Şanlıurfa İlinde Bir Eğitim Araştırma Hastanesine Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporu (ÇÖZGER) Amacıyla Başvuran Olguların Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 2, 298 - 305, 29.08.2024

Ülkü Gümüş , Erdal Görkem Gavcar , Hozan Saatçıoğlu , Fethiye Kılıçaslan

https://doi.org/10.35440/hutfd.1495555

Öz

Amaç: Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi (CDC)’ne göre engellilik; kişinin belirli aktiviteleri yapmasını (aktivite sınırlaması) ve çevrelerindeki dünya ile etkileşimini (katılım kısıtlamaları) zorlaştıran herhangi bir vücut veya zihin durumu olarak tanımlanmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre dünya üzerindeki 6 kişiden 1’si bir engellilik yaşamaktadır. Çalışmadaki amacımız, engellilik noktasında çocuk ve ergen ruh sağlığı ve hastalıkları açısından ülkemiz istatistiklerine katkı sağlayarak farkındalığın arttırılması noktasında yardımcı olmaktır.
Materyal ve Metod: Çalışmamızda Şanlıurfa Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne 01.10.2023-31.03.2024 tarihleri arasındaki 6 aylık süreçte çocuklar için özel gereksinim raporu (ÇÖZGER) amaçlı başvuran çocuk ve gençler dahil edilmiştir. Katılımcıların bilgileri hastane bilgi sistemi üzerinden retrospektif olarak taranmıştır.
Bulgular: Olguların cinsiyet dağılımı; 261 kadın (%40.9), 377 (%59.1) erkek şeklindedir ve erkek/kadın oranı 1.44 olarak tespit edilmiştir. Olguların yaş ortalaması ise 94.8 ± 51.3 (7-210) aydır. Olguların tanılarının dağılımına bakıldığında ilk sırada bilişsel alandaki problemlerin yer aldığı görülmüştür. Bilişsel alan içerisinde en sık görülen tanı sınır mental kapasitedir. Konuşma sesi bozukluğu (p=0.02) ve OSB’nin (p=0.04) istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde erkeklerde daha yüksek olduğu saptanmıştır. Özel gereksinimi vardır (ÖGV) gereksinim düzeyinin erkeklerde daha sık saptandığı (p=0.02) görülmüştür. Gecikmiş dönüm noktası (p=0.00), alıcı ya da anlatım dili gelişiminde gerilik (p=0.00), konuşma bozukluğu (bütün tanılar dahil) (p=0.00) tanılarında istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde tanı sahibi olan grubun, tanısı olmayanlara göre daha düşük yaş ortalamasına sahip olduğu ortaya koyulmuştur. Çocukluk dönemi başlangıçlı konuşmada akıcılık bozukluğu (p=0.02) ve özgül öğrenme güçlüğü tanılarında (p=0.00) ise tanıya sahip bireylerin yaş ortalamasının istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde tanıya sahip olmayan bireylerden daha yüksek olduğu saptanmıştır.
Sonuç: Çocuk ve ergenler ile ilgili alanda çalışan tüm hekimlerin özel gereksinimi olduğunu düşündükleri bireyleri eğitim ve sosyal haklarından yararlanmalarını sağlamak adına ailelerine gerekli rehberlik ve yönlendirmeleri yapmaları çocuk ve gençlerin yüksek yararına olacaktır. Ülkemizde bu alanda yapılan çalışmaların sayısının artması ile hem ülkemizin engellilik anlamındaki istatistiki verilerine katkı sunulabilmekte hem de farkındalık oluşturularak çocukların erken dönemde tanı alıp rehabilitasyon sürecine olabilecek en erken zamanda başlamaları adına faydalı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

ÇÖZGER, özel gereksinim, çocuk psikiyatri, ruh sağlığı, bilişsel gelişim

Sociodemographic and Clinical Characteristics of Cases Admitted to a Training and Research Hospital in Şanlıurfa Province for Special Needs Report for Children (SNRC) Purpose

