Çocuğun Cinsel İstismar Uğradığı Durumlarda Öğretmen ve Okul Yöneticilerinin Tutum ve Davranışları

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 29, 21.04.2015

Dilek Özgül , UĞUR Tekin

Öz

Literatürde, çocukluk çağında en çok karşılaşılan şiddet türünün çocuk istismarı olduğu söylenirken, istismar türleri içinde en zor fark edilenin ise cinsel istismar olduğu ifade edilmektedir. Araştırmamız, bir çok nedenden dolayı bastırılan, inkar edilen ve görmezden gelinen çocukluk dönemi cinsel istismarı ile karşılaşabilecek olan öğretmen ve okul yöneticilerinin bu durumlardaki tutum ve davranışlarını ortaya koymaya çalışılmaktadır. Araştırma için nitel araştırma yöntemi kullanılmış, öğretmen ve okul yöneticileriyle yapılan görüşme için, yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Örneklem olarak seçilen okullar, İstanbul Bahçelievler İlçesinde 4+4+4 sistemi ile dönüşümü tamamlanarak 2013-2014 Eğitim Öğretim Yılı’ndan itibaren biri ilk diğeri ortaokul olarak hizmet vermeye başlayan, birbirine yakın mesafelerdeki iki okuldur. Bu okullarda öğretmenlik yapan farklı branşlardaki öğretmen ve okul yöneticileri ile görüşmeler yapılmıştır. Yapılan bu görüşmelere içerik analizi uygulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Cinsel İstismar, öğretmen, okul yöneticisi

Kaynakça

• [1] Akbaş, T. ve Sanberk, İ (2011) Çocuklara Yönelik Cinsel Taciz ve Koruyucu Eğitim Karahan Kitabevi, Adana. [2] Akyüz, Yahya. (2002).17. Yüzyıldan Günümüze Türk Eğitiminde Başlıca Düzenleme ve Geliştirme Çabaları (Genel Özellikler ve Doğrultular). Türk Tarih Kurumu. Ankara. [3] Avrupa Konseyi. Council of Europe Convention on theProtection of ChildrenagainstSexualExploitationandSexualAbuse, [Erişim Tarihi: 30 Eylül 2013]; http://www.conventions.coe.int/Treaty/Commun/ChercheSig. asp?NT=201&CM=8&DF=30/01/2013&CL=ENG. [4] Bilge, Olcay Bağcı. Çocuk Haklarının Dünyada ve Türkiye’de Gelişme Süreci - http://www.gencbaro.org/makale/av-olcay bagci-bilge-cocuk-hukuku-uzmani-cocuk-haklarinin-dunyada-veturkiye% E2%80%99de-gelisim-sureci.html Erişim Tarihi: 20.10.2014 [5] Bozbeyoğlu- Çavlin A, Nüfusbilim Derneği ve Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu UNFPA. Türkiye’de Ensest Sorununu Anlamak, Ankara, 2009. [6] Can, Cahit. (2002).Toplumsal İnsanın Evrensel Doğası ve Cinsel Suçlar, Seçkin Yayınları, [7] Cömert, Melike ve Özgül, Dilek.(2013).MEB Uzaktan Eğitimlerinin, 21.yyın Öğretmenlerinin İstek ve İhtiyaçlarını Karşılama Biçimi Üzerine Bir Değerlendirme. 8. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi Kongre Kitapçığı. İstanbul. [8] Çelik, Cemil. (2005) Çocuk Kavramı ve Medeni Hukuk Açısından Çocuk Haklarının Tarihi Gelişimi, Sayı 36. E Akademi, Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi. http://www.e-akademi.org/incele. asp?konu=%C7OCUK%20KAVRAMI%20VE%20%20 MED%20EN%DD%20H%20UKUK%20A%C7ISINDAN%20 %C7OCUK%20HAKLAR%20ININ%20TAR%DDH%DD%20 GEL%DD%DE%DDM%DD&kimlik=- 1854485512&url=makaleler/ccelik-1.htm Erişim Tarihi: 12.07.2014 [9] Çelik, Cemil. (2005). Çocuk Kavramı ve Medeni Hukuk Açısından Çocuk Haklarının Tarihi Gelişimi. Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimleri Aylık İnternet Dergisi, E-akademi. Şubat 2005, Sayı:36 Erişim Tarihi: 07.06.2014 [10] Çocuk ve Ergene Yönelik Şiddetin Önlenmesi Sempozyum Kitapçığı, 15-16 Mayıs 2006, AEM Kitap [11] Çocuk İhmali ve İstismarını Önleme Öğretmenler ve Aileler İçin Eğitim Kılavuzu,(2008) İnsan Hakları Derneği, Berkay Ofset- Ankara, [12] Çocuk Adalet Sistemi Sorun Tespit Raporu. Çocuk Hakları Alanında Çalışan Avukatlar Ağı ÇAÇAv. Mart 2015 [13] Dağlı, Figen Şahin.(3 Kasım 2013). Bu tez çalışması için verdiği röportajı. [14] Dereobalı, Nilay., Karadağ, Sevinç Çırak. ve Sönmez, Sibel. (2013). Okulöncesi Eğitim Öğretmenlerinin Çocuk İstismarı, İhmali, Şiddet Ve Eğitimcilerin Rolü Konusundaki Görüşleri. Ege Eğitim Dergisi 2013 (14) 1: 50–66 [15] Efendioğlu, Akın., Berkant, Hasan Güner. veArslantaş Ömer. (2010) John Dewey’in Türk Maarifi Hakkında Raporu ve Türk Eğitim Sistemi. 1.Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi. Mayıs 2010. [16] Erçetin, Ş. (2006).Okullarda Şiddet ve Çocuk Suçluluğu, Eğitim ve Şiddet, Hegem Yayınları, Ankara, 1. Baskı [17] Erçetin, Ş. (2006).Okullarda Şiddet ve Çocuk Suçluluğu, Çocuk ve Suç, Hegem Yayınları, Ankara, 1. Baskı [18] Erol, Dilek. (2007). Okulöncesi Eğitim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin, Çocuklardaki Fiziksel İstismar Belirtilerine İlişkin Farkındalıkları (Eskişehir İl Örneği). Yüksek Lisans Tezi Özü. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. [19] Eşme, İsa. (2003).Öğretmen Yetiştirmede 130 Yıllık Bir Sürecin Öyküsü: Yüksek Öğretmen Okulları. Milli Eğitim Dergisi, sayı 160. http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_ Dergisi/160/esme.htm Erişim Tarihi: 10.12.2013 [20] Findings on theWorsts Forms of Child Labor/ Çalışan Çocuk Raporu (2012) – Burea of İnternationalLaborAffairs United StatesDepartment of Labor [21] Genç, Gülin Sevi ve Aydın, Ganime. (2013). Öğretmen İhtiyaçları ile Hizmet İçi Eğitim Programları Arasındaki İlişki. 8. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi Kongre Kitapçığı. İstanbul. [22] İdin, Şahin. Geçmişten Günümüze Öğretmen Eğitimi ve Ülkemize Yansımaları. Yayınlanmış Doktora Tezi. http://www.academia.edu/10078132/ 3%96%C4%9ERETMEN_E%C4%9E%C4%B0T% C4%B0M%C4%B0_VE_%C3%9CLKEM%C4%B0ZE_ YANSIMALARI Erişim Tarihi: 23.02.2015 [23] Kahraman, Ayşe. veBolışık, Bahire.(2014) Küreselleşmenin Çocuk Sağlığına Etkileri. TheJournal of PediatricResearch. 1(3): 1008-12 [24] Kavcar, Cavit. Eğitim Fakültelerinin Yeniden Yapılandırılması.ty [25] Kayıp Çocuklar Başta Olmak Üzere Çocukların Mağdur Olduğu Sorunların Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu Temmuz 2010 [26] Keser, İ. (2011).