Hizmet Tespit Davasının Yargılama Usulü Genel Bilgiler

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 2, 75 - 111, 01.12.2016

Merve Yücel

Öz

Anayasa ile güvence altına alınan sosyal güvenlik hakkı, kişinin vazgeçemeyeceği ve devredemeyeceği bir hak niteliğindedir. Sosyal güvenlik hakkının sigortalıya sağladığı haklardan bir tanesi de çalışma konumuzu oluşturan hizmet tespit davalarıdır. Ülkemizde zorunlu sigortalılık ilkesi benimsenmiş, sigortalıların çalışmaya başlamakla sigortalı olacağı kanun metninde yer almıştır. Ancak anayasa ve kanun metninde yer almasına rağmen insanların sosyal güvenlik hakkından her zaman etkin bir şekilde faydalandığı söylenemez. Kişi, işe fiili olarak başlamakla sigortalı sayılsa da, sigorta hak ve yardımlarından yararlanabilmek için işverenin sigortalıya ait prim belgelerini sosyal güvenlik kurumuna vermesi gerektiği 5510 sayılı Kanun ile düzenlenmiştir. Aynı şekilde Kurumun da bu Kanunun uygulanmasını takip ve denetim görevi Kanun ile düzenlenmiştir. Kurumun görevini yapmaması, işverenin prim belgelerini vermemesi veya eksik vermesi halinde sigortalı sosyal güvenlik hakkına kavuşamayacaktır.

Çalışma konumuz olan hizmet tespit davalarıyla, bu gibi durumları önlemek amacıyla sigortalıya veya ölümü halinde hak sahiplerine yargı yoluyla, sigortalı geçen hizmetin tespitinin sağlanması imkânı tanınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hizmet Tespiti, Sigortalı, İşveren, Sosyal Güvenlik

