THE EFFECT OF SOCIAL MEDIA ON FAME CULTURE

Yıl 2020, Cilt: 12 Sayı: 3, 251 - 274, 01.07.2020

Ayşenur Akyazı

Öz

The technology, which has been developing rapidly since the middle of the 20th
century and penetrating into every area of life, has moved communication to
the digital platform in time. The new communication tools that emerge as a
result of the developments in communication technologies cause changes in the
thoughts and behaviors of individuals as well as cultural transformations. Social
media, which has earned an important position in the daily lives of individuals
by increasing its influence, both shapes, and also it is shaped by the culture of
fame. The aim of this study is to reveal the effect of social media on the change
of fame culture as a new communication platform. Technological determinism is
an approach that establishes the causality between technological developments
and social change and accepts technology as the determinant of social change. In
the study, the changing culture of fame is discussed in the context of McLuhan’s
technological determinism. In the new digital age, many ordinary individuals
can quickly evolve into a social media phenomenon by exhibiting their home,
self, thoughts, etc. on social media platforms. The TikTok application, which has
been influencing large masses in recent times, is one of these platforms and it
provides the opportunity for individuals, who can be seen almost everywhere,
to become famous by making them more visible. For the sake of fame in this
platform, individuals try to prove themselves by putting all their creativity in
the videos they produce. In this study, the visual samples showing the behaviors
of individuals for the sake of becoming famous were examined with the content
analysis method.

Anahtar Kelimeler

Communication Technologies,, Social Media,, Celebrated,, Fame Culture,, Virtual Fame

SOSYAL MEDYANIN ŞÖHRET KÜLTÜRÜNE ETKİSİ

Öz

Özellikle 20. yüzyılın ortalarından itibaren büyük hızla gelişen ve yaşamın her alanına nüfuz eden teknoloji, zaman içerisinde iletişimi dijital platforma taşımıştır. İletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmelerin sonucu olarak ortaya çıkan yeni iletişim araçları, bireylerin düşünce ve davranışlarında değişikliklere neden olmasının yanı sıra kültürel dönüşümlerin yaşanmasında da etkili olmaktadır. Bireylerin gündelik yaşamlarında etkisini artırarak önemli bir konuma yerleşen sosyal medya bir taraftan şöhret kültürü ile biçimlenirken, diğer taraftan da şöhret kültürünü şekillendirmektedir. Bu çalışmanın amacı gelişen yeni iletişim platformu olarak sosyal medyanın şöhret kültürünün değişimine etkisini ortaya koymaktır. Teknolojik determinizm, teknolojik gelişmelerle toplumsal değişim arasında bir nedensellik kuran ve teknolojiyi toplumsal değişimin belirleyeni olarak kabul eden bir yaklaşımdır. Çalışmada şöhret kültürünün değişimi McLuhan’ın teknolojik determinizm yaklaşımı bağlamında ele alınmaktadır. Yeni dijital çağda pek çok sıradan birey evini, kendini, düşünceleri gibi özeline ait olanları sosyal medya platformlarında sergileyerek, kısa süre içinde sosyal medya fenomenine dönüşebilmektedir. Son dönemde geniş kitleleri etkisi altına alan TikTok uygulaması da bu platformlardan bir tanesidir ve hemen her yerde karşılaşılabilecek bireylerin kendilerini görünür kılmalarını sağlayarak onlara şöhret olma fırsatı sunmaktadır. Bu platformda şöhret olma ihtimali uğruna bireyler, ürettikleri videolarda tüm yaratıcılıklarını ortaya koyarak kendilerini kanıtlamaya çalışmaktadırlar. Çalışmada bu platformda bireylerin şöhret olabilme uğruna sergiledikleri davranışları içeren görsel örnekleri içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya,, Şöhret Kültürü,, Sanal Şöhret

