Şanlıurfa İli Süt Sığırı İşletmelerindeki Süt Verim Kaybına Isı Stresinin Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 2, 206 - 210, 23.12.2020

Romedi Çelik

https://doi.org/10.31196/huvfd.828885

Öz

Bu çalışma, Şanlıurfa ilinin ilçelerine ait sıcaklık nem indekslerini (SNİ) hesaplayarak ısı stresinin süt kayıpları üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın veri setini Diyarbakır Meteoroloji Bölge Müdürlüğünden temin edilen Şanlıurfa ilinin 10 ilçesine ait 1999-2019 yılları arasındaki meteorolojik veriler ile Türkiye İstatistik Kurumu’ndan (TUİK) alınan 2019 yılı sağmal inek sayıları oluşturmuştur. Araştırmada, ilin tüm ilçelerine ait mayıs-eylül ayları arasındaki SNİ değerleri, SNİ değerinin alansal dağılımı, inek başına günlük süt kayıpları ile günlük toplam süt kayıpları belirlenmiştir. Araştırmada, SNİ değerlerinin kritik değerleri aştığı ay ve ilçeler dikkate alındığında yüksek SNİ değerlerine bağlı olarak oluşan inek başına günlük süt kaybının en yüksek olduğu ilçe ağustos ayında 10.828 g ile Şanlıurfa merkez, en düşük olduğu ilçe ise haziran ayında 163 g ile Hilvan olarak tespit edilmiştir. Böylece SNİ kaynaklı süt kayıplarının en fazla temmuz ve ağustos aylarında şekillendiği ve en çok etkilenen ilçelerin ise Şanlıurfa Merkez ve Akçakale olduğu belirlenmiştir. Ayrıca TUİK’ten alınan Şanlıurfa il ve ilçelerinin 2019 yılına ait 2 yaşın üstündeki toplam süt inek sayıları kullanılarak elde edilen toplam ortalama günlük süt kayıplarının en fazla yaşandığı ilçe ağustos ayında 27283 kg ile Siverek, en az yaşandığı ilçe ise haziran ayıda 71 kg ile Bozova olarak tespit edilmiştir. Söz konusu aylarda en fazla kaybın yaşandığı ilçeler süt ineği popülasyonuna bağlı olarak Şanlıurfa merkez, Akçakale ve Siverek olmuştur. Sonuç olarak, Şanlıurfa süt işletmelerinde, özellikle temmuz ve ağustos aylarında, ısı stresi nedeniyle önemli süt verim kayıplarının yaşandığı belirlenmiştir. Isı stresi ve süt kaybını önlemek için yüksek çevre sıcaklığının olduğu dönemlerde bakım-yönetim uygulamalarının iyileştirilmesi faydalı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

süt sığırcılığı, ısı stresi, sıcaklık-nem indeksi, süt verimi

The Effect of Heat Stress on Milk Yield Loss in Şanlıurfa Province Dairy Cattle Farms

Öz

This study aimed to determine the effect of heat stress on milk losses by calculating the temperature-humidity index (THI) of the districts of Şanlıurfa. The data set of the research comprised meteorological data belonging to 10 districts of Şanlıurfa province between 1999-2019, which were got from Diyarbakır Regional Directorate of Meteorology and the numerical values of the dairy cows in the year 2019 were provided by the Turkey Statistical Institute (TUİK). In the study, THI values between May and September, geographic areal distribution of the THI value, daily milk losses per cow, and daily total milk losses in all districts of the province were determined. In the study, when the months and districts where THI values exceed the critical values were considered, the district with the highest daily milk loss per cow because of high THI values was determined as Şanlıurfa center with 10.828 g in August and the lowest was determined as Hilvan with 163 g in June. Thus, it was determined that milk losses because of THI were mostly in July and August and the most affected districts were Şanlıurfa Center and Akçakale. Also, the district with the highest average daily milk losses obtained by using the total number of dairy cows over 2 years old in Şanlıurfa provinces and districts got from TUIK was determined as Siverek in August with 27283 kg, and the district with the lowest was determined as Bozova with 71 kg in June. The districts with the highest losses during the months in question were Şanlıurfa Center, Akçakale and Siverek, depending on the dairy cow population. As a result, it was determined that Şanlıurfa dairy enterprises experienced significant milk yield losses due to heat stress, especially in July and August. It will be beneficial to improve maintenance-management practices during periods of high environmental temperature to prevent heat stress and milk loss.