Öz

Background: According to the Center for Disease Control and Prevention (CDC), disability is defined as anybody or mental condition that makes it difficult for a person to perform certain activities (activity limitation) and interact with the world around them (participation restrictions). According to World Health Organization (WHO) data, 1 in 6 people in the world experiences a disability. The purpose of this study is to help raise awareness by contributing to statistics of Türkiye in terms of child and adolescent mental health and diseases regarding disability.
Materials and Methods: In our study, children and young people who applied to Şanlıurfa Training and Research Hospital for the purpose of a special needs report for children (SNRC) in the 6-month period between 01.10.2023 and 31.03.2024 were included. Participants' information was scanned retrospectively through the hospital information system.
Results: Gender distribution of the cases; 261 (40.9%) were female, 377 (59.1%) were male, and the male/female ratio was determined as 1.44. The average age of the cases is 94.8 ± 51.3 (7-210) months. When we look at the distribution of the diagnoses of the cases, it is seen that problems in the cognitive field come first. The most common diagnosis within the cognitive domain is borderline mental capacity. Speech sound disorder (p=0.02) and ASD (p=0.04) were found to be statistically significantly higher in males. It was observed that the level of need (Special Needs) was detected more frequently in men (p = 0.02). It was revealed that the average age of Delayed turning point (p=0.00), delay in the development of receptive or expressive language (p=0.00), speech disorder (including all diagnoses) (p=0.00) had a statistically significant lower rate in the group with a diagnosis than those without a diagnosis. In childhood-onset speech fluency disorder (p=0.02) and specific learning disability diagnoses (p=0.00), the average age of individuals with the diagnosis was found to be statistically significantly higher than the individuals without the diagnosis.
Conclusion: It will be in the best interest of children and adolescents for all physicians working in the field of children and adolescents to provide the necessary guidance and guidance to the families of individuals they consider to have special needs in order to ensure that they benefit from their education and social rights. With the increase in the number of studies carried out in this field in Türkiye, it will be possible to contribute to the statistical data of Türkiye in terms of disability and to raise awareness, which will be beneficial for children to be diagnosed at an early stage and to start the rehabilitation process as early as possible.

Anahtar Kelimeler

SNRC, special requirement, child psychiatry, mental health, cognitive development