Kaynakça

• [1] Akın, Levent. “5510 Sayılı Yasa’nın Malûliyet Düzenlemelerinin Değerlendirilmesi”. Mess Sicil, Mart 2008, S. 9. [2] Akın, Levent. Sosyal Güvenlik Hukukunda Bağımlı Çalışanların Maluliyeti, Ankara 2007. [3] Akman, Sermet / Burcuoğlu, Haluk / Altop, Atilla. Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Gözden Geçirilmiş ve Yenilenmiş 7. Baskı. İstanbul 1993. [4] Araslı, Utkan. Türk İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Uygulamalar. Sosyal Güvenlik ve Sosyal Sigortalar. C. 1. Ankara 2002. [5] Arıcı, Kadir. Yargıtayın İş Hukukuna İilişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 1997. İstanbul 1999. [6] Aydemir, Murteza. Türk Hukukunda İşveren, İşveren Vekili ve Alt İşveren Vekili. İstanbul 1993. 1999. [22] Ertürk, Erhan. Sosyal Sigortalar Kanunu Uygulaması. Ankara 1999. [23] Günay, C. İlhan. İş Mahkemelerinin Görevi. ABD, S. 99/2-3, Y. 56. [24] Günay, C. İlhan. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri. Ankara 2008. [25] Güzel, Ali. Sosyal Sigortalar Açısından Yargıtayın 1985 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesinin. İstanbul 1987. (1985 Değerlendirilmesi) [26] Güzel, Ali. Sosyal Sigortalar Açısından Yargıtayın 1999 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi. İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi. İstanbul 2001. [27] Güzel, Ali. Sosyal Sigortalar Açısından Yargıtayın 2008 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi. İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi. İstanbul 2010. [28] Güzel, Ali. Fabrikadan İnternete İşçi Kavramı ve Özellikle Hizmet Sözleşmesinin Bağımlılık Unsuru Üzerine Bir Deneme. Kamu İş Dergisi, C. 4, S.2, Antalya 1997. [29] Güzel, Ali / Okur, Ali Rıza / Caniklioğlu, Nurşen. Sosyal Güvenlik Hukuku. İstanbul 2014. [30] Karslı, Abdurrahim. Medeni Muhakeme Hukuku. 3. Baskı. İstanbul 2012. [31] Kocayusufpaşaoğlu, Necip. Borçlar Hukuku Genel Bölüm. 2010 tarihli 5. Bası’dan 6. Tıpkı Bası. İstanbul 2014. [32] Kuru, Baki / Arslan, Ramazan / Yılmaz, Ejder. Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı. 25. Baskı, İstanbul 2014. [33] Oğuzman, M. Kemal / Barlas, Nami. Medeni Hukuk. 21. Baskı. İstanbul 2015. [34] Oğuzman, M. Kemal / Öz, M. Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1. 13. Baskı. İstanbul 2015. [35] Okur, Ali Rıza. Sosyal Sigortalar Açısından Yargıtayın 1994 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi. Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararların Değerlendirilmesi 1994. İstanbul 1996. [36] Öztürk, Ercüment. Hizmet Tespit Davaları. Sosyal Güvenlik Dünyası Dergisi, S. 16, Ekim-Aralık 2002. [37] Öztürk, Özgür. Sigortalı Hizmetlerin Tespiti. Çimento İşveren [7] Balcı, Mesut. / Yılmaz, Halil. Sosyal Sigorta Prim Alacaklarının Takip ve Tahsili. Ankara, 2014. [8] Bilgili, Abbas. Hizmet Tespiti Davaları. Adana 2011. [9] Bozkurt, Argun. İş Mahkemeleri ve Yargılama Yöntemi. Ankara Barosu Dergisi, Y. 68, S. 2010/2. [10] Canbolat, Talat. Türk İş Hukukunda Alt İşveren Kavramı. İş Hukuku Dergisi. C. 2, S. 1-4, Y. 1992. [11] Caniklioğlu, Nurşen. Sosyal Sigortaların Genel Hükümleri ve Türleri Açısından Yargıtayın 2012 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi. Yargıtayın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2012. Ankara 2014. (2012 Değerlendirilmesi) [12] Caniklioğlu, Nurşen. Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2007. Yargıtayın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2009. İstanbul 2009. (2007 Değerlendirilmesi) [13] Centel, Tankut. Sosyal Sigortalar Açısından Yargıtayın 1984 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi. Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 1986. İstanbul, 1986. [14] Cuhruk, Mahmut / Çolakoğlu, H. Servet / Bükey, A. Avni. Sosyal Sigortalar Kanunu Şerhi, Ankara 1977. [15] Çakmak, İhsan. Hizmet Tesbiti Davaları. Ankara 2005. [16] Çenberci, Mustafa. Sosyal Sigortalar Kanunu Şerhi. Ankara 1985. [17] Duman, Barış. 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa Göre Hizmetlerin Tespiti. Ankara 2001. [18] Duran, Abdurrahman. 