CLUSTERING IN THE REGIONAL DEVELOPMENT PROCESS: CASE OF IZMIR REGION

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 2, 11 - 47, 01.06.2013

Davuthan Günaydın

Öz

For increasing the regional competitive power profiting from the clustering, is not very
old in practice, but its theoretical infrastructure depends on the studies of Marshal. Even
though clusterings is defined in various forms, it can be said that the common aproach is
companies operating in similar fields together in order to gain competitive advantage. The
most important featura to distinguish clusterings from other regional development policies is
that, in clusterings there are not only the busines concern but also organisators like suplier
industries, utilities services providers, education service providers, universities, research
institutes, technical support foundations, foundations providing vocational education,
development agencies, independent adviser, media, financial actors, and chamber of trade. In
Turkey activities in the direction of supporting clusterings via the regionel development are
activities in order to support the SMEs. The first planned activity in this direction was
establishing industrialzones. In the region of Izmir especially with the support of Izmir
Development Agency we start to see clustering activities. 

Anahtar Kelimeler

cluster, cluster typology, regional development, regional competition

BÖLGESEL KALKINMA SÜRECİNDE KÜMELENMELER: TR31 İZMİR BÖLGESİ ÖRNEĞİ

Öz

Bölgesel rekabet gücünün arttırılması maksadıyla kümelenmelerden yararlanma,
uygulamada çok eski olmamakla birlikte, teorik altyapısı Marshal’ın çalışmalarına
dayanmaktadır. Kümelenme, literatürde farklı şekillerde tanımlanmasına rağmen ortak
yaklaşımın, benzer ekonomik alanlarda faaliyet gösteren firmaların, rekabet avantajı elde
edebilmek maksadıyla bir araya gelmeleri olduğu söylenebilir. Kümelenmeleri diğer bölgesel
kalkınma politikalarından farklı kılan en önemli özellik, kümelenmelerde yalnızca ticari
işletmeler değil aynı zamanda yan sanayi, altyapı hizmeti sunanlar, eğitim hizmeti sunanlar,
üniversiteler, araştırma enstitüleri, bilim parkları, teknik destek sağlayan kurumlar, mesleki
eğitim veren kurumlar, kalkınma ajansları, bağımsız danışmanlar, medya, finansal aktörler ve
ticaret odaları gibi kurumlarında bulunmasıdır. Türkiye’de bölgesel kalkınma yaklaşımı
doğrultusunda kümelenmelerin desteklenmesi yönünde girişilen faaliyetler genel itibariyle
KOBİ’lerin desteklenmesi yönünde hayata geçirilen faaliyetlerdir. Bu yönde geliştirilen ilk
planlı faaliyet organize sanayi bölgelerinin kurulması şeklindedir. İzmir bölgesinde ise
özellikle İzmir kalkınma Ajansı’nın destekleri ile kümelenme faaliyetlerinin başladığı
görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

