İstiklal Marşı’nın Yapısal Analizi

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 77 - 88, 30.01.2023

Yiğit Can Eyüboğlu

Öz

Millî değerlerin sağlanmasında marşlar ön plana çıkmaktadır. Türkiye’nin millî marşı İstiklâl Marşı’dır. Bu çalışma ile İstiklâl Marşı’nın yapısı incelenmiş ve söz-müzik uyumu yapısal açıdan ele alınmıştır. Bu araştırma doküman analizi tekdiğinin kullanıldığı betimsel bir çalışmadır. Veriler hem doküman analizi hem de geleneksel müzikal analiz kullanılarak toplanmıştır. Analiz hem müzikal tasarım hem de tonal tasarım bakımından yapılarak sonrasında söz-müzik uyumu incelenmiştir. Ulaşılan sonuçlar: 1. İstiklâl Marşı’nın toplam 12 ölçüdür ve üç dörtlük eksik başlayacak şekilde dört/dörtlü ölçü ile ölçülenmiştir. 2. Marş içinde 5 tip nota değeri ve tartım kullanılmıştır. Bu nota değeri ve tartımların sıralanışı her bölmenin içinde kendi başına tutarlıdır. 3. Müziğin armonik formu ABACA şeklindedir. Mi minör başlayan müziğin ilk modülasyonu la minöre, ardından tekrar mi minöre, sonrasında Sol Majöre ve nihai olarak tekrar mi minöre şeklindedir. 4. Müziğin 26 vuruşunda tonik akoru, 22 vuruşunda da Dominant akoru kullanılmıştır. Armonik yapıda tespit edilen bu sadeliğe müziğin formunda ve ritmik yapısında karşılaşılmamıştır. Bundan dolayı marş için armonik olarak sade, formal ve ritmik olarak karmaşık denebilir. 5. Yapılan sadeleştirme sonucunda İstiklâl marşının formunun a1’in geliştirilmesinden ortaya çıktığı görülmektedir. 6. Söz ve yapı ilişkisi incelendiğinde mısraların müzikte kapladığı yer açısından bir dengesizlik gözlenmiştir. Örneğin, şiirin birinci mısrası için müzikte 4 ölçü ayrılırken, daha fazla hece sayısına sahip olan ikinci mısra için 2 ölçü ayrılmıştır. Mısralar ile müzik arasındaki ortantısızlık bazı sözcüklerin kısa süre içine sıkıştırılmasına sebep olmuştur. 7. Müziğin %33,3’ünü birinci mısra, %18,2’sini ikinci mısra, %24,2’sini üçüncü mısra ve %24,3’ünü dördüncü mısra kaplamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Müzikal form, Millî marş, Armonik analiz, İstiklâl Marşı, Ekrem Zeki Üngör

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Derginize teşekkür ederim.

Structural Analysis of İstiklâl Marşı (Independence Anthem of Turkey)

Öz

National Marches come to the fore in the provision of national values. The national march of Turkey is the İstiklâl Marşı (Independence Anthem). In this study, the structure of the İstiklâl Marşı was examined and the harmony of lyrics and music was discussed from a structural point of view. This research is a descriptive study using document analysis technique. Data were collected using both document analysis and traditional musical analysis. The analysis was made in terms of both musical design and tonal design, and then lyric-musical harmony was examined. Reached results: 1. The İstiklâl Marşı has 12 measures in total and it is measured with four/quadruple measures, starting with three lines missing. 2. In the İstiklâl Marşı, 5 types of note values and weighing are used. This note value and the order of the weights are self-consistent within each division. 3. The harmonic form of music is ABACA. The music that starts in e minor is first modulated to a minor, then again to e minor, then to G Major and finally to e minor again. 4. The tonic chord is used in 26 beats of the music and the Dominant chord is used in 22 beats. This simplicity, which was determined in the harmonic structure, was not encountered in the form and rhythmic structure of the music. Therefore, the İstiklâl Marşı can be said to be harmonically simple, formal and rhythmically complex. 5. As a result of the simplification, it is seen that the form of the National Anthem emerged from the development of a1. 6. When the relationship between word and structure is examined, an imbalance has been observed in terms of the place occupied by verses in music. For example, while 4 measures are reserved for the first line of the poem, 2 measures are reserved for the second line, which has more syllables. The disproportion between verses and music caused some words to be compressed into a short time. 7. 33.3% of the music is covered by the first line, 18.2% by the second line, 24.2% by the third line and 24.3% by the fourth line.