506 Sayılı Kanunun 79/10 Maddesi Gereğince Açılan Hizmet Tespit Davalarının Yasa Hükümleri ve Yargı Uygulamaları Yönünden İncelenmesi. Sicil İş Hukuku Dergisi, Y. 2, S. 6. [19] Ekmekçi, Ömer. Sosyal Sigortaların Genel Hükümleri ve Türleri Açısından Yargıtayın 2009 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi. Yargıtayın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2009. [20] Erbaş, Coşkun. Hizmet Akdiyle Çalışanların Sosyal Sigortalar Kurumuna Bildirilmeyen Sürelerine İlişkin Tespit Davaları ve Yargılama Süreci. Kamu- İş Dergisi, C. 7, S. 3, 2004. [21] Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. 11. Baskı. İstanbul Dergisi. S. 1, C. 12, Ocak 1998. [38] Pekcanıtez, Hakan / Atalay, Oğuz / Özekes, Muhammet. Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı. Ankara 2014. [39] Reisoğlu, Safa. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. 25. Baskı. İstanbul 2014. [40] Rüzgar, Orhan. Sosyal Sigortalar Kurumuna Bildirilmeyen Çalışmaların Tespiti. BBD, Y. 16, S. 42, Ağustos 1992. [41] Saraç, Coşkun. Sigortalı Hizmetlerin Hükmen Tespiti. Osman Güven Çankaya’ya Armağan. Ankara 2010. [42] Sözer, Ali Nazım. Sosyal Sigortalar Hukukunun Genel Hükümleri Açısından Yargıtayın 1991 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi. Yargıtayın 1991 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi Semineri. İstanbul: 1993 (1991 Değerlendirilmesi). [43] Sözer, Ali Nazım, Sosyal Sigorta İlişkisi. İzmir 1991. (Sosyal Sigorta) [44] Sözer, Ali Nazım. Türk Sosyal Sigortalar Hukuku. İstanbul 2015. (Sosyal Sigortalar Hukuku) [45] Sözer, Ali Nazım / Saraç, Coşkun, “Sosyal Sigorta İlişkisinde Çokluk: Sigortalılık Hallerinin, Tiplerinin ve Sürelerinin Birleşmesi”. Mess Sicil, Aralık 2008, S. 12. [46] Şahlanan, Fevzi. İş Yargılaması, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası. C. XLII, Y. 1977, S. 1-4. (Iş Yargılaması) [47] Şahlanan, Fevzi. Türk İş Hukukunda Alt İşveren. İş Hukuku Dergisi, C. 2, S. 1-4, Y. 1992. [48] Şakar, Müjdat. Sosyal Sigortalar Açısından Yargıtayın 1993 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi. Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi. İstanbul 1995. (1993 Değerlendirilmesi) [49] Şakar, Müjdat. Sosyal Sigortalar Hukukunun Genel Hükümleri ve Primler Açısından 1988 Değerlendirilmesi. Yargıtay İş Hukukuna İlişkin Kararların Değerlerndirilmesi 1988, İstanbul 1990. (1988 Değerlendirilmesi) [50] Tezel, Şevket. Soru ve Cevaplarla Hizmet Tespit Davaları. Yaklaşım Dergisi. S:139, Temmuz 2004. [51] Tuncay, A. Can Sosyal Sigortaların Genel Hükümleri ve Türleri Açısından Yargıtayın 2013 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi. Yargıtayın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2013, İstanbul 2015. [52] Tuncay, A.Can / Ekmekçi, Ömer. Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri. 16. Baskı. İstanbul 2013. [53] Tunçomağ, Kenan. Sosyal Güvenlik Kavramı ve Sosyal Sigortalar. İstanbul 2000. [54] Türe, Murat. 506 sayılı SSK Kapsamında İşverenin Bildirge Verme Yükümlülüğü ve Uymamanın Sonuçları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi SBE, 1999. [55] Umdu, Ersin. Yargıtay Kararları Çerçevesinde Hizmet Tespit Davaları, Mali Çözüm, İSMMMO Yayınları, S. 87, Mayıs- Haziran 2008. [56] Uşan, Fatih. Soyal Sigortaların Genel Hükümleri ve Türleri Açısından Yargıtayın 2011 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi. Yargıtayın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2011. Ankara 2013. [57] Uygur, Turgut / Dönmez, İrfan / Kars, Bahattin. Uygulamalı İş Davaları. İstanbul 1974. [58] Üstündağ, Saim. Medeni Yargılama Hukuku. İstanbul 2000. [59] Yavuz, Cevdet / Özen, Burak / Acar, Faruk. Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler). İstanbul 2014. [60] Yazıcı, Erdal. “Türk Sosyal Güvenlik Hukukunda Hizmet Tespiti” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi SBE, 2009. [61] Yılmaz, Halil / Kalemci, Mahmut. Yargıtayın Sosyal Güvenlik Hukukuna İlişkin Emsal Kararları. Ankara 2014. [62] Yürekli, Sabahattin. Sosyal Sigortalarda Hizmet Tespit Davası. İBD, C. 71, S. 10-11-12, 1997.