kümelenme, kümelenme modelleri, bölgesel kalkınma, bölgesel rekabet

Kaynakça

• Alsaç, Filiz. (2010). Bölgesel Gelişme Aracı Olarak Kümelenme Yaklaşımı ve Türkiye İçin Kümelenme Destek Modeli Önerisi, Planlama Uzmanlığı Tezi, DPT, Ankara.
• Boja,Catalin. (2011). Clusters as a Special Type of Industrial Clusters, Informatica Economica, Vol. 15, no. 2/2011.
• Bulu, Melih, Eraslan, I. Hakki ve Sahin, Özlem. (2004). Elmas (Diamond) Modeli ile Ankara Bilişim Kümelenmesi Rekabet Analizi, 3. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 25 - 26 Kasım 2004, Eskişehir.
• Çağlar, Esen. (2006). Türkiye’de Yerelleşme ve Rekabet Gücü: Kümelenmeye Dayalı Politikalar ve Organize Sanayi Bölgeleri, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Bölgesel KalkınmaVeYönetişim Sempozyumu. Ankara.
• Çağlar, Esen. (2012). Türkiye’de Yerelleşme ve Rekabet Gücü: Kümelenmeye Dayalı Politikalar ve Organize Sanayi Bölgeleri, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı.
• DPT (2004). KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı.
• DPT (2006). Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı.
• DPT (2007). KOBİ Stratejisi Eylem Planı (2007-2009).
• DPT (2008). 2008 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı.
• DPT (2011). 2011-2013 KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı.
• Ekonomi Bakanlığı (2011). KOBI İşbirliği ve Kümelenme Projesi.
• Eraslan, Hakkı. (2009). Kümelenme Temelli Kalkınma Stratejileri, Çerçeve, Yıl 17, Sayı 51, Haziran 2009.
• Haşar, Emin Çetin ve İneler, Filiz Morova. (2011). İzmir Kümelenme Stratejisi Deneyimi ve Kümelenmenin Yönetimi”5. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, Sanayi Politikasının Yönetişimi27-28 Ocak 2011, ANKARA
• Kamath, Shyam, Agrawal and Jagdish, Chase, Kris. (2012). Explaining Geographic Cluster Success. The GEMS Mode, American Journal of Economics and Sociology, Vol. 71, No. 1.
• Kiling, Arsev Van and Langen, Peter De. (2001). Cycles in Industrial Clusters: The Case of the Ship Building Industry in Northern Netherlands, Royal Dutch Geographical Society, Vol. 92, No.4.
• Ketels, Christian, Sölvell, Örjan and Lindqvist, Göran. (2008). Clustersand Cluster Initiatives Center for Strategy and Competitiveness, Stockholm School of Economics, June.
• Karakayacı, Özer. (2010). Ekonomik Büyüme ve Girişimcilik Aktivitelerinde Kümeleşmenin Rolü: Bursa ve Konya Sanayi Kümeleri Örneğinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma, MEGARON, 2010; 5(3): 149-159.
• Kumral, Neşe, ve Değer Çağaçan. (2006). An Industrıal Cluster Study: As A Basis for the Aegean Region’s Development Policy, Ege University Working Papers in Economics, Working Paper No: 06 / 01.
• Keskin, Hidayet ve Dullupçu, Murat Ali. (2010). Kümelenmeler: Bir Literatür İncelemesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Y.2010, C.15.
• Li, Ke, Chu, Chihning, Hung, Derfang and Yuan, Chung, Chauchyun. (2010).
• Industrial Cluster, Network and Production Value Chain: A New Framework for Industrial Development Based on specialization and Divısion of Labour, Pacific Economic Review, 15: 5.
• Markusen, A. (1996). StickyPlaces in Slippery Space: Atypology ofIndustrial Districts,” Economic Geography, Vol. 72, pp. 293–313.
• Mirhosseini Seyed Valiollah. (2012). The Study of Industrial Clusters Performance in Islamic Republic of Iran, International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, January 2012, Vol. 2, No. 1.
• Möhring, Johanna. (2005). Clusters: Definition and Methodology Business Clusters: Promoting Enterprise in Central and Eastern Europe, OECD.
• İNOVİZ Tanıtım Kitapçığı, (2009-2011). http://inoviz.ege.edu.tr/inoviz_Kitapcik_TR.pdf OECD (2007). Competitive Regional Clusters, National Policy Approaches.
• Özdemir, Suna ve Yaşar, İneler. (2010). İzmir Kümelenme Analizi, İzmir.
• Öcal, Tolga ve Uçar, Hicran. (2011). Kümelenmelerde Yapısal Değişim ve Rekabet Gücü, Sosyal Siyaset Konferansları, Sayı: 60, 2011/1.
• Porter, Michael E. (1990). New Global Strategies For Competitive Advantage Strategy & Leadership; May/Jun.
• Porter, Michael E. (1998). The Adam Smith Address: Location, Clusters, and the "New" Microeconomics of Competition, Business Economics; Jan 1998; 33, 1.
• Porter, Michael E. (2003). TheEconomicPerformance of Regions” RegionalStudies, Vol. 37.6&7, pp. 549–578, August/October 2003.
• Shahid Yusuf. (2008). Can Clusters Be Made to Order? Growing Industrial Clusters in Asia, Serendipity and Science, edt.Shahid Yusuf, KaoruNabeshima, and Shoichi Yamashita, TheWorl Bank, Washington DC.
• Stejskal, Jan and Hajek, Petr. (2012). Competitive Advantage Analysis: A Novel Method for Industrial Clusters Identification, Journal of Business Economics and Management,Volume 13(2).
• Taşdemir, İnci. (2008). Uluslararası Finans Merkezi Olarak İstanbul'un Yapılanması ve Finans Kümelenmesi, İTO Yayın No: 2008-51, İstanbul.
• Tuncel, Cem Okan. (2010). Bilgi Ekonomisinde Üniversite-Sanayi İşbirliğinin Önemi ve Bölgesel Gelişme Paradigmasında Yaşanan Dönüşüm: Türkiye’de Üniversite Vizyonunda Bölgenin Yeri, Cumhuriyetimizin 100. Yılına Doğru Üniversite Vizyonumuz (Tebliğler), Ankara.
• http://www.izmirkumelenme.org/
• http://www.izmirkumelenme.org/index.php/kumelenme/izmirdeki-kumelenmeler/97-turkcetr/kuemelenme/organik-gida/186
• http://www.izmirkumelenme.org/index.php/kumelenme/izmirdeki-kumelenmeler/92-turkcetr/kuemelenme/inoviz/194
• http://www.izmirkumelenme.org/index.php/kumelenme/izmirdeki-kumelenmeler/93-turkcetr/kuemelenme/makine-metal/172
• http://www.izmirkumelenme.org/index.php/kumelenme/izmirdeki-kumelenmeler/89-turkcetr/kuemelenme/havacilikuzaykumelenmesi/137
• http://www.izmirkumelenme.org/index.php/kumelenme/izmirdeki-kumelenmeler/104-turkcetr/kuemelenme/islenmis/269
• http://www.izmirkumelenme.org/index.php/kumelenme/izmirdeki-kumelenmeler/105-turkcetr/kuemelenme/iklimlendirme/336