MÜŞTERİ KÂRLILIK ANALİZLERİNDE FAALİYET TABANI İLE ZAMAN ETKENLİ MALİYET YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2020, Cilt: 12 Sayı: 2, 153 - 173, 01.04.2020

Ufuk Gül

Öz

Bu çalışmanın amacı, farklı müşterilerin neden olduğu kâr farklılığının, firmanın karar alma aşamasına katkısını belirlemektir. Bunu belirlemenin sebebi her bir müşterinin satışlardaki gelirlere sağladığı katkı ile şirket işletmesine sağladığı katkının çoğunlukla eşit olmamasıdır. Bu sebeple stratejik karar verme noktasında müşteri kârlılık analizini uygulamak gerekmektedir. Müşteri kâr analizi iki şekilde yapılmaktadır. Bunlar, müşteri geliri ve müşteri maliyetidir. Müşteri maliyetleri ve kârlılıkları, faaliyet tabanlı gider belirleme metotları kullanılarak yapılmaktadır. Geçmiş zamanlarda uygulanan yönetim muhasebesi raporları ürünlerin kâr durumlarını analiz etmek üzerine idi. Geleneksel maliyet hazırlama sistemine göre her bir müşteriden elde edilen toplam gelirin, kâra eşit olduğu varsayılmaktadır. Geleneksel maliyet hesaplama sisteminin artık günümüzde kullanılmayacağı ve yeni maliyet hesaplama tekniklerinin kullanılması gerektiği belirlenmektedir. Bu çalışmada Faaliyet Tabanlı Maliyetlendirme (FTM) ve Zaman Etkenli Faaliyet Tabanı (ZEFT) yöntemi açıklanarak bu yöntemler incelenmektedir. Bu çalışmada, hem üretici olup hem satış yapan işletmelerin toplam üretim ve satış maliyetlerinin belirlenmesi, faaliyet ve zaman tabanlı maliyetleme yaklaşımı yardımıyla maliyetin müşterilere nasıl yansıtılacağı ve müşterilerin toplam kâra yapmış olduğu katkı payındaki farklılıkları ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu çalışma için konaklama alanında bir uygulama yapılması amaçlanmıştır. Satın alma konusunda özellikleri bakımından farklı olan müşteri grupları satın
aldıkları ürünlere göre sınıflandırılmaktadır. Müşterilerin satın alma özelliklerine
ve taleplerine bakıldığında her bir müşteri için farklı oranda kâr elde edildiği
görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Faaliyet Tabanlı Maliyetleme, Zaman Tabanlı Maliyetleme, Müşteri Kâr Analizi, Konaklama Sektörü

Kaynakça

• Cokins G., Business Performance Management Magazine [Dergi]. - [s.l.]: “Measuring Customer Value: How BPM Supports Better Marketing Decisions”. Best R., Market-Based Management: Strategies For Growing Customer Value And Profitability [Rapor]. - USA: 4th Edition, 2005. Wayland, R.; Cole, Paul M., Müşteri Bağlantıları: Büyüme İçin Yeni Stratejiler. [Kitap]. - [s.l.]: İstanbul: Alfa, 2000. Ofek, E., Customer Profitability and Life Time Value [Dergi]. - [s.l.]: Harvard Bussiness School, 2002. Ertüreten, E., “Yeni Ekonomi”: Türkiye’de İnternet Konferansları-VII [Rapor]. - İstanbul: 2001. Dumanoğlu, S., Müşteri Karlılık Analizi: [Kitap]. - İstanbul: Türkmen Kitabevi,2005. Ceran, Y., İnal. E., Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi [Dergi]. - [s.l.]: Maliyet Bilgileri Temeline Dayalı Pazarlama Kararları İçin Pazarlama Muhasebesi: İstanbul: Sayı:22, Ocak-Haziran, 2004. Akgün, M., Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi [Dergi]. - [s.l.]: Bağımsız Denetim Firmalarında Faaliyet Tabanlı Müşteri Karlılık Analizi: İstanbul: Nisan 2004. Kaplan R.S. Ve Anderson S.R., Harvard Business School Publishing [Dergi]. - [s.l.] : Drive Growth With Customer Profitability Management: USA: July 2003.