Comparison of Disability Rates in Cases Evaluated Considering Different Regulations and Charters Implemented in Turkiye

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 2, 293 - 297, 29.08.2024

Uğur Demir , Erhan Kartal , Mahmut Aşırdizer

https://doi.org/10.35440/hutfd.1525334

Öz

Background: According to the World Health Organization's 2023 estimates, 1.3 billion people worldwide, i.e., 1 in 6 people or 16% of the total world population, are seriously physically or men-tally disabled. Changing disability/handicap/disablement (DHD) regulations and statutes may cause different DHD rates for the same injury. The presented study aims to determine whether the DHD rate of cases evaluated under any regulation/statute changes under other regulations or statutes, and if so, to what extent this change occurs.
Materials and Methods: In the study, DHD rates calculated according to different regulations and statutes on 100 cases at two different universities were also calculated according to other regulations and statutes divided into four groups as A, B, C and D, and the differences between them were calcu-lated statistically.
Results: In the study, DED reports belonging to 100 people (mean age: 31.4±16.0), 70 men and 30 women, were evaluated. Statistically significant differences were found in 5 out of a total of six com-parisons made according to different regulations and statutes.
Conclusions: It was predicted that organizing joint scientific meetings in the fields of medicine and law and gathering VET calculations under a single guide, taking into account international standards and characteristics such as the person's profession, age and gender, would prevent both loss of rights and unjust gains.

Anahtar Kelimeler

Disability, Handicap, Disablement, Calculation, Regulation

Türkiye'de Uygulanan Farklı Yönetmelik ve Tüzüklere Göre Değerlendirilen Vakalarda Maluliyet, Özürlülük, Engellilik Oranlarının Karşılaştırılması

Öz

Amaç: Dünya Sağlık Örgütü’nün 2023 tahminlerine göre, dünya genelinde 1,3 milyar kişi, diğer bir deyişle 6 kişiden 1’i veya toplam dünya nüfusunun %16’sı ciddi derecede fiziksel veya mental olarak engellidir. Değişen maluliyet, özürlülük, engellilik (MÖE) yönetmelik ve tüzükleri, aynı yaralanma için farklı olarak MÖE oranlarının çıkmasına neden olabilmektedir. Sunulan çalışma, herhangi bir yönetmelik/tüzük kapsamında değerlendirilmiş MÖE oranı tanımlanmış olguların bu oranlarının diğer yönetme-lik veya tüzükler kapsamında MÖE oranının değişip değişmediğinin, değişiyor ise bu değişimin hangi oranda olduğunun saptanması amaçlanmıştır.
Materyal ve metod: Çalışmada iki farklı üniversitede 100 olgu üzerinde farklı yönetmelik ve tüzüklere göre hesaplanmış MÖE oranları, A,B,C ve D olarak dört gruba ayrılan farklı diğer yönetmelik ve tüzüklere göre de hesaplanarak, aralarındaki farklılıklar istatistiksel olarak hesaplanmıştır.
Bulgular: Çalışmada 70 erkek ve 30 kadın olmak üzere, toplam 100 kişiye (ortalama yaş: 31,4±16,0) ait MÖE raporları değerlendirildi. Farklı diğer yönetmelik ve tüzüklere göre yapılan toplam altı karşılaştırmadan 5’inde istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar saptandı.
Sonuç: Tıp ve hukuk alanında ortak bilimsel toplantılar düzenlenerek MÖE hesaplamalarının uluslararası standartları ve kişinin mesleği, yaşı ve cinsiyeti gibi özellikleri de göz önüne alacak şekilde tek bir kılavuz altında toplanmasının hak kayıplarının olduğu kadar haksız kazançların da önüne geçeceği öngörüldü.

