3-4 YAŞ GRUBU ÇOCUKLARDA BENLİK KAVRAMI VE EBEVEYN TUTUMLARININ CİNSİYETLER AÇISINDAN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 3, 241 - 254, 03.07.2019

Fatma Kayım , Muhammed Ayaz

Öz

Bu araştırmada, okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 3-4 yaş arası
çocukların ebeveyn tutumları ile benlik kavramları arasındaki ilişkinin
incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, İstanbul’da yer alan iki okul öncesi
eğitim kurumunda öğrenim gören 60 çocuk ve ebeveynleri ile yürütülmüştür.
Araştırmada, sosyodemografik bilgiler Kişisel Bilgi Formu ile, çocukların benlik
kavramı Purdue Çocuklar İçin Benlik Kavramı Ölçeği ve ebeveyn tutumları
Aile Hayatı ve Çocuk Yetiştirme Tutum Ölçeği (PARI) ile değerlendirilmiştir.
Araştırma sonucunda erkek çocuklarda benlik kavramının kız çocuklara göre
daha yüksek olduğu bulunmuştur. PARI Ölçeğinin Demokratik ve Eşitlik alt
ölçeği puanları ile benlik kavramı arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur. Buna
karşılık Ev Kadınlığı Rolünü Reddetme, Aşırı Annelik, Geçimsizlik, Sıkı Disiplin
alt ölçeği ile benlik kavramı arasında negatif yönde bir ilişki bulunmuştur. Benlik
kavramının, bireyin gelişiminde kritik bir evre olduğu bilinen erken çocukluk
döneminde cinsiyetler arasında farklılık gösterdiği ve ebeveyn tutumlarının
benlik kavramını etkilediği düşünülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Benlik Kavramı, Benlik Gelişimi, Ebeveyn Tutumu, Erken Çocukluk Dönemi, Cinsiyet

