Kırsal Kesimde Yaşayan Kişilerin Brusella İnfeksiyonu Bulaş Yolları Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 98 - 113, 30.04.2022

Sevil Alkan , Emine Kübra Dindar Demiray , Duygu Sıddıkoğlu , Hatice Öntürk Akyüz

Öz

Amaç: Bruselloz ülkemiz için endemik zoonotik bir hastalıktır. Bruselloz için bilinen risk grupları arasında, hayvan yetiştiricilerinin yanısıra taze süt ve süt ürünü tüketenler ile kırsal kesimde yaşayanlar bulunmaktadır. Çalışmamızda, kırsal kesimde yaşayan kişilerin Brusella infeksiyonu bulaş yolları hakkındaki bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi ve böylece çalışma sonuçlarına göre halka verilebilecek eğitimlerle hastalığın yayılımının azaltılması, bilinç düzeyinin arttırılması amaçlandı.
Materyal ve metod: Bu kesitsel çalışmada, yüz yüze anket tekniği kullanıldı. Çalışmada biri Doğu Anadolu Bölgesi’nde biri de Marmara Bölgesi’nde bulunan iki farklı hastanede 15.06.2021-30.06.2021 tarihleri arasında gerçekleştirildi.
Bulgular: Çalışmaya 164 (%71,6)’ü erkek cinsiyette olan 229 gönüllü dahil edildi. Katılımcıların %65,5’i çiftçilik ve hayvancılık ile uğraşıyordu, %78,2’i sürekli olarak köyde ikamet etmekteydi. %55,9’u süt ürünlerini kendisi imal etmekteydi. %48,3 oranda en sık üretilen süt ürünü peynir idi. Katılımcıların %95.6’sı brusellozdan haberdar olup, bilgi kaynağı sıklıkla (%62.4) akraba/komşu/aile idi. Küçük/büyükbaş hayvancılıkla uğraşanların değerlendirilmesinde ise; %70,1’inin erkek cinsiyette, %48.7’inin küçükbaş hayvan beslediği, %59.7’sinin veteriner kontrolü ve aşı ile hayvanlarını bruselloza karşı koruduğu, %55.8’inin hayvanlarının atıklarını gömdüğü, hayvanına bruselloz teşhisi konulsa %40.9’u kesip/yemeyi tercih edeceğini belirtmişti.
Sonuçlar: Ülkemizden önceki yıllarda yapılan çalışmalara göre bruselloz hakkında bilgi düzeyleri artmış olarak saptansa da bruselloz için riskli davranışların devam ettiği saptanmıştır. Bruselloz konusunda bilgilendirmeyi artırmak ve halkın bruselloz için riskli uygulamalarını azaltmak için multidisipliner olarak eğitimler planlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Brusella, bruselloz, kırsal kesimde yaşayanlar, bilgi düzeyi

