İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İŞLEVİ OLARAK PERSONEL BULMA, SEÇME VE PERSONELİ İŞE YERLEŞTİRME İLE İLGİLİ SORUNLAR: TURİZM İŞLETMELERİ ÖRNEĞİNDE TEORİK BİR İNCELEME

Yıl 2018, Cilt: 10 Sayı: 2, 39 - 74, 01.04.2018

Elbeyi Pelit Serkan Ak

https://doi.org/10.17932/IAU.IAUD.m.13091352.2018.2/38.39-74

Öz

Personel bulma, seçme ve personeli işe yerleştirme, insan kaynakları yönetiminin

en önemli ve bir o kadar da zor olan işlevleri arasındadır. Bu araştırmanın amacı,

emek-yoğun özelliğiyle bu önemin daha fazla hissedildiği turizm işletmelerinde

personel bulma, seçme ve personeli işe yerleştirme kapsamında yaşanan

sorunların genel bir bakış açısıyla değerlendirilmesini sağlamaktır. Araştırmada

nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Bu

kapsamda literatürde konuyla ilgili olan daha önceki çalışmalar incelenmiş ve

turizm işletmelerinde yaşanan bu sürece dair sorunlar; bulma, seçme ve personeli

işe yerleştirme olarak ayrı ayrı alt başlıklar halinde ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır.

Ayrıca bu süreçte yaşanan sorunların çözümü sürecinde, insan kaynakları yönetimi

biriminin rolü ve önemi de vurgulanmıştır. Sonuç olarak araştırmada söz konusu

süreçte turizm işletmelerinde insan kaynakları yönetimi birimi tarafından çözüme

kavuşturulmayı bekleyen birçok sorun olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda genel

bir değerlendirme içeren açıklamalar istikametinde süreçte yaşanan sorunlara özet

bir bakış sunulmuş ve konuyla ilgili çeşitli araştırma önerileri verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Turizm İşletmeleri, İnsan Kaynakları Yönetimi, Personel Bulma, Personel Seçme, Personeli İşe Yerleştirme

