas (1996) tarafından geliştirilen ve Türkçe uyarlaması Çorapçı ve diğerleri (2010) tarafından yapılan Sosyal Yetkinlik ve Davranış Değerlendirme-30 Ölçeği (SYDD-30); Shields ve Cicchetti (1997) tarafından geliştirilen ve Türkçe uyarlaması Batum ve Yağmurlu (2007) tarafından yapılan Duygu Düzenleme Ölçeği ve çocukların bağlanma biçimlerini belirlemek amacıyla Bretherton, Ridegeway ve Cassidy (1990) tarafından geliştirilen ve Türkçe uyarlaması Uluç (2009) tarafından yapılan Oyuncak Öykü Tamamlama Testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda annelerine güvensiz bağlanan çocukların güvenli bağlanan çocuklara göre anksiyete-içedönüklük düzeylerinin daha yüksek olduğu, ayrıca duygu düzenleme becerilerinin anneye bağlanma biçimine göre farklılık gösterdiği saptanmıştır. Bunun yanı sıra güvensiz bağlanma biçiminin erkek çocuklarda daha fazla görüldüğü ve yine erkek çocukların kız çocuklara göre daha fazla kızgın-saldırgan davranış sergiledikleri bulunmuştur.
Anahtar Sözcük: Okul öncesi dönem, bağlanma biçimleri, sosyal yetkinlik, duygu düzenleme becerileri.
Kaynakça
- Akkapulu, E. (2005). Ergenin Sosyal Yetkinlik Beklentisini Yordayan Bazı Değişkenler. (Yüksek Lisans Tezi).
- Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Adana.
- Anthony, L. G., Anthony, B. J., Glanville, D. N., Naiman, D. Q., Waanders, C. ve Shaffer, S. (2005). The relationships between parenting stress, parenting behaviour and preschoolers’ social competence and behaviour problems in the classroom. Infant and Child Development, 14(2), 133-154.
- Arend, R., Gove, F. L. ve Sroufe, L. A. (1979). Continuity of individual adaptation from infancy to kindergarten: A predictive study of ego-resiliency and curiosity in preschoolers. Child Development, 50, 950-959.
- Arslan-Yalçın, D. (2009). Turkish validation of Social Competence and Behavior Evaluation Scale (SCBE-30). (Yüksek Lisans Tezi), Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Barone, L. ve Lionetti, F. (2012). Attachment and emotional understanding: a study on late-adopted pre- schoolers and their parents. Child: care, health and development, 38(5), 690-696.
- Batum, P. ve Yağmurlu, B. (2007). What counts in externalizing behaviors? The contributions of emotion and behavior regulation. Current Psychology, 25(4), 272–294.
- Belsky, J. ve Cassidy, J. (1994). “Attachment: theory and evidence”, M. Rutter ve D. Hay (Edt). Development
- Through Life: A Handbook for Clinicians, 373-402. Oxford: Blackwell.
- Berk, L. E. (2013). Çocuk Gelişimi. B. Onur (Edt.), (Çev: A. Dönmez). Ankara: İmge Kitabevi. Bowlby, J. (1980). Attachment and Loss: Sadness and Depression. Cilt 3. New York: Basic Books.
- Bretherton, I. (1992). The origins of attachment theory: John Bowlby and Mary Ainsworth. Developmental psychology, 28(5), 759.
- Chen, X. ve French, D. C. (2008). Children’s social competence in cultural context. Annu. Rev. Psychol., 59,
- -616.
- Cohn, D. A. (1990). Childmother attachment of sixyear olds and social competence at school. Child
- Development, 61, 152162.
- Cole, P. M., Zahn-Waxler, C. ve Smith, K. D. (1994). Expressive control during a disappointment: Variations related to preschoolers’ behavior problems. Developmental psychology, 30(6), 835-846.
- Coleman, P. K. (2003). Perceptions of parent-child attachment, social self-efficacy, and peer relationships in middle childhood. Infant and Child Development, 12(4), 351-368.
- Colman, R. A. ve Thompson, R. A. (2002). Attachment security and the problem-solving behaviors of mothers and children. Merrill-Palmer Quarterly,48(4), 337-359.
- Contreras, J. M., Kerns, K. A., Weimer, B. L., Gentzler, A. L. ve Tomich, P. L. (2000). Emotion regulation as a mediator of associations between mother–child attachment and peer relationships in middle childhood. Journal of Family Psychology, 14(1), 111-124.
- Cüceloğlu, D. (2005). İnsan ve Davranışı. 14. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Çorapçı, F., Aksan, N., Arslan-Yalçın, D. ve Yağmurlu, B. (2010). Okul öncesi dönemde duygusal, davranışsal ve sosyal uyum taraması: Sosyal yetkinlik ve davranış değerlendirme-30 ölçeği. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi, 17, 3-14.
- Çorbacı-Oruç, A. (2008). 6 yaş çocuklarında sosyal yeterliliğin, akran ilişkilerinin ve sosyal bilgi işleme sürecinin değerlendirilmesi. (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Duncan, G. J. ve Brooks-Gunn, J. (2000). Family poverty, welfare reform, and child development. Child development, 71(1), 188-196.
- Eisenberg, N. ve Fabes, R. A. (1992). Emotion and its regulation in early development: New directions for child development. San Francisco: Jossey-Bass.
- Eisenberg, N., Pidada, S. ve Liew, J. (2001). The relations of regulation and negative emotionality to Indonesian children’s social functioning. Child Development, 72, 1747-1763.
