İZMİR NÜFUS PROJEKSİYONLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 16, 61 - 83, 30.06.2022

Mümtaz Peker

Öz

Projeksiyon çalışması “doğum, ölüm ve göç hareketlerinin gelecekteki örüntülerinin ne olabileceği konusunda belli varsayımlara dayanarak, yapılan tahmin” oluyor. Yerel için yapılacak bir nüfus projeksiyonunda kullanılacak bu üç nüfus verisinin kaynağı ne olmalı?
İlk olarak yerelin doğum, ölüm ve göç verileri, uzun dönemi içerecek biçimde analiz edilmeli, ülkeden olan farklılıkları gösterilmeli. İkinci olarak yapılacak projeksiyon dönemi içinde bu değişkenlerde ne gibi değişme olabileceği bir model içinde ortaya konulmalı. Günümüzde gelişen teknoloji nedeniyle, projeksiyon yapmak artık çok kolaylaştı. Zorluk nerede? Doğum, ölüm ve göçün projeksiyon dönemdeki değişimini gösteren model, mutlaka konuyla ilgisi olanlarla tartışılmalı, gerekli düzeltme yapılmalıdır. Bu modele göre yapılan tahminlerin çıktıları yine konunun uzmanları ile tartışılmalı. Hatalardan sonra tahminler kamuoyuyla paylaşılmalıdır.
Yaptığımız çalışmada projeksiyon dönemi için kurguladığımız model aşağıdakileri içeriyordu. a- Toplam doğurganlık hızı TDH ( İngilizce kullanımı total fertility rate (TFR)) ile bebek, çocuk ölüm hızı azalacak; b- Yaşlı nüfus henüz oluşmadığı için yetişkin ölüm hızı fazla artmayacak; c- çok iyi eğitim gören gençleri ile nitelikli genç işgücünü sürekli kaybedecek şehir biçiminde oluşturulmuştu. Öteki çalışmalar ise ülkemizde gerçekleşen hızları almış, çalışmamızla aradaki fark oluşmuştu. Oluşan farklılık ister istemez şu soruyu sormamıza neden oluyor: “Her yıl TÜİK tarafından açıklanan adrese dayalı nüfus verileri ile tutarsızlığı görülen tahminlere göre yerel yatırımların sürdürülmesinin ne yararı olabilir?

Anahtar Kelimeler

İzmir, Nüfus, Projeksiyon, Doğurganlık, TUİK.

Kaynakça

• Arkas, Lucien. Elli Yıllık Deniz Yolculuğu, s.147, Arkas Holding Yayını, İstanbul.
• DİE, İller Arası Göç 1985-1990, Ankara, 1994.
• Gürtan, Kenan. Türkiye’de Nüfus Problemi ve İktisadi Kalkınma İle İlişkisi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, İstanbul, 1966.
• HNEE, Türkiye, 2018 Nüfus ve Sağlık Araştırması Suriyeli Göçmen Örneklemi, Ankara, 2019.
• https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 (İnternet erişim tarihi: 30 Temmuz 2021)
• İçduygu, Ahmet, Sirkeci, İbrahim. “Cumhuriyet Dönemi Türkiye’sinde Göç Hareketleri”, Oya Baydar (Der.), 75 Yılda Köylerden Şehirlere, Tarih Vakfı Yay., İstanbul, 1999.
• İzmir Büyükşehir Belediyesi. İzmir Ulaşım Ana Planı 2030, İzmir, 2017.
• İzmir Kalkınma Ajansı ve Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü. İzmir İli Bölge Planı Hazırlanmasına Yönelik Fonksiyonel Bölge ve Alt Bölgelerin ve Bölgelerarası İlişkilerin Tespiti Çalışması, İzmir, 2013.
• Kağıtçıbaşı, Çiğdem. Sosyal Değişmenin Psikolojik Boyutları İzmir Lise Öğrencileri Üzerine Bir İnceleme, Sosyal Bilimler Derneği Yayınları A-5, Ankara, 1972.
• Kartal, Kemal, Ekonomik ve Sosyal Yönleriyle Türkiye’de Kentleşme, Yurt Yayınları, Ankara, 1983.
• Myrdal Gunnar. On Population Policy in the Underdeveloped World – Population and Development Review, C.13, No.3, New York, 1987.
• Peker, Mümtaz. İzmir Nüfus Tahmini Üzerine Bir Deneme (2000-2030), İzmir Kent Kitaplığı, İzmir, 2003.
• Shorter, Frederic, C., Macura, Miroslav. Türkiye’de Nüfus Artışı (1935-1975) Doğurganlık ve Ölümlülük Eğilimleri, Yurt Yayınları No: 7, Ankara, 1982.
• Shryock, Henry S., Siegel, Jacop S., The Methods and Materials of Demography, “Population Projections”, U.S. Departmant of Commerce, Bureau of The Census, Washington, 1973.
• Tekeli, İlhan ve Erder, Leila. Yerleşme Yapısının Uyum Süreci Olarak İç Göçler, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 1978.
• Tekeli, İlhan. İzmir Belediyeciliğinde 2004-2018 Döneminin Öyküsü I. Kitap, İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir, 2018.
• Tuncer, Baran. Ekonomik Gelişme ve Nüfus, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 1976.
• TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Bilgilerine ilişkin basın açıklaması, 3. Şubat 2022, Ankara, 2022.
• United Nations, Multilingual Demographic Dictionary, New York. 1958.
• Üner, Sunday. “Kırsal Yapıda Değişme ve Kırdan Kente Göçler”, Türkiye’de Nüfus Sorunu Semineri, Antalya, 1974.
• Vesek, Sait, Türkiye’deki Suriyelilerin Göç Deneyimleri, Gaziantep-İzmir Örneği, Nobel yayıncılık, Ankara, 2021.
• Yener, S., Kocaman, T., Beyazıt, S. Türkiye’de İç Göçler ve Göç Edenlerin Sosyo-Ekonomik Nedenleri, DPT Yayını, Ankara, 1993.
• Zet Araştırma Şirket, Üniversite Gençliğinin Tercihi, 1998.