Çocuk Cinsel İstismarı Diyarbakır Örneği, Karahan Yayınları, Adana [27] Kuş, E. (2009).Nicel ve Nitel Araştırma Teknikleri, Anı Yayıncılık, Ankara, 3. Baskı [28] Milli Eğitim Temel Kanunu – Erişim Tarihi: 12.11.2013 http:// mevzuat.meb.gov.tr/html/temkanun_0/temelkanun_0.html [29] Müftü, Gülgün. Çocukların Hakları, Temmuz – Ağustos Eylül 2001, Milli Eğitim Dergisi http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/ dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/151/muftu.htm [30] Ovayolu, Nimet., Uçan, Özlem. veSerindağ, Selver. (2007) Çocuklarda Cinsel İstismar [31] Öztürk, Mücahit.,Güzelhan, Yalçın. ve Ortaköylü, Levent. (2000). Ensest Öyküsü Olan Adli Olguların İncelenmesi. Yeni Symposium 38 (1): 15-18. [32] Öztürk, Cemil. (1996). Atatürk Devri Öğretmen Yetiştirme Politikası. Atatürk Kültür, Dil Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara. [33] Polat, O. (1997).Çocuk ve Hakları, Analiz Yayıncılık, İstanbul, 1. Baskı [34] Polat, O. (2001).Çocuk ve Şiddet, Der Yayınları, İstanbul, [35] Polat, O. (2007).Çocuk Pornografisi, Nokta Kitap, İstanbul, 1. Baskı, İstanbul [36] Polat, O. (2007).Tüm Boyutlarıyla Çocuk İstismarı 1 Tanımlar, Seçkin Yayıncılık, Ankara [37] Polat, O. (2007). Tüm Boyutlarıyla Çocuk İstismarı 2 Önleme ve Rehabilitasyon, Seçkin Yayıncılık, Ankara [38] Polat, O. (2013).Klinik Adli Tıp, Seçkin Yayınları, Ankara [39] Rigel, N. (1995).Haber, Çocuk ve Şiddet, Der Yayınları, İstanbul, 1995 [40] Savaşçı B (2012).Çocukların Cinsel İstismarı Suçu, Legal Yayınları, İstanbul [41] Şimşek, Hüseyin. XIX. Yüzyıl Çocuk Dergiciliği ve Eğitsel İşlevleri Üzerine. Milli Eğitim Dergisi, sayı 151, Temmuz- Ağustos- Eylül 2001 [42] Yurtcan, E. (2006).Çocuk Koruma Kanunu ve Yorumu, Kare Yayınları, İstanbul, [43] Tarımeri, Nihat. (2007). Çocuk Koruma(ma) Kanunu 1.Sabev. 1.Baskı. Ankara. [44] Tarımeri, Nihat. (2008). Çocuk Koruma(ma) Kanunu 2. Sabev. 1.Baskı. Ankara. [45] Tekin, Uğur. (2012). Çocuk Adalet Sisteminde Sosyal Boyut. Uluslararası Çocuk İçin Adalet Sempozyumu. Uluslararası Çocuk İçin Adalet Sempozyum Kitapçığı. Ankara [46] Tezcan, Mahmut.(2012). Çocuk Sosyolojisi. Anı Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara. [47] Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması Özet Raporu (2010) Unicef [48] UNICEF, UNESCAP, ECPAT International. The Commercial SexualExploitation ofChildrenand Child SexualAbuse in the Pacific: A Regional Report. Suva, UNICEF Pacific; 2008. http://www.unicef.org/eapro/Pacific_CSEC_report.pdf. Erişim Tarihi: 1 Ekim 2013 [49] Ungan, Suat ve Yiğit, Fadime. (2014).Geçmişten Günümüze Türkiye’de Süreli Çocuk Yayınları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 10, 184-198. [50] Yaşar, Aşkın. (2007). Çocuk İstismarı ve İhmali Hukuksal Boyutu. Tüm Boyutlarıyla Çocuk İstismarı 2. Edt:Oğuz Polat. Ankara. [51] Yapıcı Mehmet ve Yapıcı Şenay.