TÜRKÇE OKUTMANLARININ YABANCI ÖĞRENCİLERİN TÜRKÇE KONUŞMA BECERİSİNE YÖNELİK SUBJEKTİF ALGILARI

Yıl 2018, Sayı: 4, 73 - 101, 16.10.2018

Melike Erdil

Öz

Bu araştırmada, yabancı dil olarak Türkçe öğreten okutmanların bakış
açısı ile yabancı öğrencilerin Türkçe konuşma becerilerini edinme sürecinde
yaşadıkları temel sorunları belirlemek amaçlanmaktadır. Araştırmanın çalışma
grubu, İstanbul ve Ankara iline bağlı yükseköğretim kurumlarında çalışan ve
yabancılara Türkçe öğreten yirmi beş gönüllü okutman ile sınırlıdır.
Araştırmada, nitel araştırma yöntemi; nitel araştırma desenlerinden ‘olgu bilim’
kullanılmıştır. Araştırmanın verileri, ‘yarı yapılandırılmış görüşme formu’ ile
elde edilmiştir. Elde edilen veriler, bulgular bölümünde temalar hâlinde
sunulmuş ve yorumlanmıştır. Araştırmanın sonucunda, yabancı öğrencilerin
töresel alışkanlıklarının, tabularının ve din faktörünün Türkçe konuşma
becerilerini etkilediği saptanmıştır. Yabancı öğrencilerin, Türkçe konuşurken
yanlış anlaşıldıklarını hissettiklerinde dört farklı biçimde (kendi ana
dillerinde konuşanlar, beden dilini kullanmayı tercih edenler, hedef dil olan
Türkçeyi konuşmada ısrar edenler ve İngilizce konuşanlar) kendilerini ifade
etmeye çalıştıkları ve ‘genel olarak/çoğu zaman’ yeterli düzeyde ifade
edebildikleri tespit edilmiştir. Türkçe konuşurken; Arap Yarımadası’ndan gelen
öğrencilerin ‘merhaba, selâm, pazar’; Asya Kıtası’ndan gelen öğrencilerin ‘elli,
iki, Japon’; Avrupa Kıtası’ndan gelen öğrencilerin ‘üniversite, ağaç, kız’; Afrika
Kıtası’ndan gelen öğrencilerin ‘teşekkür, alo, gözlük’ kelimelerinde sıklıkla
güçlük çektikleri sonucuna ulaşılmıştır. Türkçe okutmanlarının, yabancı
öğrencilerin sınıf içi grup çalışmalarında öğrenci-öğrenci etkileşimini ‘olumlu’
buldukları tespit edilmiştir. Ayrıca yabancı öğrencilerin seviye bakımından
ilerlemeleri ile birlikte (B1 gibi) aynı zamanda eski seviyelerini de (A1 gibi)
muhafaza edebilme yeterlilikleri konusunda beş farklı görüş olduğu
saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Konuşma becerisi, Türkçe okutmanı, yabancı dil olarak Türkçe

Kaynakça

• Alyılmaz, C. (2010). Türkçe Öğretiminin Sorunları. Turkish Studies, 5(3), 728-749.
• Ateş Kadıoğlu, H. ve Özmen, N. (2017). Öğretim Elemanlarının Görüşleri Doğrultusunda Merkezlerin Sorunları ve Çözüm Önerileri (İZUTEM Örneği). I. Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Bilgi Şöleni (UYTOB 2017) 17-19 Mayıs 2017, Bildiri Özetleri, içinde (s. 12). Bursa.
• Biçer, N., Çoban, İ. ve Bakır, S. (2014). Türkçe Öğrenen Yabancı Öğrencilerin Karşılaştığı Sorunlar: Atatürk Üniversitesi Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(29), 125-135.
• Bogdan, R. C. & Biklen, S. K. (1992). Qualitative Research for Education: An Introduction to Theory and Methods. Boston: Allyn and Bacon.
• Demirel, Ö. (1999). İlköğretim Okullarında Türkçe Öğretimi. İstanbul: Millî Eğitim Yayınları.
• Demirel, Ö. (2010). Yabancı Dil Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Demirtaş Karataş, S. ve Acer Karataş, E. (2016). Türkçe Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlara Yönelik Bir Değerlendirme: Passau Üniversitesi Örneği. Yabancılara Türkçe Öğretimi Üzerine Araştırmalar, (A. Okur, B. İnce ve İ. Güleç, Ed.) içinde (ss. 177-184). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Türk Dili Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları.
• Diller için Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi-Öğrenim Öğretim ve Değerlendirme (Common European Framework of Reference for Languages, CEFR), (2012 ). Frankfurt am Main Printed in Germany: by Telc GmbH.
• Emiroğlu, S. (2013). Konuşma Eğitimi. Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (M. Durmuş ve A. Okur, Ed.) içinde (ss. 277-291). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Memiş, M.R. ve Erdem, M.D. (2013). Yabancı Dil Öğretiminde Kullanılan Yöntemler, Kullanım Özellikleri ve Eleştiriler. Turkish Studies, 8(9), 297-318.
• Patton, M.Q. (1987). How to Use Qualitative Methods in Evaluation. Newbury Park, CA: Sage.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, Yazılı ve Diğer Materyaller için İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, (9. bs.) Ankara: Seçkin Yayıncılık.