Özgül Öğrenme Bozukluğunda Prognoza Etki Eden Faktörler: Klinik ve Psikometrik Değerlendirme

Yıl 2025, Cilt: 22 Sayı: 4, 816 - 826, 25.12.2025

Ayşegül Öz Gazi , Fatma Beste Gökcan Sanağ , Esra Okyar , Saliha Baykal

https://doi.org/10.35440/hutfd.1760296

Öz

Amaç: Özgül öğrenme bozukluğu (ÖÖB) okul yıllarında başlayan, etkilenen okul becerilerinin bireyin kronolojik yaşına göre beklenenin altında olduğu, okuma, yazılı anlatım veya matematik bozukluğu ile giden bir bozukluktur. ÖÖB tanılı bireyler için klinik seyir karmaşık ve çok yönlüdür. Çalışmamızın amacı ÖÖB tanılı çocuklarda, tanıyı takip eden bir yıl içinde psikometrik özelliklerin seyrini, müdahale programlarına uyum, ek psikiyatrik tanı ve psikotrop ilaç kullanımı gibi özellikleri değerlendirmek ve prognoza etkisini incelemektir.
Materyal ve metod: Çalışmamızın örneklemi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları polikliniğine 1 Ocak 2022-30 Aralık 2023 tarihleri arasında başvuran ve DSM-5 temelli klinik değerlendirmede ÖÖB tanısı konulan 6-12 yaş aralığındaki çocuklardan oluşmaktadır. Tüm katılımcılara sosyodemografik veri formu, Hollingshead - Redlich Ölçeği, Çocuk ve Ergenlerde Yıkıcı Davranım Bozuklukları İçin DSM-IV’ e Dayalı Tarama ve Değerlendirme Ölçeği - Turgay, Klinik Global İzlenim Ölçeği, Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi Şimdi ve Yaşam Boyu Şekli Türkçe Uyarlaması ve WISC-R testi uygulanmıştır.
Bulgular: Çalışmada yaş ortalaması 9,7±1,413 olan, 25 erkek ve 13 kız olmak üzere ÖÖB tanılı toplam 38 çocuk mevcuttu. ÖÖB’ ye eşlik eden psikiyatrik hastalık oranı %92,1’di. Hastaların %73,7’sinde en az bir psikotrop ilaç kullanımı vardı. Başlangıç ve izlemdeki WISC-R puanları karşılaştırıldığında; izlemde sözcük dağarcığı ve sözel puan değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı azalma olduğu bulundu. Şiddetli düzey hasta grubunda izlemdeki WISC-R sözcük dağarcığı ve sözel puan değerleri orta düzeyde hasta grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde düşüktü. WISC-R sözcük dağarcığı ve sözel puanı değişimine etki eden bağımsız değişkenler regresyon analizi ile incelendiğinde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmadı.
Sonuç: Çalışmamız kombine görünümde ÖÖB tanılı çocuklarda bir yıllık takip sonrasında WISC-R testi sözel ve sözcük dağarcığı puanlarında azalma olduğunu göstermektedir. ÖÖB tanılı çocukların güçlü ve zayıf yönlerini gösteren bilişsel profillerinin zeka testleriyle belirlenerek takip edilmesi ve müdahale programlarının bireysel gereksinimlere uygun planlanması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

WISC-R , Özgül öğrenme bozukluğu , Prognoz

Etik Beyan

Bu çalışma, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu tarafından 26.11.2024 tarihinde 2024.316.11.23 sayısı ile onaylanmıştır.

Destekleyen Kurum

yoktur

Teşekkür

-

Factors Influencing the Prognosis of Specific Learning Disorder: A Clinical and Psychometric Evaluation