Kaynakça

• Acar, Z., (2018), “Çin”den Yayılan Mobil Hastalık”, https://www.sabah.com.tr/cumartesi/2018/10/27/cinden-yayilan-mobil-hastalik (Erişim Tarihi: 15.12.2018)
• Akyazı, E.(2015), “Siyasal Kutuplaşma Ortamı Olarak Sosyal Medya: 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri Üzerine Bir Araştırma”, Ağdaki Şüphe Bir Medya Eleştirisi, Beta Yayınları, İstanbul, s.157-169.
• Akyazı, E. & Akyazı, A. (2013). Yeni Bir Demokrasi Platformu Olarak Sosyal Medya: TBMM 24. Dönem Milletvekillerinin “Twitter” Ortamındaki Mevcudiyetleri ve “Suriye krizi” Üzerinden Mesaj İçeriklerinin Analizi, A.Algül,
• N. Üçer (Ed.), Yeni Medyada Demokrasi: Sosyal Medyaya Dair Araştırmalar, Literatürk Yayınları, İstanbul, 205-223.
• Akyıldız, A. & Yılmaz, Y. (2017), “Sanal Etkileşimde Soyut Üretimin Bir Değeri Olarak Yeni Nesil Şöhretler “, PARADOKS Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 2, ss: 15-40.
• Alanka, Ö. & Cezir, A. (2016), Dijital Kibir: Sosyal Medyadaki Narsistik Ritüellere İlişkin Bir İnceleme, TRTakademi, Cilt:1, Sayı: 2, ss: 548-569.
• Alpar, A., (2014), Kamera Oyunculuğu, Avrupa Yakası Yayıncılık, İstanbul. Arık, E. (2013). “Sıradan İnsanın Yükselişi: Sosyal Medya Şöhretleri”, İletişim ve Diplomasi, S.10 (5), ss.97-112.
• Avcı, A.(2017), “Her Zaman Çevrimiçi Olmak”, (2017), Epokhe Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), ss: 1-24.
• Avcı, Ö.(2015). “Dijital Yaşamın Dijital Özne(l)leri: Herkes ya da Hiç Kimse”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, s.248-266.
• Aydın Ş., O., (2008), Şöhret Kültürü: Toplumsal Değişim ve Medyanın Rolü, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Bilge, N. (2015), “‘I Kiss You’ Diyerek Dünyada Bir Fenomen Haline Gelen İnternet Mahir’in Şaşırtıcı Öyküsü.”, https://onedio.com/haber/-i-kiss-youdiyerek- dunyada-bir-fenomen-haline-gelen-internet-mahir-464391 (Erişim Tarihi:12.12.2018)
• Burnett, R. (2007), İmgeler Nasıl Düşünür, (Çev: Pusar, G.), Metis Yayınları, İstanbul.
• Castells, M. (2005), “Enformasyonculuk ve Network Toplumu”, Hacker Etiği: İş Hayatına Yıkıcı Bir Yaklaşım, Ed:Pekka Himanen, (Çev. Şebnem Kaptan), Ayrıntı Yayınları, İstanbul, ss: 123-133.
• Çakmakkaya, D. & Özçapkın, C. (2017), http://www.psychologies.com.tr/ gencler-neden-unlu-olmak-istiyor / (Erişim Tarihi:09.01.2019)
• Çavuş, S., Ayhan, B., Tuncer, M., (2016), Bilgisayar Oyunları ve Bağımlılık: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Alan Araştırması, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, S.43, ss:265- 289.
• Çaycı, B. & Aktaş, C. (2018), Medya Çağında Weberyen Karizma ve Şöhretin Analojisi, TRTakademi, Cilt:3, Sayı:6, ss:654-677.
• Gardner, H. & Davis, K. (2013). App kuşağı dijital dünyada kimlik, mahremiyet ve hayal gücü. (Ü.Şensoy, Çev.), Optimist Yayınları, İstanbul.
• Goldsmith, Jason N. (2009), “Celebrity and the Spectacle of Nation” Romanticism and Celebrity Culture, pp: 21-40.
• Holderman, L. (2007), “Ozzy Worked for Those Bleeping Doors with the Crosses on Them’: The Osbournes as Social Class Narrative.”, (Ed: Redmond S.& Holmes S.), Stardom and Celebrity: A Reader, SAGE Publications Ltd, pp. 287- 296.
• Johnson, B. K. & Ranzini, G. (2018), Click here to look clever: Self-presentation via selective sharing of music and film on social media, Computers in Human Behavior, 82, ss:148–158.
• Kılınç, Ş. (2018), “İnsanlar Neden İnternetin yeni Kanseri Tik-Tok”u Bu Kadar Çok Kullanıyor/”, https://www.webtekno.com/insanlar-neden-internetin-yeni-kanseritik- tok-u-bu-kadar-cok-kullaniyor-h55129.html (Erişim Tarihi: 09.01.2019)
• Konakay G.& Çelik, F. (2018), “Kişilik Kuramları ve Psikolojik Sözleşme Etkileşiminin İşletmelere Yansıması”, International Journal of Human Sciences, Cilt:15, Sayı:2, ss:697-706.