Anahtar Kelimeler

dairy cattle, heat stress, temperature-humidity index, milk yield

Kaynakça

• Alkoyak A, Çetin O, 2016: Süt sığırlarında sıcaklık stresi ve korunma yolları. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi, 5 (1), 40-55.
• Bernabucci U, Biffani S, Buggiotti L, Vitali A, Lacetera N, Nardone A, 2014: The effects of heat stress in Italian Holstein dairy cattle. Journal of Dairy Science, 97, 471–486.
• Bouraoui R, Lahmar M, Majdoub A, Djemali M, Belyea R, 2002: The relationship of temperature-humidity index with milk production of dairy cow in a Mediterranean climate. Anim. Res. 51, 479-491.
• Çağlak S, Özlü T, Gündüz S, 2016: Şanlıurfa ilinin iklim özelliklerinin enterpolasyon teknikleri ile analizi. JISR, 9(45), 360-372.
• Çenet Z, Korkmaz Ö, 2020: Şanlıurfa ilinde ısı stresindeki ineklerde bazı ovulasyon senkronizasyon yöntemlerinin gebelik oranlarına etkisi. Harran Üniv Vet Fak Derg, 9 (1), 059-063.
• Dikmen S, Hansen PJ, 2009: Is the temperature-humidity index the best indicator of heat stress in lactating dairy cows in a subtropical environment. Journal of Dairy Science, 92, 109-116.
• Duru S, 2018: Determination of starting level of heat stress on daily milk yield in Holstein cows in Bursa city of Turkey. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 65, 193-198.
• Işık M, Aydinşakir K, Dinç N, Büyüktaş K, Tezcan A, 2016: Antalya koşullarında sıcaklık-nem indeks değerlerinin süt sığırcılığı açısından değerlendirilmesi. Mediterranean Agricultural Sciences, 29(1), 27-31.
• İlhan H, 2018: Marmara bölgesi süt sığırcılığı işletmelerinin sıcaklık-nem göstergesi kullanılarak değerlendirilmesi ve yapısal önlemler. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Joksimović-Todorović M, Davidović V, Hristov S, Stanković B, 2011: Effect of heat stress on milk production in dairy cows. Biotech Anim Husbandry, 27,1017–1023.
• Kibar M, Yılmaz A, Bakır G, 2018: Sıcaklık nem indeks değerlerinin süt sığırcılığı açısından değerlendirilmesi: Siirt ili örneği. Turk J Agric Res, 5(1), 45-50.
• Koç HU, Uğurlu M, 2019: Süt sığırlarında ısı stresinin verim özellikleri üzerine etkisi. Lalahan Hay Araşt Enst Derg, 59(1), 30-35.
• Koç G, Uzmay A, 2016: İklim değişikliğinin süt sığırcılığı üzerindeki etkilerinin gıda güvencesi ve ekonomik açıdan değerlendirilmesi. Tarım Ekonomi Dergisi, Cilt:22, Sayı:2, 29-35.
• Ravagnolo O, Misztal I, 2000: Genetic component of heat stress in dairy cattle, parameter estimation. J. Dairy Sci, 83,2126–2130.
• St-Pierre NR, Cobanov B, Schnitkey G, 2003: Economic losses from heat stressby US livestock ındustries. J. DairySci, 86(E Suppl.), E52–E77.
• Teke B, Akdağ F, 2012: The effect of heat stress on some reproductivetraits in Jersey cows under semi-humid conditions in Turkey. Bulg. J.Agric. Sci, 18(4), 506–510.
• TÜİK, 2020: https://tuikweb.tuik.gov.tr/Start.do (Erişim zamanı 06.08.2020).
• West JW, 1994: Interactions of energy and bovine somatotropin with heat stress. J. Dairy Sci. 77, 2091–2102.
• West JW, 2003: Effects of heat-stress on production in dairy cattle. Journal of Dairy Science, 86, 2131–2144.
• Yaslıoğlu E, İlhan H, 2016: Güney Marmara süt sığırı yetiştiriciliğinin ısı stresi yönünden değerlendirilmesi. JOTAF, 13(4), 12-19.
• Zimbelman RB, Rhoads RP, Rhoads ML, Duff GC, Baumgard LH, Collier RJ, 2009: A re-evaluation of the impact of temperature humidity index (THI) and black globe humidity index (BGHI) on milk production in high producing dairy cows. Proceedings of the South-west Nutrition Conference, University of Arizona, USA, 158-169.