Çocuklarda D Vitamini Profilaksisini Etkileyen Faktörler

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 3, 470 - 476, 31.12.2023

Fedli Emre Kılıç , Osman Küçükkelepçe , Hüseyin Tanrıverdi , Erdoğan Öz , Yusuf Emre Bostan , Habip Almış

https://doi.org/10.35440/hutfd.1297081

Öz

Amaç: D vitamini yağda çözünen vücudumuzda özellikle kemik ve iskelet sisteminde kalsiyum ve fosfor dengesinin sağlanmasında önemli rolü olan bir vitamindir. Özellikle güneşten zengin bölgelerdeki insanlarda normal veya yüksek olması gerekirken, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde D vitamini düzeyinin düşük olduğu bilinmektedir. Türkiye’de D vitamini profilaksisi Sağlık Bakanlığı tarafından 12 aya kadar düzenli verilmesi önerilmektedir. Ama çocuk polikliniklerine başvuran hastaların bir kısmının D vitamini profilaksisine uymadığını gözlemledik. Bu çalışmanın amacı D vitamini profilaksisine uymayan çocukları saptayarak profilaksiye uymama nedenlerini belirleyip, D vitamini profilaksisini daha etkin kullanmalarını sağlamaktır.
Materyal ve metod: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları polikliniğine başvuran 0-12 ay yaş aralığında çocuklar değerlendirilmiş, toplam 405 çocuğun ebeveynine anket uygulanmıştır. Analizler SPSS 26 paket programında değerlendirilmiştir. Gruplar arası kategorik değişkenlerin karşılaştırılmasında ki-kare analizi uygulanmıştır. Analizlerde istatistiksel anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir.
Bulgular: Ebeveynlerin %90,9’u bebeklerine düzenli şekilde, %6,4’ü düzenli olmayan şekilde D vitamini kullanmaktayken %2,7’si hiç kullanmamaktadır. Ebeveynlerin %77,3’ü çocuklarına doğumdan sonra 15-30 gün içinde D vitamini kullanmaya başlamıştır. Ebeveynlerin %98,5’ine bir hekim tarafından çocuklara D vitamini kullanımı önerilmiştir. Çocuklarına D vitamini hiç kullanmayan ebeveynlerden 7’si kullanmak için erken olduğunu, 1’i bebeğin fontanelinin küçük olduğu için kullanmadığını belirtmiştir. Düzenli kullanmayan ebeveynlerden 10’u yan etki nedeniyle, 5’i ihmal ettiği için ve 4’ü vitamin bittiği için kullanmayı bıraktığını belirtmiştir. Annenin iş durumu, anne ile babanın eğitimi ve ailenin aylık gelirine göre D vitamini kullanımı istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermemiştir. Bir hekim tarafından bebeğin D vitamini kullanılması önerilen ebeveynlerin %92,0’si önerilmeyenlerin ise %16,7’si D vitamini kullanmıştır (p<0,001)
Sonuç: Çalışmamızda D vitamini sağlık çalışanları tarafından yüksek oranda önerilmiş ve kullanım oranı da aynı şekilde yüksek olmasına rağmen bir kesim ebeveynin D vitaminini bebeklere ya hiç kullanmadığı ya da düzenli kullanmadığı tespit edilmiştir. D vitaminin yan etkileri, ebeveynleri ihmali ve D vitamini başlamak için erken olduğunu düşünmek gibi sebepler D vitaminin kullanılmamasına sebep olmuştur. Hekimlerin D vitamini profilaksisini önermelerinin etkin olduğu ve bu nedenle hekimlerin profilaksiyi daha sık vurgulaması gerektiği önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

