Anayasalı Devletten Hukuk Devletine Daha Çok Var Mı?

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 1, 48 - 81, 01.12.2015

Meltem Dikmen Caniklioğlu

Öz

Yaşadığımız dünyada her devlet gibi bizim devletimizin de bir anayasası var.
Anayasası ile devletine bir biçim kazandırmış yurttaşlar ile siyasi iktidar
arasındaki otorite-özgürlük dengesini kendi tercihleri doğrultusunda belirlemiş
bir siyasi sistem, anayasalı bir sistemdir. Eğer bu anayasaya uyuyorsa,
aynı zamanda anayasal bir sistemdir.
Fakat anayasallık, zorbalık ve keyfiliğin engellenmesi amacıyla yapılmış
iyi bir anayasanın içinde olmak, ona dayanmak, onunla sınırlanmak anlamında
ise anayasal devlet, aynı zamanda bir hukuk devletidir. Bir diğer
anlamıyla anayasal devlet egemenliğin hukukla kayıtlandığı bir hukuk
devletidir. Hukuk devleti, hukukun egemenliğinde bir devlettir. Çağımızın
temel sorunu, bu nitelikte bir devletin kurumsal güvencesi altında
yaşayabilmenin koşullarını yaratmaktır.
Güçler ayrılığı, özgürlük-otorite dengesi Bağımsız yargı, çoğulcu toplum
yapısının gereksindiği demokratik kurumlar bir hukuk devletinin varlığı
için zorunludur.

Anahtar Kelimeler

anayasa, anayasacılık, anayasal devlet, hukuk devleti, özgürlük-otorite dengesi

Kaynakça

• [1] AKAL Cemal Bali; Yasa ve Kılıç, Afa yay., İstanbul 1991. [2] BRYCE James; Amerikan Siyasi Rejimi, çev. Türkkaya Ataöv- Arif Payaslıoğlu, TSİDY, Yenilik Basımevi, İstanbul 1962. [3] CARLYLE Alexander James; Politicial Liberty, Oxford University, Press, New York 1941. 51 J.MADISON; “Fren ve Denge Sistemi”, içinde: Anayasa Üzerine Düşünceler, s.28. Anayasalı Devletten Hukuk Devletine Daha Çok Var Mı? 68 [4] ÇAĞLAR Bakır; Bir Anayasacının Seyir Defteri, su yay., İstanbul 2000. [5] ÇAĞLAR Bakır; Anayasa Bilimi, BFS yay., İstanbul 1989. [6] ÇAĞLAR Bakır; “Parlamentolar ve Anayasa Mahkemeleri, Teori ve Pratikte Anayasa Yargısının Sınırları Problemi”, Anayasa Yargısı-3, Ankara 1987, s. 135-201. [7] ÇAĞLAR Bakır; “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Demokrasi”, Anayasa Yargısı-7,AYM Yay., Ankara 1990, s.51-127. [8] DICEY Albert Ven; Introduction of the Study of the Law of the Constitution, 8 th ed., London Mac Millan and Co, 1915. [9] ECKSTEIN Harry; “Devlet Bilimi Üzerine”, içinde: devlete Hukuk, Der. Mehmet Turhan, Gündoğan yay. Ankara 1996. [10] FRIEDRICH Carl J.; Constitutional Government and Democracy, 4thed., Blaisdell Publishing Co., Waltham 1968. [11] FRIEDRICH Carl J.; Sınırlı Devlet, Çev. Mehmet Turhan, Gündoğan Yay., Ankara 1999. [12] HABERMAS Jurgen; Kamusallığın Yapısal Dönüşümü, çev. Tanıl Bora-Mithat Sancar, İletişim Yay., İstanbul 1990. [13] HAMILTON-MADISON-JAY; Anayasa Üzerine Düşünceler, çev.Mümtaz Soysal, TSİDY, Yenilik Basımevi İstanbul 1962. [14] HAYEK Friedrich August Von.;The Constitution of Liberty; Routledge and Kegan Paul, London 1960. [15] HUBER Ernst Rudolph; “Modern Endüstri Toplumunda Hukuk Devleti ve Sosyal Devlet”, içinde:Hukuk Devleti, Der. Hayrettin Ökçesiz, Afa Yay., İstanbul 1998. Meltem DİKMEN CANİKLİOĞLU Hukuk Fakültesi Dergisi Yıl.1 Sayı.1 - 2015 (37-70) 69 [16] KAPANİ Münci; İcra Organı Karşısında Hâkimlerin İstiklâli, AÜHF Yay., Ankara 1956. [17] KELSEN Hans; General Theory of Law and State, Harvard University Press, Cambridge 1945. [18] KELSEN Hans; Pure Theory of Law; Trans By: Max Knight, Berkeley University of California, 1978. [19] KUBALI Hüseyin Nail; Devlet Ana Hukuku 1. C.,İ.Ü.Yay., İstanbul 1950. [20] LOWENSTEIN Karl; Politicial Power and the Governmental Process, University Chicago Press 1957. [21] TEZİÇ Erdoğan; “Kanun ve TBMM Kararı”, Anayasa Yargısı -5, AYM Yay., Ankara 1988, s. 40-55. [22] TRIBE Laurence H.; American Constitutional Law, Foundation Press, New York 2000. [23] TROPER Michel; “Sınırlı İktidar, Hukuk Devleti ve Demokrasi”, içinde: Demokrasi ve Yargı, Ed. Ozan Ergül, Türkiye Barolar birliği yay., Ankara 2005, s. 12-24. [24] TROPER Michel; “Hukuki Devlet Kuramı Üstüne”, çev. Özlem Günyol, içinde: Devlet Kuramı, Der. Cemal Bali Akay, Dost Kitabevi, Ankara 2000, s. 341-356. [25] UITZ Renata; “Sınırlı Devlet, Anayasacılık ve Hukukun Üstünlü ğü Üzerine Dersler: Anayasa Mahkemeleri ve Yüksek Mahkeme ler Arasına Sıkışıp Kalmış Post-Komünist Demokrasiler”, içinde: Demokrasi ve Yargı, TBB Yay., Ankara 2005, s. 272-309. [26] VECCHIO Giorgio Del; Hukuk Felsefesi, Çev. Sahir Erman,İ.Ü. Yay.,İstanbul 1962. 70 [27] WHEARE Kenneth C.; Modern Anayasalar, çev. Mehmet Turhan, Değişim Yay., 2. Bası, Ankara 1985. [28] WILSON Woodrow; Seçme Parçalar, çev. Nermin Abadan, TSİD yay., İstanbul 1961.