- Goodall, K., Trejnowska, A. ve Darling, S. (2012). The relationship between dispositional mindfulness, attachment security and emotion regulation. Personality and Individual Differences, 52(5), 622-626.
- Görgü, E. (2015). Okula devam eden 5-6 yaş grubu çocukların bağlanma biçimleri ve sosyal davranışları ile annelerinin bağlanma biçimi ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Gresham, F. M. ve Reschly, D. J. (1987). Dimensions of social competence. method factors in the assessments of adaptive behavior, social skills and peer acceptance. Journal of School Psychology, 25(4), 367-81.
- Hartup, W. W. (1996). The company they keep: Friendships and their developmental significance. Child
- Development, 67(1), 1-13.
- Kağıtçıbaşı, Ç. (2012). Benlik, Aile ve İnsan Gelişimi Kültürel Psikoloji. 3. Baskı. İstanbul: Koç Üniversitesi
- Yayınları.
- Kullik, A. ve Petermann, F. (2013). Attachment to parents and peers as a risk factor for adolescent depressive disorders: the mediating role of emotion regulation. Child Psychiatry & Human Development, 44(4),
- -548.
- LaFreniere, P., Masataka, N., Butovskaya, M., Chen, Q., Auxiliadora Dessen, M., Atwanger, K., Schreiner, S., Montirosso, R. ve Frigerio, A. (2002). Cross-cultural analysis of social competence and behavior problems in preschoolers. Early Education and Development, 13(2), 201-220.
- Linver, M. R., Brooks-Gunn, J. ve Kohen, D. E. (2002). Family processes as pathways from income to young children’s development. Developmental psychology, 38(5), 719-734.
- Morris, A. S., Silk, J. S., Steinberg, L., Myers, S. S. ve Robinson, L. R. (2007). The role of the family context in the development of emotion regulation. Social development, 16(2), 361-388.
- Özgün, Ö. (2013). “Ebeveynlik ile ilgili kuramlar ve araştırmalar”, Z. F. Temel (Edt.). Aile Eğitimi ve Erken
- Çocukluk Eğitiminde Aile Katılım Çalışmaları. (72-109), 2. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Papalia, D. E., Olds, S. W. ve Feldman, R. D. (2004). A Child’s World. New York: The McGraw-Hill Companies. Pierrehumbert, B., Santelices, M. P., Ibáñez, M., Alberdi, M., Ongari, B., Roskam, I., Stievenart, M., Spencer,
- R., Rodriguez, A. F. ve Borghini, A. (2009). Gender and attachment representations in the preschool
- years comparisons between five countries. Journal of Cross-Cultural Psychology, 40(4), 543-566.
- Roque, L., Veríssimo, M., Fernandes, M. ve Rebelo, A. (2013). Emotion regulation and attachment: Relationships with children’s secure base, during different situational and social contexts in naturalistic settings. Infant behavior and development, 36(3), 298-306.
- Rose-Krasnor, L. (1997). A nature of social competence: A theoretical review. Social Development, 6(1), 111-
- -
- Saarni, C. (1984). An observational study of children’s attempts to monitor their expressive behavior. Child
- Development, 55, 1504-1513.
- Sargın, Y.A. (2008). Ergenlik dönemindeki öğrencilerin saldırgan davranışları ile öfke ve sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
- Seven, S. (2006). Altı yaş çocuklarının sosyal beceri düzeyleri ile bağlanma durumları arasındaki ilişkinin
- incelenmesi. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Slaski, M. ve Cartwright, S. (2002). Health, performance and emotional intelligence: An exploratory study of retail managers. Stress and Health, 18(2), 63-68.
- Speltz, M. L. (1990). “The Treatment of Preschool Conduct Problems: An İntegration of Behavioral And Attachment Concepts.” M.T. Greenberg, D. Cicchetti ve M.Cummings (Edt.), Attachment in the preschool years: Theory, research, and intervention (399-436). Chicago: University of Chicago Press.
- Szewczyk-Sokolowski, M., Bost, K. K. ve Wainwright, A. B. (2005). Attachment, temperament, and preschool children’s peer acceptance. Social Development, 14(3), 379-397.
- Thompson, R. A. (2006). Attachment in early years and effects on later development. 14. Ulusal Psikoloji
- Kongresi, 6-8 Eylül 2006, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
- Turner, P. J. (1991). Relations between attachment, gender, and behavior with peers in preschool. Child development, 62(6), 1475-1488.
- Türköz, Y. (2007). Okulöncesi çocuklarda bağlanma örüntüsünün kişilerarası problem çözme ve açık bellek süreçlerine etkisi. (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Uluç, S. (2005). Okul öncesi çocuklarda benliğe ilişkin inançlar, kişilerarası şemalar ve bağlanma ilişkisinin temsilleri arasındaki ilişki: Ebeveynlerin kişilerarası şemalarının ve bağlanma modellerinin etkisi. (Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Uluç, S. ve Öktem, F. (2009). Okul öncesi çocuklarda güvenli yer senaryolarının değerlendirilmesi. Türk
- Psikoloji Dergisi, 24(63), 69-83.
- Verschueren, K., Buyck, P. ve Marcoen, A. (2001). Self-representations and socioemotional competence in young children: A three-year longitudinal study. Developmental Psychology, 37(1), 126-134.
- Walker, S., Irving, K. ve Berthelsen, D. (2002). Gender influences on preschool children’s social problem- solving strategies. The Journal of Genetic Psychology, 163(2), 197–209.