Turbofan Uçak Motorlarının Uçuşa Elverişli Tutulması İçin Yeni Bir Motor Bakım Sisteminin Tasarımı ve Optimizasyonu

Yıl 2016, Cilt: 8 Sayı: 29, 37 - 49, 01.03.2016

M. Bucan Çolak Ömer Işık Haluk Demirtaş Satılmış Ürgün Seçil Ulufer

Öz

Uçak motorlarının çok hassas cihazlar olduğu herkes tarafından bilinir.
Özellikle yabancı maddelerin motora girmesi sonucunda büyük maddi
hasarlar meydana gelmektedir.
Uçak motorlarının bakımları da oldukça maliyetli ve uzun süren işlemlerdir.
İdeal bir hava taşımacılığı için bakımların asgari sürede tamamlanması
ve uçağın yeniden operasyona döndürülmesi önem arz eder. Günümüzde
havayolu şirketleri ve taşımacılık yapan firmalar, bakım kuruluşlarından
planlanan bakımı en kısa sürede tamamlamasını istemektedirler. Bu talebe
binaen oluşturulan gelişmiş bakım programı sistemlerine, hem üreticiler
hem de bakım firmaları çok çaba harcamaktadır. Motor bakımları, uzun
süren işlemler olduğu için genellikle operasyona verilen uzun molalarda;
özellikle gece yapılması uygun görülen işlemlerdendir.
Motor bakımlarını diğer sistemlerden farklı kılan bir diğer durum ise, özel
uçuş operasyonları olan ETOPS vb. özelliklerdir. Motorlara yüklenen daha
özel kabiliyetler, tabii olarak motorlara uygulanan bakım işlemlerine ek
iş yükü olarak yansımaktadır. Motor bakımlarını icra eden teknisyenlerin
yetkilendirilmesi de bazı ayrıcalıklı şartları ortaya çıkarmıştır. Motor
performansı hem taşınan yolcu ve kargonun miktarını belirler, hem de
uçağın harcayacağı yakıt miktarını derinden etkiler. Bu iki önemli faktör
doğrudan maliyeti değiştirdiği için, motor performansı havacılıkta dikkate
çok şayan bir uygulamadır. Motorun performansının süreklilik arz etmesi
ve yüksek verim için motorların her uçuşta gösterdikleri davranışların
(Motor Parametreleri) takip edilmesi ve ortaya çıkan aksaklıkların üretici
firma talimatları doğrultusunda giderilmesi gerekmektedir. Günümüzde
havaaracı ve motor bakımı konusunda yürürlükte olan yasalar optimum
bakım performansı ve güvenliği açısından belli noktalarda zaaflar
barındırmaktadır. Bu zaafların temelinde operatör şirketlerin bakımı
yönetmesi yatmaktadır. Mevcut bakım yönetimi sorumluluğu kanunları
değiştirilerek problemlerin aşılması mümkündür. Temel olarak bakım
yönetimi ve uygulamasının üretici firma ve bakım yapmaya yetkili
kuruluşlar arasında idare edilmesi temeline dayanan bu yeni sistem hem
maliyet hem de güvenlik açısından muazzam avantajlar sunmaktadır. Bu
nedenle bu çalışmada uçuş güvenliğini artıran ve operatörler için daha
düşük maliyetli olan yeni bir motor bakım sistemi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Turbofan, Uçak motor bakımı, optimizasyon

A New Engine Maıntenance System Design and Optımısatıon for Keeping Turbofan Aeroplane Engines Airworthy

Öz

It is commonly known that aircraft engines are delicate machines.
Especially Foreign objects got sucked into the engine cause vast amount
of damage. Maintenance of engine is a quite long and expensive process.
For an optimum commercial aviation transport operation, it is essential
to complete maintenance and return the aircraft to service as quick as
possible. Therefore nowadays airlines and commercial transporters demand
from maintenance firms to carry out the asked maintenance actions in the
soonest option. The advanced maintenance program systems prepared by
virtue of this demand are the result of hard efforts by both MROs and
manufacturers. Engine repairs are mostly planned in long stays of aircraft
on ground; especially in night stops since they require long time.
The additional features that make the engine maintenance more special
compare to others are special opeartions such as ETOPS etc. Those
added privilege capabilities naturally resulted as extra maintenance tasks
on engines. For this reason the authorisation of maintenance engineers
working on engines have to get some additional trainings and meet extra
qualification provisions.
Performance of engines deeply effects the amount of passenger and cargo
load as well as the fuel consumption. Those two parameters directly in
relation with economic figures therefore the engine performance is a very
important criterion. All the attitudes of engines for each flight (Engine
Parameters) must be monitored and all revelaed faults must be fixed
according to manufacturers maintenance in order to achieve the continuous
highest performance of engines. instruction.
In the present days the regulation structure which is in force involves some
weaknesses in terms of optimum maintenance performance and safety.
Those safety gaps in the law derives from management of mantenance
by operators. It is possible to overcome the challenge by rewriting the
current maintenance management regulations. The new system proposed
in this work, basicly depends on setting up the maintenance management
activity between manufactureres and approved maintenance organisations,
provides tremendous advantages for cost cutting and increasing flight
safety. Here, a new engine maintenance management system which
improves flight safety and with less cost is being offered.