Kaynakça

• 1. World Health Organization. World report on disability [Internet]. 2011. p. 9. Available from: https://www.who.int/publications/i/item/9789241564182
• 2. World Health Organization. Disability [Internet]. 2023. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/disability-and-health
• 3. Cieza A, Kamenov K, Sanchez MG, Chatterji S, Balasegaram M, Lincetto O, et al. Disability in children and adolescents must be integrated into the global health agenda. BMJ. 2021;372(372).
• 4. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı. Türkiye Özürlüler Araştırması. Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası; 2004. 5–6 p.
• 5. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması 2010. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni 71. 2011.
• 6. Türkiye Cumhuriyeti Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. Engelli ve Yaşlı İstatistik Bülteni. Ocak 2022.
• 7. 30692 Sayılı Resmi Gazete. Çocuklar için özel gereksinim değerlendirmesi hakkında yönetmelik [Internet]. 2019. Available from: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/02/20190220-1.htm
• 8. Şahin N, Altun H, Bilge K. Özürlü çocuk sağlık kurulu rapor-larının değerlendirilmesi. Kocatepe Tıp Derg. 2014;15(1):48–53.
• 9. Yalaz, K; Anlar, B; Bayoğlu B. Denver II Gelişimsel Tarama Testi Türkiye Standardizasyonu. 2.Baskı. Ankara: Gelişimsel Çocuk Nörolojisi Derneği Yayınları; 2016. 11–26 p.
• 10. Topsakal GN. Kekemeliği olan okul öncesi çocuklarda Den-ver II Gelişimsel Tarama Testi, TİFALDİ testi bulgularının ve ebeveyn tutumunun değerlendirilmesi. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi; 2019.
• 11. Porteus SD. Recent maze test studies. Br J Med Psychol. 1959;32(1):38–43.
• 12. Öner N. Türkiye’de kullanılan psikolojik testler: Bir başvuru kaynağı. Boğaziçi Üniversitesi; 1997.
• 13. Toğrol B. RB cattell zeka testinin 2a ve 2b formlari ile porteus labirenti zeka testinin 1300 Türk çocuğuna uygulanmasi. Psikol Çalışmaları. 1974;11:1–32.
• 14. Schopler E, Reichler RJ, DeVellis RF, Daly K. Toward objec-tive classification of childhood autism: Childhood Autism Rating Scale (CARS). J Autism Dev Disord. 1980;
• 15. Sucuoğlu N, Akkök F, Bahar G, Öktem F. Otistik çocukların değerlendirilmesinde kullanılan ölçeklere ilişkin bir çalışma. 3P Derg Psikoloji, Psikiyatr ve Psikofarmakol. 1996;4.
• 16. Gassaloğlu Sİ, Baykara B, Avcil S, Demiral Y. Çocukluk Otizmi Derecelendirme Ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatr Derg. 2016;27(4):266–74.
• 17. Topbaş S, Güven S. Türkçe erken dil gelişimi testi kullanım kılavuzu. Ankara: Detay Yayıncılık; 2011.
• 18. Topbaş S. Sesletim Sesbilgisi Testi Kullanım Yönergesi. Ankara: Detay Yayıncılık; 2017.
• 19. Riley G. Stuttering Severity Instrument for Children and Adults. 3rd ed. Austin, TX: Pro-Ed Publishing; 1994.
• 20. Riley G. Stuttering Severity Instrument for Children and Adults (SSI-4). 4th ed. Austin, TX: Pro-Ed, Inc; 2009.
• 21. Mutlu Aİ, Tırank ŞB, Gündüz B. 6 ve 16 yaş okul çocukları arasındaki SSI-4-TR/KEŞİDA-4 dördüncü baskısının Türkçe versiyonunun güvenilirliği ve geçerliliği. Izmir Democr Univ Heal Sci J. 2020;3(2):135–44.
• 22. Gissler M, Järvelin M, Louhiala P, Hemminki E. Boys have more health problems in childhood than girls: follow‐up of the 1987 Finnish birth cohort. Acta Paediatr. 1999;88(3):310–4.
• 23. Güller B, Yaylacı F. Çocuklar için özel gereksinim raporuna geçiş sonrası bir yıllık sağlık kurulu verilerinin değer-lendirilmesi. Klin Psikiyatr Derg. 2021;24(2):207–16.
• 24. Terzioğlu MA, Büber A, Tanrıverdi Ç, Şenol H. Çocuklar için özel gereksinim raporu başvurusu olan olguların özel ger-eksinim düzeyleri. Pamukkale Tıp Derg. 15(1):77–85.
• 25. Kayhan M, Öztürk Y. Bir Üniversite Hastanesine Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporuna Başvuran Olguların Klinik ve Sosyodemografik Özellikleri. Osmangazi Tıp Derg. 2020;42(2):240–8.
• 26. Gavcar EG. Bir Devlet Hastanesine Çocuklar İçin Özel Ger-eksinim Raporu (Çözger) Amacıyla Başvuran Olguların Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri. In: Sağlık Bilim-lerinde Güncel Tartışmalar-7. 1.Baskı. Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları; 2023. p. 310–27.
• 27. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). İstatistiklerle Çocuk, 2022 [Internet]. 2023. Available from: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Cocuk-2022-49674
• 28. Yektaş Ç, Kaplan SE. Bir Üniversite Hastanesi Çocuk Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Birimi’ne başvuran hastaların sağlık kurulu raporlarının değerlendirilmesi. Konuralp Med J. 2017;9(3):228–32.
• 29. Başgül S, Saltık S. Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi-Özürlü Çocuk Heyeti’nin 2010 yılı verileri. Göztepe Tıp Derg. 2012;27(2):45–9.
• 30. Yıldız D, Tarakçıoğlu MC. Çocuklar için özel gereksinim raporu (ÇÖZGER) almak için başvuran hastaların klinik özel-likleri, eş tanılarının incelenmesi, yeni değişen ÇÖZGER yönetmeliğine göre aldıkları tanı ve özür oranlarının eski tanı ve özür oranları ile karşılaştırılması. İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Tıp Derg. 2020;12(2):144–50.
• 31. Qiu S, Lu Y, Li Y, Shi J, Cui H, Gu Y, et al. Prevalence of autism spectrum disorder in Asia: A systematic review and meta-analysis. Psychiatry Res [Internet]. 2020;284:112679. Available from: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0165178119311850
• 32. Solmi M, Song M, Yon DK, Lee SW, Fombonne E, Kim MS, et al. Incidence, prevalence, and global burden of autism spectrum disorder from 1990 to 2019 across 204 countries. Mol Psychiatry [Internet]. 2022;27(10):4172–80. Available from: https://doi.org/10.1038/s41380-022-01630-7
• 33. Shriberg LD, Tomblin JB, McSweeny JL. Prevalence of speech delay in 6-year-old children and comorbidity with language impairment. J speech, Lang Hear Res. 1999;42(6):1461–81.
• 34. Sadock BJ, Sadock VA RP. Kaplan & Sadock psikiyatri dav-ranış bilimleri/klinik psikiyatri [Internet]. 11th ed. Bozkurt A., editor. Ankara: Güneş Tıp Kitabevi; 2016. Available from: https://books.google.com.tr/books?id=AU8XuAEACAAJ
• 35. Salvago P, Gorgone E, Giaimo S, Battaglia E, Dispenza F, Ferrara S, et al. Is there an association between age at first words and speech sound disorders among 4- to 5-year-old children? An epidemiological cross-sectional study based on parental reports. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 2019 Nov;126:109602.
• 36. Lewis BA, Freebairn L, Tag J, Ciesla AA, Iyengar SK, Stein CM, et al. Adolescent outcomes of children with early speech sound disorders with and without language im-pairment. Am J speech-language Pathol. 2015 May;24(2):150–63.
• 37. Taşdemir Irmak A. Entellektüel Yeti Yitimi (Zihinsel Engelli-lik). In: Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Güncel Yaklaşımlar ve Temel Kavramlar-1. Ankara: Akademisyen Kitapevi; 2020. p. 227–36.
• 38. Marrus N, Hall L. Intellectual disability and language disor-der. Child Adolesc Psychiatr Clin. 2017;26(3):539–54.
• 39. Mutluer T. İletişim Bozuklukları. In: Çocuk ve Ergen Psiki-yatrisi Güncel Yaklaşımlar ve Temel Kavramlar-1. Ankara: Akademisyen Kitapevi; 2020. p. 237–58.
• 40. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5). Psychiatric A, Asso-ciation, editors. Washington DC; 2013.