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• 1. Yumuk Z, O’Callaghan D. Brucellosis in Turkey –an overview. Int J Infect Dis 2012;16:228–235.
• 2. Aygen B, Doganay M, Sumerkan B, Yildiz O, Kayabas U. Clinical manifestations, complications and treatment of brucellosis: a retrospective evaluation of 480 patients. Medecine Maladies Infect 2002;32:485–493.
• 3. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/zoonotikvektorel-bruselloz/istatistik[İnternet]. [erişim 10 Haziran 2021].
• 4. Corbel MJ. İnsanlarda ve Hayvanlarda Bruselloz. Epidemiyoloji [İnternet]. Cenevre, İsviçre: Dünya Sağlık Örgütü [erişim 10 Haziran 2021]. http://www.who.int/csr/resources/publications/Brucellosis.pdf
• 5. Cetin E, Coral B, Bilgic A, Bilgehan E, Sipahioglu U, Gurel M, et al. Turkiye’de insanda bruselloz insidansının saptanması. Doga-Tr J Med Sci 1990;14:324–334.
• 6. Özcan H, Şahin M. Hayvan Yetiştiricilerinin İşletme Büyüklüğüne Göre, Brusella Hastalığı Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin Araştırılması. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2012;1:211–224.
• 7. Babaoğlu Ü, Demir G. Yarı Kentsel Bölgede Yaşayan Kişilerin Brusella Hakkında Bilgi Durumları. ACU Sağlık Bil Derg 2017(4):214-219.
• 8. Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge
• 9. Köse S, Smits HL, Abdoel TH, Ozbel Y. Prevalence of Brucella antibodies in rural and suburban communities in three provinces of Turkey: need for improved diagnosis and prevention. J Infect 2006; 53(5): 308-314.
• 10. Kalkan A, Felek S, Akbulut A, Papilla Ç, Demirdağ K, Kılıç SS. Elazığ yöresinde çeşitli risk gruplarında bruselloz seroprevalansının belirlenmesi. İnfeks Derg 1999; 13(2): 227-230.
• 11. Ergönül Ö, Zeller H, Kılıç S, Kutlu S, Kutlu M, Cavusoglu S,et al. Zoonotic infections among veterinarians in Turkey: Crimean-Congo hemorrhagic fever and beyond. Int J Infect Dis 2006; 10(6): 465-469.
• 12. Kutlu M, Ergonul O, Sayin-Kutlu S, Guven T, Ustun C, Alp-Cavus S, et al. Risk factors for occupational brucellosis among veterinary personnel in Turkey. Prev Vet Med 2014;117(1):52-58.
• 13. Otlu S, Şahin M, Atabay HI, Ünver A. Serological investigations of brucellosis in cattle, farmers and veterinarians in the Kars District of Turkey. Acta Vet Brno 2008; 77: 117-121.
• 14. Dirgen-Çaylak S, Sözen H, Aksözek A, Çitil BE. Muğla ilinde veteriner hekimlerde Brucella seropozitifliği. Klimik Derg 2015; 28(3): 108-111.
• 15. Alp-Çavuş S. Brusellozda Mesleksel Risk: Türkiye’de Görmezden Geldiğimiz Bir Sorun. Klimik Derg 2015; 28(3):95.
• 16. Mamani M, Majzoobi MM, Keramat F, Varmaghani N, Moghimbeigi A. Seroprevalence of Brucellosis in Butchers, Veterinarians and Slaughterhouse Workers in Hamadan, Western Iran. J Res Health Sci 2018;18(1):e00406.
• 17. Mohammed A, Al Sekail. Seroepidemiological survey of brucellosis Antibodies in Saudi Arabia. Ann Saudi Med 1999;19:219-222.
• 18. Igawe PB, Okolocha E, Kia GS, Irmiya IB, Balogun MS, Nguku P. Seroprevalence of brucellosis and associated risk factors among abattoir workers in Bauchi State, Nigeria. Pan Afr Med J 2020;35:33.
• 19. Liu ZG, Wang M, Ta N, Fang MG, Mi JC, Yu RP, et al. Seroprevalence of human brucellosis and molecular characteristics of Brucella strains in Inner Mongolia Autonomous region of China, from 2012 to 2016. Emerg Microbes Infect 2020;9(1):263-274.
• 20. Akkuș Y, Karatay G, Gülmez A. Hayvancılıkla Uğrașan Bireylerin Bruselloza İlișkin Bilgi ve Uygulamaları. Kafkas J Med Sci 2011;1:16– 20.
• 21. Grahn C. Brucellosis in small ruminants: an investigation of knowledge, attitude and practices in peri-urban farmingaround the region of Dushanbe, Tajikistan. Uppsala: Sveriges lantbruksuniversitet; 2013. [İnternet]. [erişim 10 Haziran 2021]. https://stud.epsilon.slu.se/5325/7/grahn_c_130227.pdf
• 22. Şahin E, Kaya A, Kandemir Ö, Ersöz G, Emekdaş G. Mersin Merkez ve Bağlı İlçelerde Bruselloz Seroprevalansı ve İlişkili Faktörlerin Anket Yöntemi ile Araştırılması. Flora 2006;11(2):83-88.
• 23. Büke AÇ, Çiçeklioğlu M, Erdem İ ve ark. Süt ürünleri işleyicilerinde bruselloz prevalansı ve brusellozu bilme durumu. İnfek Derg 2000; 14: 321-325.
• 24. Bodur S, Küçükçalık A, Altındiş M, Kara F. Brusellozdan korunmada toplumun bilgi düzeyi. Kocatepe Tıp Dergisi 2000; 1: 87-90.
• 25. Yüce A, Alp-Çavuş S. Türkiye’de bruselloz: genel bakış. Klimik Derg 2006; 19(3): 87-97.
• 26. Sayin-Kutlu S, Kutlu M, Ergonul O, Akalin S, Guven T, Demiroglu YZ, et al. Occupational Infectious Diseases Study Group. Laboratory-acquired brucellosis in Turkey. J Hosp Infect. 2012;80(4):326-330.
• 27. Zoonotik hastalıklar hizmet içi eğitim modülü. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Zoonotik Hastalıklar Daire Başkanlığı, 2011. [İnternet]. Erişim adresi: http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/ kitaplar/Zoonotik%20Hastaliklar%20Katilimci%20 Kitabi.pdf.[ Erişim tarihi 10.06.2021].
• 28. Öcal N, Babür C, Yağcı BB, Macun HC, Çelebi B, Kılıç S, et al. Kırıkkale yöresinde süt sığırlarında brusellozis, listeriozis ve toksoplazmozis’in seroprevalansı ve birlikte görülme sıklığı. Kafkas Üniv Vet Fak Derg 2008;14:75-81.
• 29. Özen M, Yılmaz A, Beyoğlu R, Seyit M, Oskay A. Bir üniversite hastanesi personelinin Brusella hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Pam Tıp Derg. 2020; 13(3): 621-627.
• 30. Zhang N, Zhou H, Huang DS, Guan P. Brucellosis awareness and knowledge in communities worldwide: A systematic review and meta-analysis of 79 observational studies. PLoS Negl Trop Dis 2019;13(5):e0007366. doi: 10.1371/journal.pntd.0007366.
• 31. Bikas C, Jelastopulu E, Leotsinidis M, Kondakis X. Epidemiology of human brucellosis in a rural area of north-western Peloponnese in Greece. Eur J Epidemiol 2003; 18: 267–274.
• 32. Hundal JS, Sodhi SS, Gupta A, Singh J, Chahal US. Awareness, knowledge, and risks of zoonotic diseases among livestock farmers in Punjab. Vet World. 2016;9(2):186-191.
• 33. Kandemir Ö. Bruselloz. Türkiye Klinikleri J İnf DisSpecial Topics 2015;8:1-9.