Anahtar Kelimeler

Musical form, National March, Harmonic analysis, İstiklâl Marşı, Ekrem Zeki Üngör

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Akarsu, S. (2021). İstiklal Marşı ve İcrasına Yönelik Bir Analiz Çalışması. Turkish Studies - Language, 16(5), 1-35. doi: https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.52875, (05.03.2022).
• Antep, E. (2017). Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası: Çoksesliliğin Belgesel Tarihi. Ankara: Elma Yayınevi.
• Cangal, N. (2004). Müzik Formları. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Çetin, Ş. (2015). Milli Değerlerin Öğretimine Yönelik Tutum Ölçeği (MDÖTÖ) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Electronic Turkish Studies, 10(11), 447-460. doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8631, (09.04.2022).
• Fasla, G. W. (2020). Pezaj Tasarımında Konseptten Forma (1 b.). (E. Oktay, Çev.) İstanbul: Literatür Yayınları.
• Kratus, J. (1985). The use of melodic and rhythmic motives in the original songs of children aged 5 to 13. Contributions to Music Education, Fall (12): 1-8.
• Ligeti, G. (1966). Form in der Neuen Musik. Mainz: B. Schott's Söhne.
• Okay, M. O. (2001). İstiklâl Marşı. TDV İslam Ansiklopdisi: https://islamansiklopedisi.org.tr/istiklal-marsi, (22.04.2022).
• Pressley, A. (2015). Diferensiyel Geometriye Giriş (1 b.). (Y. Kaya, A. Küçük, & A. Melekoğlu, Çev.) Bursa: Dora Basım-Yayım.
• Savaş, M. (2018). Batı Müziğinde Form ve Analiz (Cilt 1). Ankara: Müzik Eğitimi Yayınları.
• Schönberg, A. (1970). Fundamentals of Musical Composition. London and Boston: Faber and Faber.
• Schwandt, E., & Lamb, A. (2001). March. Grove Music Online: https://www.oxfordmusiconline.com/grovemusic/view/10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-0000040080?rskey=udCW0o, (24.04.2022).
• Songur, F., & Büyüksağnak, B. (2017). Marşlar Tarihi Üzerine Bir Deneme: Türk Deniz Kuvvetleri. II. International Academic Research Congress, 18-21 Ekim 2017, Antalya, Türkiye. https://www.researchgate.net/publication/341134561_MARSLAR_TARIHI_UZERINE_BIR_DENEME_TURK_DENIZ_KUVVETLERI, (23.04.2022).
• Taha Toros Arşivi. (tarih yok). İstiklâl Marşı Bestekarı Zeki Üngör'le Konuştuk. Marmara Üniversitesi Açık Erişim Sistemi: https://openaccess.marmara.edu.tr/bitstream/handle/11424/159365/001515788006.pdf?sequence=3&isAllowed=y, (23.04.2022).
• Tarhan, N. (2011). Değerler Psikolojisi ve İnsan (1. b.). İstanbul: Timaş Yayınları.
• Tarman, S. (2013). Atatürk ve Müzik (2. b.). Ankara: Müzik Eğitimi Yayınları.
• TDK. Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu: https://sozluk.gov.tr/, (22.04.2022).
• Tepebaşılı, F. (2005). Kullanımlık Metin Türü Olarak Ulusal Marş Kavramı ve İşlevleri. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi(17), 383-393. https://dergipark.org.tr/en/pub/sutad/issue/26279/276886, (06.05.2022).
• Turan, Ş. İstiklâl Marşının Kabul Edilmesi (1 Mart 1921). İstiklâl Marşı Derneği: http://www.istiklalmarsidernegi.org.tr/IcerikDetay?Id=7&IcerikId=1551&PageId=7, (23.04.2022).
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. (1982). Mevzuat: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2709.pdf, (09.05.2022)
• Uçan, A. (2017). Ankara'da Çağdaş Türk Sanat Müziği. A. K. Ajansı içinde, Anadolu'nun Sırlı Sesi: Müziğiyle Ankara. Ankara: Ankara Kalkınma Ajansı.
• Usmanbaş, İ. (1974). Müzikte Biçimler. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Uzun, C. D. (2021). Anayasalarda Milli Marşlar. Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 6(1), 571-591. https://www.jurix.com.tr/article/22289, (26.04.2022).
• Vurgun, L., & Öztop, S. (2011). Yönetim ve Örgüt Kültüründe Değerlerin Önemi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 217-230. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/194462, (07.05.2022).
• Webb, J. (2016). Yaratıcı Fotoğrafçılıkta Tasarım İlkeleri (1 b.). (E. Günay, Çev.) İstanbul: Literatür Yayınları.