Türkiye’de Okul Öncesi Eğitimi'nde En Çok Kullanılan Çocuk Şarkılarının Notalarının, Çocukların Yaşlarına Uygunluğunun Değerlendirilmesi Ve Şarkıların Türk Dili Prozodi Kurallarına Göre İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 223 - 245, 01.10.2020

Oya Aylin Büyükbayram Leyla Pınar Tansever

Öz

Okul öncesi dönemdeki çocukların gelişimsel süreçlerinin doğru ilerleyebilmesi gelecek
nesillerin daha mutlu ve başarılı olmasını sağlayacaktır. Bu sebeple yapılan bilimsel çalışmalar
çocukların gelişimsel süreçlerini kazanımlar halinde incelemiş ve bu süreçte müziğin tüm
gelişimsel alanlara olan olumlu etkilerinin kanıtlanmasını desteklemiştir. Müziğin, eğitimöğretimde
sürekli olarak kullanılması ise çocuk şarkılarının niteliklerine önem verilmesinin
gereğini ortaya koymuştur.
Müzik, aynı zamanda iletişimi sağlayan ve konuşma dillerinden farkı olmayan ve çocuğun,
kendini gerçekleştirmesine aracı olan, kültürün önemli bir basamağı ve vazgeçilmez parçasıdır.
Kültürün unsurlarının, birbiri ile olan etkileşimi ve bu unsurların insanların ihtiyaçlarından
ortaya çıkmış olması ise müziğin hayatımız açısından önemini açıklamaktadır.
Anadil ve müzik dilinin, bir araya geldiklerinde eğitici ve öğretici olması, çocuğun tüm
yaşantısını etkileyebilecek güce sahip olması ise önce çocukların gelişimsel sürecini ve daha
sonra kültür kavramını anlamamızın gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Çocukların gelişimsel süreçte müzikten nasıl etkilendiğinin, müziğin hangi kazanımlar için
kullanılabileceğinin bilinmesi, şarkı seçimlerinin doğru yapılabilmesi, okul öncesi eğitiminin
daha verimli hale getirilmesi bakımından önem taşımaktadır. Müziğin, çocuk tarafında
anlaşılmaya başlandığı dönemin bebeklik dönemi olması ve ilerleyen çocukluk yaşlarında
kültür birikimin hızla oluşacağının bilinmesi, anadilin ve müziğin kullanılma şekline özen
gösterilmesinin gereğini ortaya koymaktadır. Odak noktasının, çocuk şarkıları olması ise, Türk
Dili ve müzik dilinin, aralarında ilişkilendirilmesi ve yapısal özelliklerinin doğru aktarılmasının
önemini vurgulamaktadır.
Prozodi kavramının derinliği ise hem anadilden hem müzik dilinden hem de şarkılarda
yansıtılmaya çalışılan duygulardan ve düşüncelerden kaynaklanmaktadır. Kurallarının doğru anlaşılabilmesi ve çocuk şarkılarında bulunması gereken özelliklerle söz ve sözlerin karşılarına gelen notaların sürelerin birbiri ile uyumunun incelenmesi oldukça önemlidir. Ulaşılan
bilgilerin, okul öncesi eğitiminde kullanılabilir hale gelmesi, yeni nesillerin Türk kültürüne
uygun yetişmesi, diğer kültürle olan iletişiminde başarılı olması, Türk kültür mirasının
korunması, diğer kültürlerle etkileşimi ve gelecek nesillere aktarımı bakımından önemlidir.
Prozodi kurallarının uygulanması amacı ile seçilen şarkılar, Türkiye’de okul öncesi eğitiminde
en çok kullanılan şarkılardandır. Sebebi ise yeni neslin, anadil ve müzikle ilgili durumunu
öngörebilmektir. Değiştirilebilecek durumlar için yapıcı değerlendirmelerin ortaya konulması
ise çocuk şarkılarının özellikleri, şarkılarda anadil ve müzik dili kullanım şekli konusunda
farkındalık uyandıracaktır. Bu sebeple çocuk şarkılarının hem ses aralıklarının
değerlendirilmesi hem de prozodilerinin incelenmesi, bahsi geçen konuların uygulama kısmı
olarak, konuların örneklendirilerek tamamlanmasını sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitimi, kültür, anadili, şarkı, prozodi