(2004). Bir Değer Olarak Çocukluk,Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, Cilt 4, Sayı 4, Aralık 2004, http://www.universite-toplum.org/text.php3?id=205 Erişim Tarihi: 08.06.2014 [52] Taşdemirci, Ersoy. Yüzyılımızın Başından Günümüze Kadar Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Sisteminde Çağdaş Pedagojik Yaklaşımlar. [53] 2012 Findings on theWorsts Forms of Child Labor – Burea of İnternationalLaborAffairs United StatesDepartment of Labor – 2012 çalışan çocuk raporu [54] http://www.egitimis.org.tr/www/files/ADEY%20YD%20 %C4%B0T%C4%B0RAZ%20KABUL.pdf Erişim Tarihi: 20.07.2014 [55] http://mevzuat.meb.gov.tr/html/68.html Erişim: 29.07.2014 [56] Erişim Tarihi: 13 Kasım 2014 http://www.cnnturk.com/video/ yasam/diger/2012/03/26/cocuk.gelinler.belgeseli/42157.584271/ index.html [57] http://www.memurlar.net/haber/62021/ Erişim – 02.11.2014 [58] https://www.yok.gov.tr/documents /10279/30217/E%C4% 9E%C4%B0T%C4%B0M+FAK%C3 %9CLTES%C4%B0%20 4%B0%C5%9ET%C4%B0RME+L%C4% B0SANS+PROGRAMLARI.pdf/054dfc9e-a753-42e6-a8ad- 674180d6e382 Erişim - 02.11.2014 [59] http://ctcs-mucadele.net/iki-kucuk-kiz-cinsel-amacli-cocukticaretini- onlemek-elimizde.html Erişim Tarihi: 8 Aralık 2014 [60] http://soroptimistturkiye.org/bir-avuc-tohumdur-cocuklargelecegimizde- denizli-kulubu.html Erişim Tarihi: 20 Kasım 2014 [61] http://www.onlineanne.com/2013/12/09/ola-ile-onbes-dakikacocuk- istismari-guvenlik-aktiviteleri/ Erişim Tarihi: 07.06.2014 [62] http://www.underwearrule.org/Source/Book_tr.pdf Erişim Tarihi: 24.07.2014 [63] (28431 sayılı,2012/20 Başbakanlık Genelgesi) – ÇİM http://www. izmirbarosu.org.tr/haberler/di%C4%9Ferhaberler/% C3%A7ocuk-izlem-merkezleri.aspx#sthash.h7jIZEZX. dpuf [64] www.tukd.org.tr/dosya/cocuk_haklari_hukuki_duzenlemeler.doc Erişim Tarihi: 31.11.2014 [65] https://www.yok.gov.tr/documents/10279/49665/aciklama_ programlar/aa7bd091-9328-4df7-aafa-2b99edb6872f Erişim Tarihi: 05.12.2014 [66] http://www.sabah.com.tr/gundem/2009/09/01/cinsel_istismar_ mufredata_giriyorErişim Tarihi: 10.11.2014 [67] http://www.haberler.bbs.tr/cinsel-istismar-ders-oluyor.html Erişim Tarihi: 10.11.2014 [68] RTÜK Kamu Spotları http://www.rtuk.org.tr/# Erişim Tarihi: 27.01.2015 [69] Çocuk Gelinler Belgeseli http://www.cnnturk.com/video/ yasam/diger/2012/03/26/cocuk.gelinler.belgeseli/42157.584271/ index.html Erişim: 13 Kasım 2014 [70] Çocuk istismarını etkileyici anlatan Clare’inhikayesihttps://www. youtube.com/watch?v=pU5V3s9xwcM Erişim: 27.01.2015 [71] 5.Risk Altında Çocuklar Sempozyum Bildirileri (2013) [72] 1. Uluslararası Çocuk Koruma Kongresi Bildirileri (2014) [73] http://soroptimistturkiye.org/bir-avuc-tohumdur-cocuklargelecegimizde- denizli-kulubu.htmlErişim Tarihi: 10.12.2014 [74] http://www.onlineanne.com/2013/12/09/ola-ile-onbes-dakikacocuk- istismari-guvenlik-aktiviteleri/Erişim Tarihi: 07.06.2014 [75] http://www.underwearrule.org/Source/Book_tr.pdf Erişim Tarihi: 24.07.2014. [76] http://ctcs-mucadele.net/iki-kucuk-kiz-cinsel-amacli-cocukticaretini- onlemek-elimizde.html Erişim Tarihi: 10.12.2014 [77] http://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2014/PEDAGOJI/ FormasyonUsulVeEsaslarDuzeltmeENSON.pdf Erişim 02.11.2014 [78] http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5651.pdf Erişim Tarihi: 26.01.2015 [79] http://www.gundemcocuk.org/haberler/duyurular/ankara-cocukhaklari- platformu/ Erişim Tarihi: 03.12.2014