Kaynakça

• Adıgüzel, O. (2009). Personel Seçiminin Analitik Hiyerarşi Prosesi Yöntemiyle Gerçekleştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (24), 243-252. Akbaba, A. ve Günlü, E. (2011). Otel İşletmelerinde Personel Bulma, Seçme ve Eğitim Sürecinin Stratejik İnsan Kaynakları Bakış Açısıyla Değerlendirilmesi: Beş Yıldızlı Otellerde Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 16 (22), 199-229. Akoğlan, M. (1998). Turizm Sektöründe İnsan Kaynakları Seçim Yöntemleri. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 9(1), 26-30. Akova, O., Sarıışık, M. ve Akbaba, A. (2007). Seyahat Acentalarında Personel Bulma ve Personel Seçme Yöntemlerine Yönelik Bir Araştırma. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(13), 275–296. Akova, O., Tanrıverdi, H. ve Kahraman, O. C. (2015). Otel İşletmelerinde Personel Devir Hızına Etki Eden Risk Faktörlerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 6(12), 87-107. Armstrong, M. ve Taylor, S. (2014), Armstrong’s Handbook Of Human Resource Management Practice, 13. Baskı, London: Kogan Page Publishers. Aslan, G. (2012). İnsan Kaynakları Yönetiminde İşe Alma ve Eğitimin Kariyer Yönetimi ile İlişkisi, Bir Şirketin Kariyer Yönetimi Üzerine İnceleme. (Yayınlanmamış YL Tezi). T.C. Beykent Üniversitesi, İstanbul. Baraz, A. B. (2013). İşe Alıştırma ve İnsan Kaynağı Eğitimi. R. Geylan ve H. Z. Tonus (Ed.), İnsan Kaynakları Yönetimi içinde (82-108). Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2900. Baum, T. (2007). Human Resources in Tourism: Still Waiting for Change. Tourism Management, 28(6), 1383-1399. Benli, A. ve Şahin, L. (2004). İnsan Kaynakları Yönetiminde Personel Bulma ve Seçme: Çınar Otel Uygulaması. Bilgi, (8), 113-124. Bilgiçli, İ. (2010). Turizm İşletmelerinin Personel Tedarikinde Türkiye İş Kurumu’nun Etkinlik Düzeyinin Belirlenmesi: İstanbul’da Bir Alan Araştırması. (Yayınlanmamış YL Tezi). T.C. Sakarya Üniversitesi, Sakarya. Boz, C. (2006). Dünya’da Turizm Endüstrisinde İstihdam ve Çalışma Şartları. (Yayınlanmamış YL Tezi). T.C. Marmara Üniversitesi, İstanbul. Chan, S. H. ve Kuok, O. M. (2011). A Study of Human Resources Recruitment, Selection, and Retention Issues in the Hospitality and Tourism Industry in Macau. Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism, 10(4), 421-441. Cheng, C. H. (2011). A Study of Critical Factors of the Job Involvement for Hotel Employees-Taking Hotels in Taiwan as an Example. International Journal of Hospitality Management, 30(4), 990-996. Cho, S., Woods, R. H., Jang, S. S. ve Erdem, M. (2006), Measuring the Impact of Human Resource Management Practices on Hospitality Firms’ Performances, International Journal of Hospitality Management, 25(2), ss. 262-277. Civan, M. ve Demireli, C. (2004). Personel Bulma ve Seçme Sürecine Yönelik Bir Araştırma. TÜHİS, 18(5), 17-33. Compton, R. L., Morrissey, W. ve Nankervis, A. (2009). Effective Recruitment and Selection Practices, 6. Baskı, Syndey: CCH Australia Limited. Çabuk, S. (2005). Otel İşletmelerinde Personel Seçimi ve Bir Alan Çalışması. (Yayınlanmamış YL Tezi). T.C. Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir. Çavdar, H. ve Çavdar, M. (2010). İşletmelerde Personel Bulma ve Seçme Aşamaları. Journal of Naval Science and Engineering, 6(1), 79-93. Çolak, A. (2010). İnsan Kaynağını Bulma ve Seçme. U. Dolgun (Ed.), İnsan Kaynakları Yönetimi içinde (85-110). Bursa: Ekin Yayınevi. Demir, M. (2011). İş Yaşamında Ayrımcılık: Turizm Sektörü Örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 760–784. Dessler, G. (2013), Human Resource Management, 13. Baskı, Upper Saddle River: Pearson Prentice Hall. Dias, L. P. (2011), Beginning Management of Human Resources, Washington, DC: Flat World Knowledge Book. Dural, E. Z. (2011). İnsan Kaynakları Yönetiminde İşe Alma Yöntemleri: Japonya’da İşe Alma Yöntemleri İle Türkiye’de İşe Alma Yöntemlerinin Karşılaştırılması. (Yayınlanmamış YL Tezi). T.C. Sakarya Üniversitesi, Sakarya. Erdem, B. (2002). Otel İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi Açısından Personel Bulma ve Seçme Süreci (Örnek Bir Uygulama). (Yayınlanmamış YL Tezi). T.C. Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir. Erdem, B. ve Gezen, T. (2014). Turizm İşletmelerine Yönelik İş İlanlarının İçerik Analizi Yöntemiyle İncelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(21), 19-42. Erdoğan, İ. (1991). İşletmelerde Personel Seçimi ve Başarı Değerleme Teknikleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayın No: 248. Erdoğdu, E. (2013). İnsan Kaynakları Yönetiminde Personel Seçimi ve Psikoteknik Testlerin Önemi. (Yayınlanmamış YL Tezi). T.C. Atılım Üniversitesi, Ankara. Erenel, F. (2012). Personel Temin ve Seçim Sürecinde Adaylarda Oluşan Adalet Algısının Örgüte Etkilerinin Analizi. Maliye Finans Yazıları, (95), 9-21. Gümüş, Ş., Arı, M. ve Bakırtaş, H. (2010). Otel İşletmelerinde Personel Seçimi: Bursa İlinde Bir Uygulama. Ulusal Meslek Yüksekokulları Öğrenci Sempozyumu, Düzce, 1-12. Günlü, E. ve Aktaş, G. (2007). Konaklama İşletmelerinde Pazarlama Çalışanlarını İşe Alım Süreci: Stratejik İnsan Kaynakları Bakış Açısıyla İzmir İli Örneği, Çeşme Ulusal Turizm Sempozyumu Bildiriler Kitabı, İzmir, 410-418. Hayta, A. B. (2007). Çalışma Ortamı Koşullarının İşletme Verimliliği Üzerine Etkisi. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (1), 21-41. Işık, V. (2009). Küreselleşmenin İşletmelerin Personel Seçme Yöntem ve Teknikleri Üzerine Etkileri: Hacettepe Üniversitesi Teknokent Örneği. (Yayınlanmamış YL Tezi). T.C. Gazi Üniversitesi, Ankara. İşe Alım Raporu 2012 (2012). http://documents.tips/documents/2012-ise- alim-arastirma-raporu.html 2012 İşe Alım Araştırma Raporu, Erişim Tarihi, 01.03.2016. Kaya, İ. ve Gözen, Ş. (2005). Personel Seçim Sürecinde Uzman Sistem Yaklaşımı ve Konya Büyükşehir Belediyesinde Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 355-376. Keleş, Y. (2015) İnsan Kaynakları Yönetimine Giriş. E. Pelit (Ed.), Turizm İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi içinde (21-58). Ankara: Grafiker Yayınları. Keskin, G. (1998). Doğu Anadolu Bölgesi’nde Bulunan Turizm İşletme Belgeli Otellerin Personel ve Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 9(1), 44-50. Koçak, O. ve Yüksel, S. (2011). Personel Seçiminde Kullanılan Yöntemler Üzerine Bir Araştırma: Yalova Örneği. Kamu-İş, 12(1), 73-100. Kolu, N. (2006). Otel İşletmelerinde İnsan Kaynakları Seçim Yöntemleri Personel Bulma ve Seçme Süreci (Örnek Bir Uygulama). (Yayınlanmamış YL Tezi). T.C. Sakarya Üniversitesi, Sakarya. Köroğlu, Ö. ve Merter, B. (2012). Seyahat Acentelerinin Turist Rehberlerini Seçme ve İşe Alma Sürecindeki Eğilimlerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 213-238. Küçükaltan, D. (1998). Türkiye’deki Otel İşletmelerinde Personel Seçimi ve Eğitiminin Hastane İşletmeciliği ile Karşılaştırılmasına Yönelik Bir Uygulama. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 9(1), 51-59. Mathis, R. L. ve Jackson, J. H. (2000). Human Resources and Tourism Skills, Culture and Industry. Canada: Channel View Publications. Mathis, R. L. ve Jackson, J. H. (2011), Human Resource Management, 13. Baskı, Mason: South-Western Cengage Learning. Minchington, B. (2010). Why Would Someone Want to Work for You?. Journal of Corporate Recruiting Leadership, 5(8), 10-14. Nickson, D. (2007), Human Resource Management for the Hospitality and Tourism Industries, Burlington: Elsevier. Noe, R. A., Hollenbeck, J. R., Gerhart, B. ve Wright, P. M. (2003). Human Resource Management Gaining a Competitive Advantage. Irwin: McGraw-Hill. Orlitzky, M. (2007). Recruitment Strategy. Boxall, P. F., Purcell, J., & Wright, P. M. (Ed.), The Oxford Handbook of Human Resource Management içinde (273- 299).New York: Oxford University Press. Örücü, E. (2002). Turizm İşletmelerinde Orta ve Üst Kademe Yöneticilerin Personel Seçme ve Değerlendirme Sürecindeki Eğilimleri (Marmaris ve Çevresindeki Üç Yıldızlı İşletmeler Örneği). Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(2), 119-132. Özdemir, S. S., Polat, E. ve Met, Ö. L. (2015). Bodrum’da Faaliyet Gösteren Konaklama İşletmelerince Verilen İş İlanlarındaki Personel Niteliklerinin Analizi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, (34), 121-138. Özgan, B. B., Yazıcı, H. N. T. ve Fener, T. Ç. (2010). Turizm İşletmelerinde Teknik Hizmetler Biriminin (Bölümünün) Personel Seçme, Değerlendirme ve İşe Yerleştirme Süreci, Kurum İşleyiş Sürecine Etkisi (Örnek Çalışma: Çırağan Kempinski Oteli), Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 29-35. Özkan, Ö. (2007). Personel Seçiminde Karar Verme Yöntemlerinin İncelenmesi: AHP, ELECTRE ve TOPSIS Örneği. (Yayınlanmamış YL Tezi). T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir. Pelit, E. (2015). Turizm İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetiminin Önemi. E. Pelit (Ed.), Turizm İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi içinde (61-116). Ankara: Grafiker Yayınları. Pelit, E. ve Kılıç, İ. (2012). Mobbing ile Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Şehir ve Sayfiye Otellerinde Bir Uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 4(2), 122–140. Secară, C. (2011). Human Resource Management Involved in the Romanian Rural Tourism. Agricultural Management/Lucrari Stiintifice Seria I, Management Agricol, 13(2), 287-294. Sezen, O. (2013). Otellerde Uygulanan İnsan Kaynakları Yönetimi Politikalarının İşgören Verimliliğine Etkisi: Ankara’daki Beş Yıldızlı Oteller Örneği. (Yayınlanmamış YL Tezi). T.C. Gazi Üniversitesi, Ankara. Stevens, B. (2001). Hospitality Ethics: Responses from Human Resource Directors and Students to Seven Ethical Scenarios. Journal of Business Ethics, 30(3). 233-242. Şimşek, A., Catır, O. ve Ömürbek, N. (2014). Turizm Sektöründe Bulanık Analitik Hiyerarşi Süreci ile Personel Seçimi. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(2), 147-169. Temizkan, R. (2010). Personel Seçim Sürecinde İş Başvuru Formlarında Ayrımcılık: Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). T.C. Gazi Üniversitesi, Ankara. Temizkan, R. (2015). Turizm İşletmelerinde İnsan Kaynakları Bulma-Seçme ve İşe Alma. E. Pelit (Ed.), Turizm İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi içinde (239-286). Ankara: Grafiker Yayınları. Tonus, H. Z. (2013). İşe Alma. R. Geylan ve H. Z. Tonus (Ed.), İnsan Kaynakları Yönetimi içinde (60-81). Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2900. Tütüncü, Ö. ve Demir, M. (2002). Konaklama İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi ve İnsan Gücü Hareketleri Analizi. Ankara: Turhan Kitapevi. Ünal, Ş. (2006). İnsan Kaynaklarında Tedarik Eğilimleri ve İzmir İli Seyahat Acenteleri Uygulaması. (Yayınlanmamış YL Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir. Ünnü, N. A. A. ve Keçecioğlu, T. (2009). İnsan Kaynakları Yönetiminden “Stratejik” İnsan Kaynakları Yönetimine Dönüşüm. Ege Akademik Bakış, 9(4). 1171-1192. Vardarlıer, P. (2014). İnsan Kaynakları Yönetiminde Sosyal Medyanın Rolü. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). T.C. Beykent Üniversitesi, İstanbul. Yeşiltaş, M., Arslan, Ö. E. ve Temizkan, R. (2012). Personel Seçiminde ve Örgüt İçi İş Yaşamında Siyasi Ayrımcılık: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 4(1), 94-117. Yeşiltaş, M., Temizkan, R. ve Temizkan, P. (2010). Türkiye’deki Konaklama İşletmelerinin İş Başvuru Formlarında Ayrımcılık. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 180-197.