The Cultural Importance of the Songs Which Are Used In Pre-School Education in Turkey and Analysis of These Songs According To Turkish Language Prosody Rules

Öz

The advancement of the developmental processes of preschool children will make future
generations happier and more successful. For this reason, scientific studies have examined the
developmental processes of children in terms of gains and supported the demonstration of
positive effects of music on all developmental areas. The continuous use of music in education
revealed the necessity of giving importance to the qualities of children's songs.
Music is also an important step and indispensable part of the culture that enables
communication and is the means for the child to realize himself. The interaction of the elements
of culture and the emergence of these elements from the needs of people explain the importance
of music for our lives.
The fact that the mother tongue and music language, when they come together, is educational
and instructive, and has the power to affect the whole life of the child, reveals the necessity of
understanding the developmental process of children and then the concept of culture.
It is important to know how children are affected by music in the developmental process, which
gains can be used for music, making song choices correctly and making preschool education
more efficient. The fact that music is being understood on the child's side is a period of infancy
and that the accumulation of culture will occur rapidly in the advancing childhood ages, reveals
the necessity to pay attention to the use of mother tongue and music. The fact that the focus is
on children's songs emphasizes the importance of associating the Turkish language and music
language with each other and conveying the structural features correctly.
The depth of the concept of prosody stems from both mother tongue, music language and
emotions and thoughts that are tried to be reflected in songs. It is very important that the rules are understood correctly and that the features that should be found in children's songs and the
harmony of the periods of notes and words that come up against each other. It is important in
terms of making available information available in preschool education, raising new
generations in accordance with Turkish culture, being successful in communicating with other
cultures, preserving Turkish cultural heritage, interacting with other cultures and transferring
to future generations.
The songs chosen for the implementation of prosody rules, in pre-school education in Turkey
is one of the most used song. The reason is to predict the status of the new generation in terms
of mother tongue and music. Constructing constructive assessments for changeable situations
will raise awareness of the characteristics of children's songs, how to use the mother tongue and
music language in the songs. For this reason, both the evaluation of the sound intervals of
children's songs and examining the prosody of the subject, as a part of the application of the
subject, the subjects have been completed by sampling.

Anahtar Kelimeler

Pre-school education, culture, mother tongue, song, prosody.