D vitamini, çocuk, profilaksi

Destekleyen Kurum

yok

Factors Affecting Vitamin D Prophylaxis in Children

Öz

Background: Vitamin D is a fat-soluble vitamin that has an important role in maintaining calcium and phosphorus balance in our body, especially in the bone and skeletal system. It is known that vitamin D level is low in developing countries such as Turkey, while it should be normal or high, especially in people in sun-rich regions. Vitamin D prophylaxis in Turkey is re-commended by the Ministry of Health to be given regularly for up to 12 months. However, we observed that some of the patients who applied to pediatric outpatient clinics did not comply with vitamin D prophylaxis. The aim of this study is to identify children who do not comply with vitamin D prophylaxis, to determine the reasons for not complying with prophylaxis, and to urge them to use vitamin D prophylaxis more effectively.
Materials and Methods: Children between the ages of 0-12 months who applied to the Pediatric Health and Diseases outpatient clinic were evaluated, and a questionnaire was applied to the parents of a total of 405 children. Analyzes were evaluated in SPSS 26 package program. Chi-square analysis was used to compare categorical variables between groups. The statistical significance level in the analyzes was accepted as p<0.05.
Results: While 90.9% of parents use vitamin D regularly for their babies, 6.4% use it irregularly, 2.7% do not use it at all. 77.3% of parents started using vitamin D for their children within 15-30 days after birth. The use of vitamin D for children was recommended by a physician to 98.5% of the parents. Of the parents who never used vitamin D for their children, 7 stated that it was too early to use it, and 1 stated that they did not use it because the baby's fontanelle was small. Of the parents who do not use it regularly, 10 stated that they stopped using it because of side effects, 5 because of neglect, and 4 because they ran out of vitamins. There was no statistically significant difference in the use of vitamin D according to the mother's job status, the education of the parents and the monthly income of the family. 92.0% of the parents who were recommended to use vitamin D for their baby by a physician and 16.7% of those who were not recommended to use vitamin D used vitamin D (p<0.001)
Conclusions: In our study, it was determined that vitamin D was highly recommended by health professionals and although the rate of use was also high, it was determined that some parents either never used vitamin D in their babies or did not use it regularly. Reasons such as side effects of vitamin D, neglect of parents and thinking that it is too early to start vitamin D have led to not using vitamin D. It is suggested that physicians' recommendation of vitamin D prophylaxis is effective and therefore physicians should emphasize prophylaxis more frequently.

Anahtar Kelimeler

Vitamin D, Child, Prophylaxis

Kaynakça

• 1. Şenkal E, Ünüvar E, Seren L, Göl C, Durankuş F. D Vitamini Bakılmasının Gerekliliği ve Düzeylerinin Yorumu. Çocuk Der-gisi. 2018; 18(3):97-102.
• 2. Seremet Kürklü N, Suna G, Kamarlı Altun H, Karaçil Ermumcu MŞ. The State of Vitamin D Supplement Use and Knowledge Levels of Mothers With 0-12 Month-Old Infants. BANÜ Sağ-lık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi. 2022; 4(2): 94-102.
• 3. Hollick MF. Sunlight and vitamin D for bone health and pre-vention of autoimmune diseases, cancer and cardiovascular disease. Am J Clin Nutr. 2004; 806:1678-88.
• 4. Heaney RP. Long-latency deficiency disease: insights from calcium and vitamin D. Am J Clin Nutr. 2003; 78:912-9.
• 5. Holick MF. Vitamin D: important for prevention of osteopo-rosis, cardiovascular heart disease, type 1 diabetes, auto-immune diseases, and some cancers. South Med J. 2005; 98:1024-7.
• 6. Mailhot G, White JH. Vitamin D and Immunity in Infants and Children. Nutrients. 2020; 12: 1233.
• 7. Saggese G, Vierucci F, Boot AM, Czech-Kowalska J, Weber G, Camargo CA Jr, et al. Vitamin D in childhood and adolescen-ce: an expert position statement. Eur J Pediatr. 2015; 174:565-76.
• 8. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Çocuk ve Ergen Sağlığı Dairesi Başkanlığı. (2017). D vitamini eksikliği ön-leme ve kontrol programı. Retrieved from. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/cocukergen-bp-liste/d-vitamini-eksikli%C4%9Fi-%C3%B6nleme-ve-kontrol-program%C4%B1.html 14.05.2023.
• 9. Hatun Ş, Ozkan B, Bereket A. Vitamin D deficiency and pre-vention: Turkish experience. Acta Paediatr. 2011;100(9):1195-9.
• 10. Rasheed T. Knowledge, attitude and practice of Iraqi mot-hers towards vitamin D supplementation to their infants in Baghdad AlRusafa 2016. AL-Kindy College Medical Journal. 2017; 13(2):111-6.
• 11. Dağhan Ş, Toraman AU, Yelten G, Taşkıran G, Savan F. Anne-lerin Bebek Sağlığında D Vitamini Kullanımına İlişkin Bilgi ve Uygulamaları. Güncel Pediatri. 2019; 17(1):58-70.
• 12. Çataklı T, Taşar S, Oğulluk M, Dallar Bilge Y. Bir hastaneye başvuran annelerin D vitamini hakkındaki bilgileri ve kullan-ma tutumları. Ege Journal of Medicine. 2014; 53(3):135-40.
• 13. Day RE, Krishnarao R, Sahota P, Christian MS. We still don’t know that our children need vitamin D daily: a study of pa-rents’ understanding of vitamin D requirements in children aged 0-2 years. BMC Public Health. 2019; 15:19(1):1119
• 14. Elitok GK, Bülbül L , Turan B, Akın TY , Uslu S , Bülbül A. Ço-cuklara Önerilen D Vitamini Desteğinde Annelerin Bilgi, Tu-tum ve Davranışları. Sakarya Tıp Dergisi. 2020; 10(2):231-9.
• 15. https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/87655 Ulaşma tarihi:14.05.2023.