KÜLTÜR ENDÜSTRİSİNİN GÜNDEM BELİRLEME VE KAMUOYU OLUŞTURMA İŞLEVİ

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 4, 319 - 343, 01.10.2019

Ayten Övür

Öz

Gündem belirleme, medya aracılığıyla toplumun bazı güncel sorunların görece
önemini algılamasının temelini açıklamaya çalışan bir iletişim kuramıdır. Geleneksel
gündem belirleme yaklaşımına göre, insanlar ne hakkında düşüneceklerini ve
konuşacaklarını medya aracılığıyla gelen mesajlardan öğrenmekte ve böylece
oluşan gündemler siyasal gündemi şu ya da bu şekilde etkilemektedir. Türkiye’ye
baktığımızda medyanın, siyasetin gündemini belirleme gücünün eskiye göre biraz
daha azalmış olduğu görülmektedir. Daha çok siyasal gündemin ve siyasilerin,
medyanın ve kamunun gündemini belirlediği izlenmektedir. Siyasal gündemin,
medya ve kamu gündemini yönlendirmesinde etkili olan faktörlerin başında ise
kültür endüstrisini ve yaratımlarını iyi kavramış bilinçli ve güçlü yöneticilerin
olduğunu söylemek mümkündür. Eleştirel bir yaklaşımla hazırlanan bu çalışmada
amaç gündemi kimlerin, neye göre belirlediğiyle ilgili çıkarımlarda bulunmak;
Türkiye’deki değişen uygulamalarına ilişkin genel bir bakış açısı sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler

Gündem Belirleme, Medya, Kamuoyu

Kaynakça

• Adorno W.T. ve Horkheimer, M. Aydınlanmanın Diyalektiği. 1. baskı, N. Ülner ve E. Öztarhan Karadoğan (çev.), Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2010. Adorno, W.T. Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi. 7. baskı, N. Ülner, M. Tüzel ve E. Gen (çev.), İletişim Yayınları, İstanbul, 2012. Atabek, N. Gündem Belirleme Araştırmaları. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı: 5. 223-247, 1997. Atabek, N. Gündem Belirleme Yaklaşımı. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. Sayı: 7. 155-174, 1998. Bektaş, A. Kamuoyu, İletişim ve Demokrasi. 4. baskı, Bağlam Yayıncılık, İstanbul, 2013. Burton, G. Görünenden Fazlası. 1. basım. N. Dinç (çev.), Alan Yayıncılık, İstanbul, 2008. Eke, E. Siyasal Propaganda Araçlarının Seçmen Davranışı Üzerindeki Etkisi: Isparta Örnek Olayı. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Danışman: Yrd. Doç. Dr. Cemal Baltacı, 2008. Eren, V. ve Aydın, A. Sosyal Medyanın Kamuoyu Oluşturmadaki Rolü ve Muhtemel Riskler. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi (KMÜ) Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 16 (Özel Sayı I): 197-205, 2014. ISSN: 2147-7833. Ergen, Y. Gündem Belirleme Kuramı Bağlamında Yeni Medya: Twitter Gündemi Hakkında Karşılaştırmalı Bir Analiz. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2014. https://www.academia.edu/8578057/ Fiske, J. Popüler Kültürü Anlamak. 1. baskı, S. İrvan (çev.), Parşömen Yayıncılık, İstanbul, 2012. Fiske, J. İletişim Çalışmalarına Giriş. 4. baskı, S. İrvan (çev.), Pharmakon Yayınevi, Ankara, 2015. Freud, S. Kitle Psikolojisi. 7. basım, K. Şipal (çev.), Cem Yayınevi, İstanbul, 2015. Gencer, Z.T. Medyanın Gündem Oluşturma Sürecinde Sosyal Entropinin Rolü Üzerine Uygulamalı Bir Çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı Araştırma Yöntemleri Bilim Dalı, Doktora Tezi, Danışman: Doç. Dr. Mustafa Özodaşık. Konya, 2012. Göçoğlu, V. ve Aydın, M.D. Kamu politikası ve sosyal medya ilişkisinin toplumsal hareketler bağlamında incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(37): 880-901, 2015. ISSN: 1307-9581. Gönenç, E. Ö. (2002). Kitle Kültürü ve Kitle İletişimi. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergis. 13: 129-138, 2002. Herman, E. S. ve Chomsky, N. Rızanın İmalatı Kitle Medyasının Ekonomi Politiği. 2. baskı, E. Adaboğlu (çev.), bgst Yayınları, İstanbul, 2012. İrvan, S. Gündem Belirleme Yaklaşımının Genel Bir Değerlendirmesi. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. İletişim Kuram ve Araştırma. 9: 69-106, 2001. Kamanlıoğlu, E. B. Politik Gündem Oluşumunda Halkla İlişkilerin İşlevi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Danışman: Prof. Dr. Aylin Pira. İzmir, 2007. Karadağ, G.H. (2000). TV Haber Programcılığı ve Bir Örnek: 32.Gün. İstanbul: Etika Yayıncılık. Karadağ, G.H. (2006). AB’nin Medyası Medyanın AB’si. İstanbul: Güncel Yayıncılık. Kellner, D. Medya Gösterisi. 1. baskı, Z. Paşalı (çev.), Açılımkitap Yayınları, İstanbul, 2010. Oskay, Ü. Kitle Haberleşmesi Teorilerine Giriş. 4. baskı, Der Yayınları, İstanbul, 1992. Oskay, Ü. Kitle İletişimin Kültürel İşlevleri. 4. baskı. Der Yayınları, İstanbul, 2000. Oskay, Ü. Yıkanmak İstemeyen Çocuklar olalım. 8. baskı, Yapı Kredi Yayınları. İstanbul, 2013. Öymen, O. Bir Propaganda Silahı Olarak Basın. 2. baskı. Remzi Kitabevi, İstanbul, 2014. Özsoy, A. Televizyon ve İzleyici. 1. baskı. Ütopya Yayınevi, Ankara, 2011. Postman, N. Televizyon: Öldüren Eğlence. 4. baskı. O. Akınhay (çev.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2012. Pratkanis A. ve Aranson, E. (2008). Propaganda Çağı. 1. baskı, N. Haliloğlu (çev.), Paradigma Yayıncılık, İstanbul, 2008. Swingewood, A. (1996). Kitle Kültürü Efsanesi. 1. baskı. A. Kansu (çev), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 1996. Terkan, B. Gündem Belirleme Medya ve Siyasal Gündem Üzerine Bir Çalışma. 1. baskı, Tablet Kitabevi, Konya, 2005. Tutal, N. Küreselleşme İletişim Kültürlerarasılık. 1. baskı, Kırmızı Yayınları, İstanbul, 2006. Türkmen, E. Kitlelerin Sosyal Ağlar İle Aracılanmış Gündem Belirleme Gücü: Gezi Parkı Örneği. 1. Marmara Lisansüstü İletişim Öğrencileri Sempozyumu. “Medya Analizleri” Oturumu Bildiri Sunumu. 8-9 Mayıs 2014. Türkoğlu, N. Toplumsal İletişim İletişim Bilimlerinden Kültürel Çalışmalara. 1. baskı. Babil Yayınları, İstanbul, 2004. Yeğen, C. (2014). Medyanın Kamuoyu Oluşturma ve Gündem Belirleme Rolü Üzerine: Sarai Sierra Haberleriyle Oluşturulan Yapay Gündem. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (DÜSBED), 6(12): 21-46, 2014. Yüksel, E. Medyanın Gündem Belirleme Gücü. 1. baskı, Çizgi Kitabevi Yayınları, Konya, 2001. Yüksel, E. “Kamuoyu Oluşturma” ve “Gündem Belirleme” Kavramları Nerede Kesişmekte, Nerede Ayrılmaktadır? Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1): 571-586, 2007. url1: https://digitalreport.wearesocial.com/