Öz

Background: Specific learning disorder (SLD) is characterized by significantly lower-than-expected performance in reading, written expression, and mathematics, given an individual's level of intelligence and educational background. The clinical course of individuals diagnosed with SLD is complex and multifaceted. This study aimed to examine the one-year trajectory of psychometric outcomes in children diagnosed with SLD with combined presentation affecting reading, writing, and mathematics.
Materials and Methods: The study sample consisted of children aged 6 to 12 who presented to the Child and Adolescent Mental Health and Disorders outpatient clinic between 01.01.2022-30.12.2023, and were diagnosed with SLD based on a DSM-5-based clinical evaluation. The sociodemographic data form, Hollingshead-Redlich Scale, Disruptive Behavior Disorders in Children and Adolescents-Turgay Based on DSM-IV, Clinical Global Impression Scale, the Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School-Age Children–Present and Lifetime Version, Turkish Adaptation, and the Wechsler Intelligence Scale for Children-Revised Form (WISC-R) were administered for all participants.
Results: This study included a total of 38 children diagnosed with SLD, comprising 25 boys and 13 girls, with a mean age of 9,7±1,41 years. The comorbidity rate of psychiatric disorders was 92,1%, and 73,7% of the participants were receiving at least one psychotropic medication. When baseline and follow-up WISC-R scores were compared, a statistically significant decline was observed in vocabulary and verbal subtest scores at follow-up. In the severe patient group, follow-up WISC-R vocabulary and verbal scores were found to be statistically significantly lower than those of the moderate patient group. Regression analysis revealed no statistically significant relationship between independent variables and the changes in WISC-R vocabulary or verbal scores.
Conclusions: The results of this study demonstrated a decline in verbal and vocabulary scores on the WISC-R test in children diagnosed with SLD with combined presentations after one year of follow-up. Cognitive profiles reflecting the strengths and weaknesses of children with SLD should be identified and monitored using standardized intelligence tests, and intervention programs should be tailored to meet the individual needs of each child.

Anahtar Kelimeler

WISC-R , Specific learning disorders , Prognosis

Etik Beyan

Bu çalışma, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu tarafından 26.11.2024 tarihinde 2024.316.11.23 sayısı ile onaylanmıştır.