Kaynakça

• Adorno, T. W. (2011). Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi. N. Ülner, M. Tüzel, E. Gen. (Çev). (6. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Alpöge, G. (2006). Çocuk ve Müzik. (1. Baskı). İstanbul: Bu Yayınevi. Altıntaş, E. ve Çamur, D. (2005). Beden Dili Sözsüz İletişim. (2. Baskı). Ankara: Mentis Yayıncılık.
• Arel, H. S. (1997). Prozodi Dersleri. (2. Baskı). İstanbul: Pan Yayıncılık. Artan, İ. (2015). Okul Öncesi Dönemde Müzik Eğitimi. (1. Baskı). Ankara: Hedef Yayıncılık. Campbell, J. (2006). İlkel Mitoloji. G. K. Emiroğlu (Çev). (3. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
• Candan, E. (2008). Türkler’in Kültür Kökenleri. (7. Baskı). İstanbul: Sınır Ötesi Yayınları. Cook, N. (1999). Müziğin ABC’si. T. Doğan (Çev). (1. Baskı). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Çetin, Ç. Ç. (2015). Okul Öncesinde Etkinliklerle Müzik Eğitimi. (3. Baskı). Ankara: Kök Yayıncılık
• Dinçer, İ. (1992). Çocuk Gelişimi ile İlgilenenler İçin Müzik El Kitabı. (1. Baskı). İstanbul: Ya Pa Yayınları.
• Ergin, M. (2002). Üniversiteler İçin Türk Dili. (1. Baskı). İstanbul: Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım. Erol, A. (2009). Müzik Üzerine Düşünmek. (1. Baskı). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Gedikli, E. (2013). Eğitsel Ritmik Dinamik Etkinliklerle Müzik. (1. Baskı). Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Güldaş, S. (2003). Vurgu ve Vurgulamaları ile Türk Musikısinde Prozodi. (1. Baskı). İstanbul: Saadet Güldaş.
• Günay, E. (2011). Müzik Sosyolojisi. (2. Baskı). İstanbul: Bağlam Yayınları. Güvenç, B. (2010). İnsan ve Kültür. (1. Baskı). İstanbul: Boyut Yayıncılık. Hatipoğlu, A. (1988). TRT Karşılaştırmalı ve Uygulamalı Türk Musıkisi Prozodisi. (1. Baskı).
• Ankara: TRT Müzik Dairesi Yayınları. Karaağaç, G. ve Yavuzer, H. (2011). Yükseköğretimde Türk Dili ve Kompozisyon. (1. Baskı). Ankara: Okutman Yayıncılık.
• Karahan, L. (2018). Türkçede Söz Dizimi. (25. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları. Kaygısız, M. (2017). Müzik Tarihi. (2. Baskı). İstanbul: Kategori Yayıncılık.
• Khan, S.I. (2001). Müzik İnsan ve Evren Arasındaki Köprü. K. H. Ökten, T. Ökten (Çev). (2.Baskı). İstanbul: Arıtan Yayınevi.
• Korkmaz, Z., Ercilasun, A. B., Gülensoy, T., Parlatır, İ., Zülfikar, H., Birinci, N. (2005). Türk Dili ve Kompozisyon. (1. Baskı). Bursa: Ekin Yayınevi.
• Modiri, I. G. (2012). Okul Öncesi Müzik Eğitiminde Genel Yaklaşımlar. (1. Baskı). Ankara: Elhan Kitap Yayın Dağıtım. Oskay, Ü. (2011). İletişimin ABC’si. (6. Baskı). İstanbul: Der Yayınları.
• Ömeroğlu, E., Ersoy, Ö., Şahin, F. T., Kandır, A., Turla, A. (2006). Müziğin Okul Öncesi Eğitiminde Kullanılması. (2. Baskı). Ankara: Kök Yayıncılık. Say, A. (2005). Müzik Sözlüğü. (2.Baskı). Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Sığırtmaç, A. D. (2005). Okul Öncesi Dönemde Müzik Eğitimi. (1. Baskı). İstanbul: Kare Yayınları. Şentürk, R. (2016). Müzik ve Kimlik. (1. Baskı). İstanbul: Küre Yayınları.
• Wulf, C. (2009). Tarihsel Kültürel Antropoloji. Ö. D. Sarısoy (Çev). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Yakıcı, A., Yücel, M., Doğan, M., Yelok, S. (2010). Üniversiteler İçin Türk Dili ve Kompozisyon Bilgileri. (6. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, V. ve Koç, T. (2011). Müzik Felsefesine Giriş. (5. Baskı). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Başer, F. A. (2004). Müziğin Okul Öncesi Dönemde Çocuk Gelişimine Katkısı. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 8. Sakarya. 1-10.
• İçelli, E. N. (2013). Dünya Müziği ve Türk Müziği Açısından Prozodi Meselesinin Tarihsel Süreci ve Gelişimi. Kültür Evreni. S.17, 118-121.
• Kol, S. (2011). Erken Çocuklukta Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. C.21, S.21, 1-21.
• Artan, İ. (1993). Anaokuluna Devam Eden 54-77 Aylık Çocuklara Seslerle İlgili Becerilerin Kazandırılmasında Müzik Uygulamalarının Etkisinin İncelenmesi. Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Güldaş, S. (1980). Türkçe’de Vurgu ve Musikımizin Sözlü Eserlerinde Prozodik Uygulamalar. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.