Anahtar Kelimeler

Maluliyet, Özürlülük, Engellilik, Hesaplama, Yönetmelik

Kaynakça

• 1. World Health Organization. World Report on Disability-2011. Geneva: World Health Organization; 2011.
• 2. World Health Organization [Internet]. Disability (7 March 2023) [Erişim tarihi: 15 Şubat 2024]. Erişim linki: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/disability-and-health
• 3. Hekimoğlu Y, Gümüş O, Kartal E, Etli Y, Demir U, Aşırdizer M. Maluliyet oranlarının yaş ve cinsiyet ile ilişkisinin değer-lendirilmesi. Van Tıp Derg. 2017;24(3):173-181. doi: 10.5505/vtd.2017.53244.
• 4. Berk S, Şanlı GC, Özşahin SL, Ömer Doğan ÖT, Arslan S, Akkurt İ. Bir üniversite hastanesinde solunumsal maluliyet değerlendirme pratiği: 136 hastanın analizi. Tuberk Toraks. 2012; 60(2): 145-152. doi: 10.5578/tt.3688.
• 5. Birgen N, Okudan M, İnanıcı MA, Okyay M. İş kazasına bağlı olgularda maluliyet oranı hesaplanması: adli tıp açısından değerlendirilmesi. Adli Tıp Bülteni 1999;4(3):101-108.
• 6. Cantürk G. Maluliyet raporlarında yaşanan sorunlar. In: Hancı IH, Unver Y, eds. III. Sağlık Hukuku Kongresi Kongre Kitabı. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2006 : p. 29-40.
• 7. 22 Haziran 1972 tarihli, 13223 sayılı Resmi Gazete [Inter-net]. Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü. [Erişim tarihi: 15 Şubat 2024]. Erişim linki: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/14223.pdf
• 8. 18 Mart 1998 tarihli, 23290 sayılı Resmi Gazete [Internet]. Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yö-netmelik. [Erişim tarihi: 15 Şubat 2024]. Erişim linki: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/23290.pdf
• 9. 16 Temmuz 2006 tarihli, 26230 sayılı Resmi Gazete [Inter-net]. Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verile-cek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik. [Erişim tarihi: 15 Şubat 2024]. Erişim linki: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/07/20060716.htm
• 10. 11 Ekim 2008 tarihli, 27021 sayılı Resmi Gazete [Internet]. Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tes-pit İşlemleri Yönetmeliği. [Erişim tarihi: 15 Şubat 2024]. Erişim linki: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/10/20081011.htm
• 11. 16 Aralık 2010 tarihli, 27787 (Mükerrer) sayılı Resmi Gaze-te [Internet]. Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlüle-re Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik. [Erişim tarihi: 15 Şubat 2024]. Erişim linki: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/12/20101216M1.htm
• 12. 14 Ocak 2012 tarihli, 28173 sayılı Resmi Gazete [Internet]. Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlik Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik. [Erişim tarihi: 15 Şubat 2024]. Erişim linki: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/01/20120114-10.htm
• 13. 30 Mart 2013 tarihli, 28603 sayılı Resmi Gazete [Internet]. Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik. [Erişim tarihi: 15 Şubat 2024]. Erişim linki: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/03/20130330-4.htm
• 14. 3 Ağustos 2013 tarihli, 28727 sayılı Resmi Gazete [Inter-net]. Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği. [Erişim tarihi: 15 Şubat 2024]. Erişim linki: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/08/20130803-6.htm
• 15. 20 Şubat 2019 tarihli, 30692 sayılı Resmi Gazete [Internet]. Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkinda Yönet-melik. [Erişim tarihi: 15 Şubat 2024]. Erişim linki: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/02/20190220-2.htm
• 16. 20 Şubat 2019 tarihli, 30692 sayılı Resmi Gazete [Internet]. Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik. [Erişim tarihi: 15 Şubat 2024]. Erişim linki: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/02/20190220-1.htm
• 17. 28 Eylül 2021 tarihli, 31612 sayılı Resmi Gazete [Internet]. Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetme-liği. [Erişim tarihi: 15 Şubat 2024]. Erişim linki: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/09/20210928-4.htm
• 18. Kayhan U, Liman Z, Orhan Z, Koçer A. Maluliyet ve engellilik yönetmelikleri bağlamında travma dışı nörolojik hastalıkla-rın kıyaslanması. Kocatepe Tıp Dergisi. 2024;25:348-54.
• 19. Ata U, Şenol E, Çelik C. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalına başvuran olguların meslekte kazanma gücünde kayıp oranları ile engellilik oranlarının karşılaştı-rılması. Adli Tıp Bülteni 2021;26(3):180-188, doi:10.17986/blm.1498
• 20. Aytuğ ŞS, Gamsız Bilgin N. Maluliyet olgularının ulusal yönetmelikler ile AmerikanTıp Birliği Kalıcı Engellilik Değer-lendirme Kılavuzu’na göre karşılaştırılması. Adli Tıp Bülteni 2022;27(3):262-271, doi: 10.17986/blm.1609
• 21. Gamsız Bilgin N. Amerikan Hekimler Birliği (AMA) Kalıcı Engelliliğin Değerlendirmesi Kılavuzu. Adli Tıp Bülteni, 2019; 24 (3): 236-251, doi: 10.17986/blm.2019356620
• 22. Kaya K, Hilal A, Çekin N. Maluliyet kavramı ve hesaplamada öne çıkan sorunlar. J For Med 2018;32(1):30-36, doi: 10.5505/adlitip.2018.35119