Kaynakça

• 1. Association AP. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders Fifth Edition (DSM V). American Psychiatric Association. Washington DC, 2013.
• 2. icd.who.int [homepage on the Internet]. ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics 2025- 01. [cited 17 June 2025]. Available from: www.icd.who.int
• 3. Willcutt EG, McGrath LM, Pennington BF, Keenan JM, DeFries JC, Olson RK, et al. Understanding Comorbidity Between Specific Learning Disabilities. New Dir Child Adolesc Dev. 2019;(165):91-109.
• 4. Aykutlu HC. Özgül öğrenme bozukluğunda etiyolojik değerlendirme ve risk faktörleri. Görker I, ed. Özgül Öğrenme Bozukluğu, 1. Baskı, Türkiye Klinikleri, Ankara, 2021:14-24.
• 5. Martínez RS, Semrud-Clikeman M. Emotional adjustment and school functioning of young adolescents with multiple versus single learning disabilities. J Learn Disabil. 2004;37(5):411-6.
• 6. Pham AV, Riviere A. Specific Learning Disorders and ADHD: Current Issues in Diagnosis Across Clinical and Educational Settings. Curr Psychiatry Rep. 2015;17(6):38.
• 7. Giofrè D, Cornoldi C. The structure of intelligence in children with specific learning disabilities is different as compared to typically development children. Intelligence. 2015;(52):36-43.
• 8. Masutto C, Cornoldi C. Cognitive profiles and deviation patterns of dyslexic children. Percept Mot Skills. 1992;75(1):15-8.
• 9. Mufti S, Arshad M, Bibi B. Neuropsychological functioning in children with and without specific learning disorder. J Pak Med Assoc. 2021;71(2(B)):629- 32.
• 10. Prasad S, Sagar R, Kumaran SS, Mehta M. Study of functional magnetic resonance imaging (fMRI) in children and adolescents with specific learning disorder (dyslexia). Asian J Psychiatr. 2020;50:101945.
• 11. Görker I. Özgül öğrenme bozukluğunda tedavi yaklaşımları. Görker I, ed. Özgül Öğrenme Bozukluğu, 1. Baskı, Türkiye Klinikleri, Ankara, 2021:46-53.
• 12. Margari L, Buttiglione M, Craig F, Cristella A, de Giambattista C, Matera E, et al. Neuropsychopathological comorbidities in learning disorders. BMC Neurol. 2013;13:198.
• 13. Schulte-Körne G. The prevention, diagnosis, and treatment of dyslexia. Dtsch Arztebl Int. 2010;107(41):718-26.
• 14. D'Mello AM, Gabrieli JDE. Cognitive Neuroscience of Dyslexia. Lang Speech Hear Serv Sch. 2018;24;49(4):798-809.
• 15. Ünal F, Öktem F, Çuhadaroğlu FÇ, Kültür EÇ, Akdemir D, Özdemir DF ve ark. Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi–Şimdi ve Yaşam Boyu Şekli–DSM–5 Kasım 2016 –Türkçe Uyarlamasının (ÇDŞG–ŞY–DSM–5–T) Geçerlik ve Güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 2019;30(1):42-50.
• 16. Evinç ŞG, Gençöz T. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Tanısı Alan Çocukların WISC-R Profillerinin, Farklı Bir Psikiyatrik Tanı Alan ve Herhangi Bir Tanısı Olmayan Çocuklarla Karşılaştırılması. Türk Psikiyatri Dergisi. 2007;18(2):109-17.
• 17. Savaşır, I. ve Şahin, N. (1995). Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği uygulama kitapçığı. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
• 18. Ercan ES, Amado S, Somer O, Çıkoğlu S. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve yıkıcı davranış bozuklukları için bir test bataryası geliştirme çalışması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2001;8(3):132-44.
• 19. Guy W ed, ECDEU Assessment Manual for Psychopharmacology Revised. US Department of Health, Education and Welfare publication (ADM), Rockville, National Institude of Mental Health, 1976:76-338.
• 20. Hollingshead AB, Redlich FC, eds. Social class and mental illness: A community study. New York: Wiley, 1958.
• 21. Cornoldi C, Di Caprio R, De Francesco G, Toffalini E. The discrepancy between verbal and visuoperceptual IQ in children with a specific learning disorder: An analysis of 1624 cases. Res Dev Disabil. 2019;87:64-72.
• 22. Hyman SL, Arthur Shores E, North KN. Learning disabilities in children with neurofibromatosis type 1: subtypes, cognitive profile, and attention-deficit-hyperactivity disorder. Dev Med Child Neurol. 2006;48(12):973-7.
• 23. Inglis, J, Lawson J.S. Reanalysis of a Meta-Analysis of the Validity of the Wechsler Scales in the Diagnosis of Learning Disability. Learning Disability Quarterly. 1987;10(3): 198-202.
• 24. Jankowska A, Bogdanowicz M, Takagi A. Stability of WISC-R Scores in Students with Borderline Intellectual Functioning. Health Psychology Report. 2014; 2(1):49-59.
• 25. Avşar PA, Kara T, Kocaman O, Akkuş M. Evaluation of primary markers of inflammation and the systemic inflammation index in specific learning disabilities. Biomark Med. 2024;18(20):907-16.
• 26. Altay MA, Görker I. Assessment of Psychiatric Comorbidity and WISC-R Profiles in Cases Diagnosed with Specific Learning Disorder According to DSM-5 Criteria. Noro Psikiyatr Ars. 2017;22;55(2):127-34.
• 27. Moffitt TE, Caspi A, Harkness AR, Silva PA. The natural history of change in intellectual performance: who changes? How much? Is it meaningful? J Child Psychol Psychiatry. 1993;34(4):455-506.
• 28. DuPaul G, Gormley MJ, Laracy SD. Comorbidity of LD and ADHD: implications of DSM-5 for assessment and treatment. J Learn Disabil. 2013;46:43–51.
• 29. Chilosi AM, Brizzolara D, Lami L, Pizzoli C, Gasperini F, Pecini C, et al. Reading and spelling disabilities in children with and without a history of early language delay: a neuropsychological and linguistic study. Child Neuropsychol. 2009;15(6):582-604.
• 30. Hoeft F, McCandliss BD, Black JM, Gantman A, Zakerani N, Hulme C, et al. Neural systems predicting long-term outcome in dyslexia. Proc Natl Acad Sci U S A. 2011;108(1):361-6.
• 31. Karakaş S, Erdoğan Bakar E, Işık Taner Y. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olgularındaki zeka puanında dikkatin rolü. Türk Psikoloji Dergisi. 2013;28:62-82.
• 32. Turgut Turan S, Erdoğan Bakar E, Erden G, Karakaş S. Özgül Öğrenme Bozukluğunun Ayırıcı Tanısında Nöro-Psikometrik Ölçümlerin Kullanımı. Arch Neuropsychiatr. 2016; 53:144-51.
• 33. Fletcher JM, Miciak J. Assessment of Specific Learning Disabilities and Intellectual Disabilities. Assessment. 2024;31(1):53-74.
• 34. D'Angiulli A, Siegel LS. Cognitive functioning as measured by the WISC-R: do children with learning disabilities have distinctive patterns of performance? J Learn Disabil. 2003;36(1):48-58.