• Köksal, Y. & Özdemir, Ş. (2013), Bir İletişim Aracı Olarak Sosyal Medyanın Tutundurma Karması İçerisindeki Yeri Üzerine Bir İnceleme, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 323-337.
• Laughey, D. (2010), Medya Çalışmaları - Teoriler ve Yaklaşımlar, (Çev. Toprak, A.), İstanbul, Kalkedon Yayınları.
• Marshall, P. D. (1997), Celebrity and Power, London, University of Minnesota Press.
• McLuhan, M. & Fiore Q. (2005), Yaradanımız Medya Medyanın Etkileri Üzerine Bir Keşif Yolculuğu (Çev. Ü. Oskay), Turkuvaz Kitap, İstanbul.
• Rojek, C. (2003), Şöhret, (Çev. Semra Kunt Akbaş, K.S. & Kızıltuğ, K.) Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Sevim, A.B. (2012), Kulağın Göze Teslim Olduğu Çağda Yıldız Ana Haber Sunucusunun Beden İmgesi: Mehmet Ali Birand Örneği, Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E Dergisi, ss:1-28.
• Şimşek, F. (2012), “Bir varmış bir yokmuş...”, Nevşehir Üniversitesi Aktüel, Sayı:3, https://dosyalar.nevsehir.edu.tr/ca9648c38baa5d7b49b774feccf61d3a/ sayi-3.pdf (Erişim Tarihi: 10.12.2018)
• Tomar, V. (2018), https://www.quora.com/Why-is-Tik-Tok-app-so-popular (Erişim Tarihi: 20.12.2018)
• Üyken, T. (2017), “Ah bir şöhret olsam!”, http://www.esquire.com.tr/ilginc/ info/2017/12/21/ah-bir-sohret-olsam (Erişim Tarihi: 15.12.2018)
• Yalçın, N. (2017), Enformasyon Toplumu Bağlamında Teknolojik Distopya Üzerine Bir Çalışma: Mr. Robot Örneği, Yeni Medya Elektronik Dergi, 1(1), 93-101.
• Yılmaz, G.M. (2018), “Çin’den Dünyaya Yayılan TikTok Çılgınlığının Açıklaması”, https://www.kolektifhouse.co/komag/cinden-dunyaya-yayilan-tiktok- cilginliginin-aciklamasi/ (Erişim Tarihi: 02.12.2018)
• Antalya Körfez Gazetesi, (2018), “Tiktok starı Ezgi akım yaratıyor”, https:// antalyakorfez.com/haber/24249-tiktok-stari-ezgi-akim-yaratiyor
• Haberler.Com, (2018) “Tiktok Videosu Onun Hayatını Mahvetti. Dikkatli Olun. Sonu Kötü Biten Tiktok Videolar”, https://www.haberler.com/tiktok-videosuonun- hayatini-mahvetti-dikkatli-11556010-haberi/, (Erişim Tarihi: 03.01.2019)
• HalkTV, (2019), “Sosyal medya fenomeni aylık kazancını açıkladı”, http://halktv. com.tr/sosyal-medya-fenomeni-aylik-kazancini-acikladi-354386 (Erişim Tarihi: 12.01.2019)
• Internet World Stats, (2018), https://www.internetworldstats.com/stats.htm (Erişim Tarihi: 05.12.2018)
• Milliyet Gazetesi, (2018,a), “ABD ve Çin: TikTok, dünyayı işgal ediyor”, http://www.milliyet.com.tr/abd-ve-cin-tiktok-dunyayi-isgal-sosyalmedyahaber- 2777220/ (Erişim Tarihi: 10.12.2018)
• Milliyet Gazetesi, (2018,b) “Tik Tok, dünyanın en büyük ‘startup’ı olabilir”, http://www.milliyet.com.tr/tik-tok-dunyanin-en-buyuk-sektorel-haber-2753415/ (Erişim Tarihi: 03.10.2018)
• SensorTower, 2018, https://sensortower.com/blog/tiktok-revenue TDK Sözlüğü,
• http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK. GTS.5c27c1aa5497d8.72908475 (Erişim Tarihi: 01.12.2018)
• Technode, (2018), “8 Lessons from the rise of Douyin (Tik Tok)”, https://technode. com/2018/06/15/8-lessons-douyin/ (Erişim Tarihi: 10.12.2018)
• TRTHABER, (2018), “Sosyal medya ‘ben’ duygusunu uyandırıyor”, https://www.trthaber.com/haber/yasam/sosyal-medya-ben-duygusunuuyandiriyor- 377285.html, (Erişim Tarihi: 03.12.2018)
• Webrazzi, (2018), “TikTok: Kimin uygulaması bu?”, https://webrazzi. com/2018/12/12/tiktok-kimin-uygulamasi-bu/ (Erişim Tarihi: 05.01.2019)
• We Are Social, (2018), https://wearesocial.com/blog/2018/01/global-digitalreport- 2018 (Erişim Tarihi: 05.12.2018) Yeni İş Fikirleri, (2017), “Sosyal Medya Sayesinde Zengin Olan Gençler”, http://
• www.yeniisfikirleri.net/sosyal-medya-sayesinde-zengin-olan-gencler/ (Erişim Tarihi: 10.12.2018) Yeni İş Fikirleri, (2018) “Son Günlerin En Popüler Uygulaması Tik Tok
• Nasıl Başarılı Oldu?”, http://www.yeniisfikirleri.net/son-gunlerin-en-populeruygulamasi- tik-tok-nasil-basarili-oldu/ (Erişim Tarihi: 05.01.2019)