ROLAND BARTHES VE CHARLES SANDERS PEİRCE’İN GÖSTERGEBİLİMSEL YAKLAŞIMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2017, Cilt: 9 Sayı: 2, 25 - 36, 01.04.2017

Esra Karaman

https://doi.org/10.17932/IAU.IAUD.13091352.2017.9/34.25-36

Öz

Anlam evrenini çözümlemeyi amaçlayan göstergebilim birçok kişi
tarafından kullanılmış ve farklı kavramlar ile özdeşleştirilmiştir. 
Kendilerinden başka şeylere gönderme yapan göstergeler, içinde kodların
bulunduğu yapılardır. Bu kodların birbirleriyle ilişkilenerek oluşturduğu
anlamlar ise başkalarına aktarılmak üzere bir mesaj oluştururlar. Bu mesajların
anlamlanması, soyut olanın somutlaştırılması gibi anlam çalışmaları ile ilgili
her şey göstergebilimin alanına girmektedir. Bu çalışmada bu kavramlardan genel
olarak bahsedilecek ve göstergebilimin ne olduğu ve nasıl ortaya çıktığı ele
alınacaktır. Devamında göstergebilimin kurucusu kabul edilen Charles Sanders
Peirce ile bu bilime büyük katkıları olan Roland Barthes’ın göstergebilim adına
yaptığı çalışmalara değinilecektir. Ayrıca ortaya attıkları modeller
incelenecek ve göstergebilimin bu çalışmalar altında uğradığı değişim
değerlendirilecektir. Sonuç bölümünde iki kuramcının birbirleri arasında
görülen benzerlikler ve farklılıklar ele alınarak göstergebilimin kuramsal
evreni bu çerçevede değerlendirilecektir. 

Anahtar Kelimeler

Göstergebilim, Gösteren, Gösterilen, Anlam Bilimi, Roland Barthes, Charles Sanders Pierce

Kaynakça

• Aylan, T. (2005). Göstergebilim ve Bir Söylem Biçimi Olarak Sinema, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe (Sistematik Felsefe ve Mantık) Anabilim Dalı.
• Atabek, G. ve Atabek, Ü. (2007). Medya Metinlerini Çözümlemek. İçerik, Göstergebilim ve Söylem Çözümleme Yöntemleri, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Austin, J. L. (1970). Philosophical Paper, (Aktaran: Utku Özmakas) İkinci Baskı, Oxford: Oxford University Press.
• Barthes, R. (1979). Göstergebilim İlkeleri, (çev. Mehmet-Sema Rifat) Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Barthes, R. (2003). Çağdaş Söylenler, (çev. Tahsin Yücel) İstanbul: Metis.
• Barthes, R. (2016). Göstergebilimsel Serüven, (çev: Mehmet-Sema Rifat.) İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• Bircan, U. (2015). Roland Barthes ve Göstergebilim, Dicle Üniversitesi: Edebiyat Dergisi Sayı:13.
• Clarke, D. S. (1990). Sources of Semiotic, Illinois: Southern Illinois University.
• Coward R, Ellis J. (2008). Dil ve Maddecilik, (çev. Veysel Kılıç) İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
• Çağlar, B. (2012). Bir İletişim Biçimi Olarak Göstergebilim, Kıbrıs: LAÜ, Sosyal Bilimler Dergisi Aralık Sayısı.
• Deely, J. (1990). Basics of Semiotics, Bloomington: Indiana University Pres.
• Denli, S. (1997). Gösterge Bilim Açısından Grafik Gösterge Anlamlarının İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dervişcemaloğlu B. (2010). Göstergebilim, İzmir: Ege Üniversitesi, Ege Edebiyat Dergisi / Ağustos / 2016 http://www.ege-edebiyat.org/docs/493.pdf
• Erkman F. (1987). Göstergebilime Giriş, (Birinci Baskı) İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Erkman, F. (2005). Göstergebilime Giriş, İstanbul: Multilingual yayınları.
• Fiske, J. (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş, (Çev. Süleyman İrvan), Ankara: Bilim Sanat Yayınları.
• Gottdiener, M. (2005). Postmodern Göstergeler, Maddi Kültür ve Postmodern Yaşam Biçimler, (çev. E. Cengiz, H. Gür, A. Nur) Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Gökalp, G. (1998). Göstergebilim Açısından Bir Şiir Değerlendirmesi: ‘Bir Sözlükte Kitap Adları, Ankara, Düzenleyenler: Özarslan, M., Çobanoğlu, Ö.
• Gürsözlü, S. (2006). Reklam Sektöründe İllüstrasyon ve Fotoğraf Kullanımının Tasarım Çözümlemelerinde Gerekliliği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, Grafik Sanatlar Enstitüsü.
• Kıran, A. E., & Kıran, Z. (2006). Dilbilime Giriş, (3. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Özmakas, U. (2009). Charles Sanders Peirce’in Gösterge Kavramı, Uşak: Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2/1:32-45
• Özmakas, U. (2010). Peirce, Saussure Ve Derrida’da Gösterge Kavramı, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Peirce, C. S. (1978). Ecrits Sur le Signe, (P. Seuil, Çev.). Akt. Mehmet Rifat.
• Peirce, C. (1984). Writings of Charles S. Pierce, Cilt: 2, Akt. Utku Özmakas.
• Rıfat, M. (1992). Göstergebilimin ABC’si, İstanbul: Simavi Yayınları.
• Rifat, M. (2000). XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları, İstanbul: Om Yayınevi.
• Rıfat, M. (2005). XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilimin Kuramları, İstanbul: YKY Yayınları.
• Uçar, T. F. (2014). Görsel İletişim ve Grafik Tasarım, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Vardar, B. (1988). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: ABC Yayınları.
• Vardar, B. (2001). Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri. İstanbul: Multilingual Yayınları.