Kaynakça

• Aktaş, S. 9. Sınıfta Anne Baba Tutumları ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişkinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi/ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, s. 84, 2011. Aşçı, H. Fiziksel Benlik Algısının Cinsiyete ve Fiziksel Aktivite Düzeyine Göre Karşılaştırılması. Spor Bilimleri Dergisi, 15(1): 43-47, 2004. Aypay, A. Genel Öz Yeterlik Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlama Çalışması. İnönu Universitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (2): 123-127, 2010. Bandura, A. Self-Efficacy Mechanism in Human Agency. Amerikan Psychologıst, 37(2): 122-147, 1982. Brodski, S.K. & Hutz, C.S. The Repercussions of Emotional Abuse and Parenting Styles on Self-Esteem, Subjective Well- Being: A Retrospective Study with University Students in Brazil. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 21: 265-270, 2012. Cevher, F.N. & Buluş, M. Benlik Kavramı ve Benlik Saygısı: Önemi ve Geliştirilmesi. Akademik Dizayn, 2: 52-64, 2007. Cicirelli, V.G. Purdue Self-Concept Scale for Preschool Children. West Lafayetta, Purdue University, 1974. Cooper, C.R. & Denner, J. Theorıes Lınkıng Culture and Psychology: Universal and Community-Specific Processes. Annual Review of Psychology, 49: 564-568, 1998. Cüceloğlu, D. İnsan ve Davranış: Psikolojinin Temel Kavramları. 14. baskı. Remzi Kitapevi, İstanbul, s. 347-400, 2008. Cüceloğlu, D. İçimizdeki Çocuk. 17. baskı. Remzi Kitabevi, İstanbul, s. 143, 1997. Çivitçi, A. Moderator Role of Self-Esteem On The Relationship Between Life Satisfaction and Depression in Early Adolescents. Emotional & Behavioural Diffuculties, 15(2): 145-149, 2010. Endendijk, J.J., Groeneveld, M.G., Kranenburg, M.J. & Mesman, J. Gender- Differentiated Parenting Revisited:Meta-Analysis Reveals Very Few Differencesin Parental Control of Boys and Girls. Plos One, 11(7):15-23, 2016. doi: 10.7910/ DVN/P6X6XC Filiz, Z. & Yaprak, B. Diskriminant Analiziyle Anne Baba Tutumlarının Sınıflandırılmasına İlişkin Bir Uygulama. Eğitimde Kuram ve Uygulama. 5(2): 195-209, 2007. Furnham, A., Hosoe, T. & Tang, T. Male Hubris and Female Humility? A Crosscultural Study of Ratings of Self, Parental, and Sibling Multiple İntelligence in America, Britain and Japan. İntellegence, 30 (1): 101-115, 2001. Gander, M.J. & Gardiner, H.W. (Ed.). Çocuk ve Ergen Gelişimi, 4. baskı. İmge, Ankara, s. 497, 2001. Gizir, Z. & Baran, G. Anaokuluna Devam Eden 4-5 Yaş Çocuklarında Sosyal Davranışların Gelişimi ile Benlik Saygısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(25):120-127, 2003. Kındap, Y., Sayıl, M. & Kumru, A. Anneden Algılanan Kontrolün Niteliği ile Ergenin Psikososyal Uyumu ve Arkadaşlıkları Arasındaki İlişkiler: Benlik Değerinin Aracı Rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 23 (61): 92-107, 2008. Kocayörük, E. Öz-Belirleme Kuramı Açısından Ergenlerin Anne Baba Algısı ile Duyuşsal İyi Oluşları Arasındaki İlişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37): 28-31, 2012. Köknel, Ö. Kaygıdan Mutluluğa Kişilik. 15 baskı. Akdeniz, s. 64, 1999. Lawrence, Denis, “Building Self-esteem With Adult Learners”, Paul Chapman Publishing, 1. Publishhed, London, Great Britain, s.65, 2000. Le Compte, G., Le Compte, A. & Özer, S. (1978). Üç Sosyoekonomik Düzeyde Ankaralı Annelerin Çocuk Yetiştirme Tutumları: Bir ölçek uyarlaması. Türk Psikoloji Dergisi, 1(1): 5-8. Musaağaoğlu, C. & Güre, A. Ergenlerde Davranışsal Özerklik ile Algılanan Ana- Baba Tutumları Arasındaki İlişkiler. Türk Psikoloji Dergisi, 20(55): 86-90, 2005. Niditch, L.A., & Varela, R.E. Perceptions of Parenting, Emotional Self-Efficacy and Anxiety in Youth: Test of a Mediational Model. Child and Youth Care Forum, 41: 27-31, 2012. doi: 10.1007/s10566-011-9150-x Nishikawa, S., Sundbom, E. & Hagglof, B. Influence of Perceived ParentalRearing on Adolescent Self-Concept and Internalizing and Externalizing Problems in Japan. Journal of Chıld and Famıly Studies, 19: 60-64, 2010. doi: 10.1007/s 1026-009-9281-y Ogelman, H.G., Topaloğlu, Z.Ç. 4-5 Yaş Çocuklarının Sosyal Yetkinlik, Saldırganlık, Kaygı Düzeyleri ile Anne-Babalarının Ebeveyn Özyeterliği Algısı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,14(1): 246-255, 2014. Ogelman, H.G., Seçer, Z. & Önder, A. Analyzing Perspective Taking Skills of 5- to 6-Year-Old Preschool Children in Relation to Their Self-Perception and Gender. Journal of Research in Childhood Educatıon, 27: 433-436, 2013. doı: 10.1080/02568543.2013.822951 Öner, N. Türkiye’de Kullanılan Psikolojik Testler. 2. baskı. Boğaziçi, İstanbul, s. 884-886, 2008. Özcan, H., Subaşı, B., Budak, B., Çelik, B.M., Gürel., Ş.C. & Yıldız, M. Ergenlik ve Genç Yetişkinlik Dönemindeki Kadınlarda Benlik Saygısı. Sosyal Görünüş Kaygısı, Depresyon ve Anksiyete İlişkisi. Journal of Mood Disorders, 3(3): 109- 111, 2013. doı: 10.5455/jmood.20130507015148 Özen, D. Ş. Ergenlerde Anneden Algılanan Kabul/İlgi ile Benlik-Algısı Arasındaki İlişki: Babadan Algılanan Kabul/İlginin Aracı Rolü. Türk Psikoloji Yazıları, 12(24): 31-35, 2009. Özen, Y. Varoluşçu Felsefeden Varoluşçu Psikolojiye (Birbirlerini Sürekli Yanlış Anlayanların Ontolojik Bütünlüğü). Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 5: 267-286, 2012. Piaget, J. Çocukta Zihinsel Gelişim. 2. baskı. (Hüseyin Portakal Çev.). Cem Psikoloji, İstanbul, s. 36-44, 2004. Ponsodo, V., Abad, F.J., Francis, L.J. & Hills, P.R. Gender Differences in the Coopersmith Self- Esteem Inventory. Journal of Indıvıdual Differences, 29: 217- 222, 2008. doi:10.1027/1614-0001.4.217 Sarıca, Ö. (2010). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden 5 ve 6 Yaş Grubu Çocuklarının Benlik Kavramlarının Çeşitli SosyoDemografik Değişkenlere Göre İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Maltepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, s. 83-84, 2010. Schafer, E.S. & Bell, R.Q. Development of A Parental Attitude Research Instrument. Child Development, 29: 350-361, 1958. Warash, B.G. & Markstrom, C.A. Parental Perception of Parenting Styles in Relatıon to Academic Self- Esteem of Preschoolers. Child Development and Famıly Studıes. 121(3): 489- 492, 2001. Yavuzer, H. Çocuk Psikolojisi. 29. baskı. Remzi Kitapevi, Ankara, s. 130-138, 2006. Yavuzer, H. Çocuğu Tanımak ve Anlamak. 6. baskı. Remzi, İstanbul. 26-28, 2007. Yazıcı, Z. & Taştepe, T. Ebeveynlerin Aile Ortamı Algısı ile Çocukların Benlik Algısı Arasındaki İlişki. International Journal of Human Science, 10(2): 101-106, 2013. Zastrow, C. (Ed.) Sosyal Hizmete Giriş. 4. baskı. (Aslıhan Aykara vd. Çev.). Nika, Ankara, s. 596, 2016.